سوسوی "چراغ برق" لوازم یدکی‌فروشان!

وقتی برای تهیه لوازم یدکی به خیابان «امیرکبیر» می‌روید و علت گران شدن تسمه تایم، لنت ترمز، دیسک و صفحه کلاچ و دیگر لوازم مصرفی ماشین را می‌پرسید با این جواب فروشندگان مواجه می‌شوید «که هنوز گرانی را ندیدید. »

از نظر آنها وضعیت فروش فعلاخوب است و نسبت به شش ماه گذشته بازار از وضعیت خوبی برخوردار بوده فقط این وسط کسانی که با چک و سفته کار می‌کردند حال و روز خوبی ندارند. آن هم به این دلیل است که به علت نوسان قیمت ارز تمام حساب‌ها به صورت نقدی شده است و بازار دست به جیب خرید می‌کند. حتی اگر بخواهید جنسی را به صورت یکجا (مونوپول) بخرید نهایتا می‌توانید چک یک ماهه بابت خرید جنس به فروشنده بدهید، در غیر این صورت نهایتا در آخر هفته باید تسویه حساب کنید، آن هم در صورتی که همکار باشید و الااگر خریدار عادی یا مصرف‌کننده باشید دستگاه کارتخوان مقابلتان رخ‌نمایی می‌کند. فعلا موجودی قطعات در بازار خوب است و هرچه بخواهید می‌توانید در بازار پیدا کنید از لوازم یدکی خودروهای سنگین گرفته تا ماشین‌های سواری همچون پراید، پژو و.... از نظر کیفی اما، بازار کاملا رنگ چینی گرفته است.

فرامرز می‌گوید: «کلا دیگه جنس اروپایی موجود نیست. 98درصد واردات از چین است.» به گفته او دو نوع جنس در بازار هست هم جنس خوب چینی است و هم جنس متوسط. فقط همین دو نوع. «جعفر کاووسی» از فعالان لوازم یدکی درباره وجود مارک‌های مختلف و قیمت‌های مختلف درباره یک قطعه خاص می‌گوید: «این تنوع که کاذب است و در واقع یک جور بازار گرمی است در صورتی که اکثر لوازم یدکی موجود در بازار یا ساخت چین است یا اروپا، که این تا شش ماه پیش صادق بود اما الان به دلیل تحریم‌های آمریکا و غرب می‌توان گفت که لوازم یدکی یک روال شده و کلا بازار در سیطره چشم بادامی‌هاست که 95 درصد لوازم یدکی مصرفی را شامل می‌شود.»

با این حساب این سوال مطرح می‌شود که اگر 95 درصد لوازم یدکی وارداتی است پس تولیدکنندگان داخلی چه بخشی از لوازم یدکی مصرفی کشور را تامین می‌کنند. مهندس «وحید طبری» کارشناس فنی خودرو بر این عقیده است که تولیدکنندگان بخش اعظم مواد مصرفی خود را به صورت CKD یا قطعه‌ای از کشور چین وارد می‌کنند و در واقع اکثر کارخانه‌های ما مونتاژکننده هستند تا تولیدکننده. به طور مثال 60 درصد اجزای تشکیل دهنده شمع ماشین وارداتی است.

دیده ور، از وارد کنندگان لوازم یدکی خودرو سبک قید استفاده از ارز مبادلاتی را زده است و علت آن را وجود قوانین دست و پا گیر و افزایش بروکراسی اداری و مقرون به صرفه نبودن استفاده از ارز اتاق مبادلات عنوان می‌کند. برای وارد کردن قطعه ماشین باید 25 درصد تا 30 درصد از مبلغ کل را به عنوان ضمانت در صندوق ضمانات مبادلات سپرده گذاشت و صد درصد مبلغ را هم باید پرداخت کرد، آن هم در صورتی که ارز اتاق مبادلات تنها در کشورهای خاصی گشایش می‌شود و برای رسیدن به بانک مورد نظر فروشنده نیز باید هزینه اضافی پرداخت کرد. اما تا قبل از شروع تحریم‌ها با واریز کردن تنها 10درصد از مبلغ کل می‌شد کل خرید را انجام داد. در مورد سایر هزینه‌های سربار هم که همه سیر صعودی داشته به این صورت که یک سوم ارزش کل بار هزینه رسیدن بار به مقصد می‌شود. به طور مثال تا شش ماه پیش برای حمل بار به ازای هر کیلو هزار و 350 تومان هزینه پرداخت می‌شد که الان این هزینه حدود هزار و 800 تا دو هزار تومان شده است یا تا چهار ماه پیش هزینه رسیدن یک کانتینر 25 میلیون تومان بوده در صورتی که در حال حاضر52 میلیون تومان برای رسیدن یک کانتینر هزینه می‌شود.

احمدزاده، از وارد کنندگان قطعات لوازم یدکی ماشین‌های سنگین، نبود کیفیت در کالاهای وارداتی را رد می‌کند و اظهار می‌دارد تا چند سال پیش به علت وارد نبودن و عدم آشنایی بعضی از وارد کنندگان با این صنف بعضا قطعات بی‌کیفیت وارد می‌شد اما بعد از مدتی اکثر فروشندگان و مغازه‌داران از عرضه این کالاها خودداری کردند و این امر موجب شد که واردگنندگان رو به سوی وارد کردن قطعه‌های باکیفیت بیاورند.

بنا به گفته اکثر واردکنندگان در این شش ماه اخیر جز چند مورد انگشت شمار هیچ گونه گشایش اعتباری انجام نشده و اکثر واردات از نمایندگی‌های مستقر در دوبی انجام شده که همه به صورت حواله‌ای انجام شده است. باز هم دوبی و....

صادرات مجدد هم دیگر در حد یک واژه شده است. تا شش ماه پیش تاجران کشورهای عراق، آذربایجان، افغانستان و ارمنستان برای تهیه قطعات یدکی محتاج خرید از بازار ایران بودند اما الان اثری از آنها نیست.

بازار فروش بلبرینگ که از قطعات چندمنظوره محسوب می‌شود و هم در خودرو و هم در ماشین آلات صنعتی کاربرد دارد با رشد قیمت 55 درصد مواجه شده است.

بلبرینگ‌های ساخت کشور ژاپن که از لحاظ کیفیت در مرتبه خیلی بالاتری از مدل‌های چینی قرار دارند عملااز دور خارج شده‌اند که علت آن در قیمت بالای این قطعه است.

اما باز هم قیمت اصلی قطعات در حال حاضر مشخص نیست و علت آن اشباع بودن انبارها از کالای وارداتی با ارز 1200 تومانی است.

با وجود این واقعیت که همه نوع قطعات یدکی در بازار موجود است، اما چرا خودروسازان داخلی تولید خود را کاهش داده‌اند؟ و علت آن را عدم وجود قطعه اعلام می‌کنند؟ چطور می‌شود یکی از بزرگ ترین خودروسازهای کشور خودرو تولیدی خود را بدون سپر به مشتری تحویل می‌دهد، در صورتی که در کمتر از پنج دقیقه می‌توان سپر جلو و عقب خودرو موردنظر را از خیابان امیرکبیر یا حتی شوش تهیه کرد. «علی لاجوردی»، رییس انجمن تولید کنندگان لنت ترمز و کلاچ و مدیرعامل لنت پارس اظهار می‌کند که با گذشت یک سال از تحویل کالاموفق به دریافت طلب خود از هر دو خودروساز بزرگ کشور نشده است و این در حالی است که خودروسازان شخصا به وارد کننده لنت ترمز تبدیل شده‌اند.

«هرزنلو»، مدیرعامل شرکت ابزار مهدی معتقد است که اگر شرکت‌های خودرو سازی معوقات خود را پرداخت نکنند عملا تولید داخلی دیگر وجود ندارد.

شرکت‌های پارمیدا با 200 نفر کارگر، مهره سازان با 300 کارگر و ماشین لنت با 70 کارگر با عقب افتادن سه تا پنج ماه حقوق کارگران خود مواجه هستند که علت این تاخیر در پرداخت حقوق و دستمزد، طولانی شدن زمان دریافت مطالبات و کمبود نقدینگی است.

نکته دیگر اینکه خودروسازان برای پرداخت بدهی خود قطعات را با نرخ ارز اتاق مبادلات محاسبه می‌کنند در صورتی که تولیدکنندگان مواد مصرفی خود را با ارز آزاد تهیه می‌کنند.

منبع: روزنامه شرق