جراحی که سرطان از دستانش فرار می کند!

تحریریه پارسینه - غول سرطان هر روز قربانیان بیشتری در کشورمان می‌گیرد و نگرانی‌های بیشتری می‌آفریند؛ آنقدر که خیلی هایمان از ابتلا به این بیماری نگرانی داریم و نمی‌دانیم که برای آسوده شدن خیالمان در این خصوص چه باید بکنیم. به این بهانه سراغ یکی از نام آشنایان حوزه جراحی سرطان رفتیم که فوق تخصص سرطان دارد و به گفته خودش، هر هفته حدود ۲۰ بیمار سرطانی را جراحی می‌کند. آماری قابل توجه که دکتر «روح اله میری» را تبدیل به پزشکی معتبر در این عرصه کرده که از انجام جراحی هایی که ریسک بالایی دارند نیز، ابایی ندارد.

پزشکی که با ۳۷ سال سن، کارنامه وزینی در درمان این بیماری دارد و آنقدر با کارش عجین است که می‌گوید: «زندگی‌ام بدون جراحی فلج است.» علاقه ای که موجب شده وی به جراحی زیبایی نیز گرایش پیدا کرده و گهگاهی به فراخور وقت و فرصتی که می‌یابد، دست به جراحی زیبایی نیز بزند و تجربه اینکار را نیز به رزومه کاری خودبیافزاید.

دکتر میری درباره کارش می‌گوید: هر فردی که بخواهد وارد کار پزشکی و جراحی شود، یا حوزه جراحی عمومی را بر می‌گزیند و یا شاخه دیگری از جراحی را انتخاب می‌کند. اما زمانی که افراد بخواهند وارد حوزه سرطان شوند، باید در شاخه «فلوشیپ تخصصی سرطان» تحصیلات خود را ادامه دهند که هر ساله تعداد کمی در این رشته پذیرفته می‌شوند؛ شاید چهار یا پنج نفر در سال. یعنی جراحی هایی که پیشتر در این زمینه صورت می‌گرفته تخصصی نبود و حالا که این رشته ریز و فوق تخصصی شده، میزان موفقیت در این عمل بالا رفته است.

او در ادامه می‌افزاید: اکنون دو رشته در مورد سرطان وجود دارد؛ یکی مدیکال اونکولوژی (یا همان سرطان شناسی داخلی) و دیگری سرجیکال اونکلوژی (یا همان سرطان شناسی جراحی). به این شکل که در درمان داخلی، پزشک داروهای ملقب به شیمی درمانی را تجویز می‌کند -که در این زمینه، کشورمان پیشرفت بالایی داشته و هم تراز بسیاری از کشورهای مطرح جهان است،- و در درمان جراحی، مداخله پزشکی صورت می‌گیرد. رویکردی که کشورمان در آن ضعف دارد و مشکلاتی می‌آفریند، چراکه اگر جراحی سرطان کامل انجام نشود، یا از سوی افرادی که تجربه کافی و لازم را در این مورد ندارند، صورت گیرد، احتمال عود سرطان بالاتر می‌رود.

دکتر میری با تاکید بر اینکه جراحان فوق تخصصی سرطان می‌توانند این نقیصه را رفع نموده و به میزان چشمگیری کاهش دهند، با ذکر مثالی می‌گوید: در حال حاضر در درمان سرطان تیروئید، اگر جراحی خوبی صورت گیرد، احتمال عود بسیار کم خواهد بود و حتی آن فرد عمری بیشتر از یک فرد عادی خواهد داشت. یا حتی در سرطان سینه که پیشتر کل سینه را تخلیه می‌کردند و به دلیل بد فرم شدن شکل ظاهری آن، تاثیر بسیار منفی ای بر روحیه بیمار می‌گذاشت که در حال حاضر با به کار گیری تکنیک جدیدی از سوی جراحان متخصص -به نام اونکوپلاستیک-، هم سرطان به طور کامل از بدن بیمار خارج می‌شود و هم شکل ظاهری سینه تغییر نمی‌کند؛ شیوه ای که هفت هشت سال است در کشورمان به صورت کلاسیک انجام می‌شود.

این فوق تخصص سرطان با اشاره به استفاده از شیمی درمانی به عنوان درمان تکمیلی بعد از جراحی، توضیح می‌دهد: شیمی درمانی یک درمان تکمیلی است و درمان اصلی درمان جراحی است. به این معنی که این درمان تکمیلی زمانی کمک خواهد کرد که در جراحی، حاشیه امن تومور به صفر برسد. به عبارت بهتر، دو فاز برای درمان سرطان وجود دارد. بعد از جراحی کامل و خارج کردن تومور به صورت میکروسکپی به طور کامل از بدن، بر اساس نتایج پاتولوژی، نیازمندی به شیمی درمانی مشخص می‌شود و در این صورت، دارو شیمی درمانی بهترین اثر را خواهد داشت و احتمال عود به حداقل خواهد رسید. اینجاست که می‌گوییم طول عمر فرد افزایش خواهد یافت.

وی در ادامه سرطان را دارای چهار مرحله می‌خواند و با تاکید بر ضرورت غربالگری افراد در این خصوص می‌گوید: ابتدا سرطان در یک منطقه وجود دارد، در مرحله دوم در همان منطقه و حاشیه قرار دارد، در مرحله سوم به پیرامونش سرایت می‌کند (به عنوان مثال در سرطان سینه بعد از حاشیه سرطان، غدد لنفاوی نیز درگیر می‌شوند) و در مرحله چهارم، شاهد پخش شدن سرطان در کل بدن هستیم. بر این اساس می‌بایست برای جلوگیری از رسیدن سرطان به مرحله چهار، غربالگری صورت گیرد. به عنوان مثال زنان و دختران می‌بایست برای پیشگیری از سرطان سینه، از ۲۵ سالگی معاینه شده و از سن ۴۰ سالگی هر سال یا هر دو سال یکبار ماموگرافی شوند؛ در حالی که می‌بینیم به ندرت چنین اتفاقی رخ می‌دهد.

چرا غربالگری افراد اهمیت دارد؟ به این دلیل که سرطان و بیماری در مرحله یک یا دو شناسایی می شود. اگر در این مرحله شناسایی شود طول عمر فرد بیمار با یک فرد عادی یکی خواهد بود که متاسفانه ما در این مقوله در جامعه ضعف داریم. هر خانم و آقایی از سن ۵۰ سالگی به بعد باید هر ۱۰ سال یکبار آزمایش های لازم را انجام دهد، چراکه یک پُلیپ کوچک می تواند به سرطانی بدخیم منجر شود.

به گفته این فوق تخصص، شایع ترین نوع سرطان در ایران و در بین آقایان، با توجه به شرایط اقلیمی کشورمن، سرطان دستگاه گوارش است. به ویژه در استان های شمالی کشور که سرطان روده بزرگ بسیار شایع است. سرطان مری نیز از جمله سرطان های شایع است و این نشان دهنده این است که ما باید یک کار ژنتیکی انجام داده و در ناحیه شمالی کشورمان، از آذربایجان تا مازندران و گیلان، غربالگری کنیم. اتفاقی که در برخی کشورهای پیش رفته بسیار مورد تاکید قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، در انگلیس اطلاعات هر فردی مشخص است و مادامی که خانمی که به سن ۴۰ سال برسد، نامه ای در محل سکونت خود دریافت می‌کند با این مضمون که: «به شما تبریک می‌گوییم که به ۴۰ سالگی رسیدید. در این تاریخ، این کلینیک و این دستگاه برای انجام آزمایش منتظر شما است.» این در حالی‌ست که در کشورمان اینگونه نیست و همین امر، بی توجهی افراد را نیز به دنبال خواهد داشت.

دکتر میری با تاکید بر اینکه هزینه کردن دولت برای اموری همچون غربالگری، به کاهش هزینه های ایشان در بخش درمان نیز منجر خواهد شد و صرفه اقتصادی خواهد داشت، می‌افزاید: کار تحقیقات خوبی در این زمینه در حال انجام است که مطالعات «اپیدیکی اکولوژیک» است. یعنی مشخص می‌کند که در کدام منطقه، کدام بیماری و سرطان شایع است تا بر مبنای آن، سبک زندگی افراد تغییر کند. این در حالی است که برخی از مسایل فرهنگی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. به عنوان مثال می‌بینیم که در کشورهای اروپایی و امریکایی خانم ها در ۲۵ سالگی بچه دار می‌شوند زیرا به آنها آموزش داده شده که این سن برای بچه دار شدن و شیردهی -که برای سلامت مادر حائز اهمیت است- مناسب است، در حالی که می‌بینیم در کشورمان سن ازدواج بالا رفته است. حال آنکه ثابت شده که شیر دهی باعث کاهش سرطان و داروهای تحریک کننده باروری باعث افزایش سرطان می‌شوند.

این جراح فوق تخصص در ادامه با ذکر دو نمونه جراحی سرطان در خانم های باردار، می‌افزاید: این دو نمونه از خانواده های تحصیلکرده بودند. این نشان می‌دهد که همه اقشار جامعه با این ناآگاهی و بی توجهی دست به گریبان هستند و حتی از آن بدتر، دغدغه اصلی ما باید افراد تحصیلکرده و با فرهنگ جامعه باشد که در آنها ازدواج در سن بالا و بچه دار شدن در آن سنین رایج شده است وگرنه اکثر افراد اقشار پایین جامعه که در سن پایین ازدواج می‌کنند.

دکتر میری در پاسخ به این سوال که در حال حاضر دنیا به لحاظ تشخیص و درمان سرطان به چه سمتی می رود؟ این سوال را در راستای ارزیابی پیشرفت کشورمان در حوزه سرطان مهم خوانده و می‌گوید: بشر نسبت به یک دهه قبل در هر زمینه ای در علم و فناوری به پیشرفت های قابل قبولی دست یافته است، اما گفته می‌شود که در بعضی از مسائل پزشکی، به ویژه سرطان، این روند کند بوده که حرف درستی نیست چرا که می‌بینیم بیشترین مقاله های «آی.اس.آی» بیشتر در حیطه سرطان است، چرا که این بیماری نسبت به بیماری های دیگر پیچیدگی های گسترده ای دارد و چالشی است که همه دنیا با آن مواجه هستند.

وی در ادامه می‌افزاید: به طور کلی می‌توان گفت در حال حاضر هیچ درمانی نیست که در دیگر کشورها انجام شود و ایران از آن محروم باشد. بسیاری از پزشکان و متخصصان در کشورهای مختلف گاه شیفته پزشکی ایران می شوند چراکه تصور نمی‌کنند فلان درمان در ایران انجام شود و همین امر موجب شده تا بسیاری از افراد در سمینارها و کنفرانس های ایران شرکت کنند چرا که پزشکی ایران برایشان جالب است.

این فوق تخصص سرطان که دانش آموخته دانشگاه علوم پزشکی تهران است در ادامه درباره هزینه های درمان در ایران و طرح تحول نظام سلامت می‌گوید: درمان در ایران گران است و این گرانی با توجه به وضعیت بیماران است. اینکه درصدی از هزینه درمان به بیماران داده شود کار اشتباهی است؛ شاید برای بیماری که کیسه صفرایش دچار مشکل شده، خوب باشد اما برای آن دسته از افراد که به بیماری های مزمن دچار شده‌اند، مناسب نیست، بلکه می‌بایست تمامی هزینه های این بیماران پرداخت شود. طرح تحول سلامت مساوات را رعایت کرده، در حالی که مساوات و برابری با عدالت متفاوت است.

او در پایان صحبت های خود نیز به هزینه های جراحی اشاره کرده و می‌گوید: چون هزینه‌های جراحی از سوی بیمه ها، سه ماه و بعضا پنج ماه دیگر پرداخت می‌شوند، مساله ساز شده و نارضایتی در پزشکان و جراحان از دستمزدهایشان را به دنبال داشته است، این در حالی است که بحث اصلی، ساماندهی شیوه تعامل و همکاری با بیمه ها باشد نه حول محور افزایش دستمزدها. تنها در این صورت است که مشکلات رفع خواهد شد و هم بیماران و هم پزشکان به رضایت خواهند رسید.