خودرو‌های تک سرنشین، گره ترافیک را کور می‌کنند

همه ساله هم زمان با فرا رسیدن مهرماه و آغاز سال تحصیلی جدید نگرانی‌ها در خصوص سنگین‌تر شدن بار ترافیکی شهر‌های بزرگ، افزایش می‌یابد.

مهرماه سال گذشته سردار «تقی مهری»، رییس وقت پلیس راهور ناجا، پس از بازدید هوایی و رصد لحظه به لحظه ترافیک تهران به وسیله بالگرد‌های راهور، در گفت: وگو با رسانه‌ها از افزایش ۳۰ درصدی تراکم ترافیک کلان شهر‌ها و خصوصا معابر پایتخت، همزمان با بازگشایی مدارس و آغاز سال تحصیلی جدید، خبر داده بود.

اکنون که چند روزی به پایان تعطیلات تابستانی و بازگشایی مدارس باقی است، انتظار می‌رود همانند سال‌های گذشته، با آغاز کار مدارس و دانشگاه ها، تراکم ترافیک در معابر شهری افزایش یابد. همچنین با توجه به تقارن تقریبی ساعت شروع به کار و تعطیلی مدارس و ادارات و نیز ترجیح همگانی به استفاده از خودرو شخصی، به نظر نمی‌رسد گره ترافیک شهری بدون تدابیر کارآمد و اصولی باز شود، بلکه روز به روز کورتر خواهد شد.

بازگشایی مدارس و مراکز آموزشی دیگر مانند دانشگاه ها، هر ساله هزاران خودرو تک سرنشین را روانه خیابان‌ها می‌کند و بر وخامت اوضاع ترافیک شهری، دامن می‌زند، چرا که بسیاری از والدینِ دانش آموزان، ترجیح می‌دهند فرزندشان را با خودرو شخصی به مدرسه برسانند. از طرف دیگر رشد فزاینده مراکز و واحد‌های دانشگاهی، سبب افزایش تعداد دانشجویان شده؛ دانشجویانی که آنان نیز اغلب، رغبتی به استفاده از وسایل نقلیه عمومی نشان نمی‌دهند و برای طی کردن مسیر خانه تا دانشگاه و بالعکس، علاقه‌مند به استفاده از خودرو شخصی هستند.

خیابان‌های شلوغ و پر سر و صدا، پارکینگ‌های دانشگاهی که جای سوزن انداختن ندارند، توقف سرویس‌ها و خودرو‌های والدین و هرج و مرج جلو درب مدارس، می‌تواند تعداد حوادث رانندگی را افزایش دهد و نیز سلامت دانش آموزان و دیگر شهروندان را به مخاطره بیندازد، بنابراین، اتخاذ تصمیمات جدی و انجام اقدامات کارساز در خصوص کنترل و روان سازی ترافیک، پیش از شروع سال تحصیلی جدید، ضروری به نظر می‌رسد.

سرویس‌های مدارس و گره کور ترافیک

همراه با بازگشایی مراکز آموزشی، مدارس و دانشگاه ها، موج تازه‌ای از ترافیک وارد معابر اصلی و فرعی کلان شهرها، به ویژه پایتخت می‌شود. والدینی که هر یک با خودرو‌های شخصی شان مقابل درب مدارس حضور می‌یابند، سرویس‌هایی که برای سوار و پیاده کردن دانش آموزان کوچه و خیابان را بند می‌آورند و رانندگانی که قوانین راهنمایی و رانندگی را زیر پا می‌گذارند، همگی از دلایل تراکم ترافیک صبحگاهی و شلوغی سرسام آور خیابان ها، هنگام تعطیلی مدارس می‌باشند.

از طرفی گفته می‌شود کوتاهی مدیران مدارس و سازمان‌های مربوطه مانند آموزش و پرورش در سر وسامان بخشیدن به وضعیت سرویس‌های دانش آموزی، عمده‌ترین علت سنگینی بار ترافیک به ویژه در دو هفته نخست مهر ماه است و هر چند شرایط و ضوابط حمل و نقل دانش آموزان با سرویس مدارس، مفصلا در «آیین نامه اجرایی حمل و نقل دانش آموزان مدارس»، بیان شده است، اما به نظر می‌رسد برای کنترل و ساماندهی سرویس‌های مدارس مطابق این آیین نامه عمل نمی‌شود.

این آیین نامه در ماده ۳، شرایط رانندگان خودرو‌های حمل و نقل دانش آموزان مدارس و در ماده ۵ شرایط خودرو‌های حمل و نقل دانش آموزی را شرح داده است و شرایطی از قبیل: دارا بودن حداقل ۲۳ سال تمام، دارا بودن گواهینامه معتبر برای رانندگی با وسیله نقلیه مربوطه، عدم ابتلا به بیماری‌های مسری، صرع و عدم اعتیاد به مواد مخدر و یا الکل با ارایه گواهی از مراجع مربوطه، نداشتن سوء پیشینه موثر کیفری و همچنین عدم محکومیت به محرومیت یا محدودیت‌های رانندگی، نداشتن سوء شهرت به تایید مراجع صالح و تاهل را برای رانندگان، و شروطی از جمله: ظرفیت ۴ نفر به بالا خودرو، دارا بودن برگ معاینه فنی و بیمه شخص ثالث و سرنشین، مجهز بودن به وسایل ایمنی از جمله کمربند، کمک‌های اولیه و کپسول اطفاء حریق و دارا بودن علایم ممیزه بر روی بدنه خودرو را برای خودرو‌های حمل و نقل دانش آموزی، تعیین کرده است.

این در حالی است که هنوز هم بعضی مدارس از خودرو‌های فرسوده و رانندگانی که صلاحیت کافی ندارند، برای حمل و نقل دانش آموزان استفاده می‌کنند و به نظر می‌رسد والدین دانش آموزان، به دلیل عدم نظارت کافی بر وضعیت صحت و سلامت رانندگان سرویس‌ها و ایمنی خودروهایشان، به آنان اطمینان نمی‌کنند و ترجیح شان بر این است که برای رساندن فرزندشان از خودرو شخصی استفاده کنند.

شهروندان با وسایل نقلیه عمومی قهرند!

واضح است استفاده از وسایل نقلیه عمومی به منظور جا به جایی افراد در سطح شهر، می‌تواند تاثیر مثبتی در وضعیت ترافیک شهری داشته باشد، همچنین سرویس‌های مدارس، مترو و اتوبوس‌ها می‌توانند جایگزین ماشین‌های تک سرنشینی باشند که علاوه بر افزایش تراکم ترافیک، موجب آلودگی هوا و آلودگی‌های صوتی، هرج و مرج و مزاحمت برای شهروندان می‌شوند.

اما این روزها، اگر به چهره شهر نگاهی بیاندازیم متوجه تردد تعداد زیادی ماشین تک سرنشین یا حداکثر با دو سرنشین می‌شویم. این پدیده که حالا بیشتر رنگ یک معضل به خود گرفته، نشان می‌دهد افراد جامعه، اغلب رغبتی به استفاده از وسایل نقلیه عمومی ندارند.

ترجیح همگانی به استفاده از وسایل نقلیه شخصی، می‌تواند علل گوناگونی از جمله کیفیت نه چندان بالای شبکه حمل و نقل عمومی و عدم فرهنگ سازی کافی برای تشویق افراد به استفاده از وسایل نقلیه عمومی و دوچرخه، داشته باشد. اما اکنون با توجه به این که چند روزی تا بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها باقی مانده و خیابان‌های شهر انتظار موج سهمگین ترافیک را می‌کشند، لازم است برای پیش گیری از ترافیک سنگین مهر ماه، برنامه ریزی شود.

ارتقا فرهنگ رانندگی، تقویت شبکه حمل و نقل عمومی، گسترش فرهنگ پیاده روی و استفاده از دوچرخه و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای آن و ساماندهی سرویس‌های دانش آموزی مطابق آیین نامه اجرایی حمل و نقل دانش آموزان می‌تواند اقدامات موثری در جهت بهبود وضعیت ترافیکی در فصل بازگشایی مدارس باشد.