احکام فقهی سقط جنین

حجت الاسلام حسيني داريني از پاسخگويان مسائل شرعي حرم مطهر رضوي، در گفت وگو با خراسان احکام سقط جنين را بيان کرد.

سقط جنين در ماه هاي اول بارداري چه حکمي دارد؟

فقها گفته اند سقط جنين پس از انعقاد نطفه در هر ماهي که باشد، جايز نيست. پس هيچ فرقي نمي کند که جنين در هفته اول باشد يا در ماه هشتم، بلکه به محض انعقاد نطفه، سقط جنين حرام است. البته از جهت پزشکي بايد بررسي شود که چند روز پس از تلقيح، انعقاد انجام مي شود چون از نظر پزشکي ممکن است چند روز زمان نياز باشد تا پس از تلقيح، انعقاد انجام شود.

اگر سقط جنين با رضايت کامل پدر و مادر و توسط پزشک انجام شود، ديه آن بر عهده کيست؟

فقها معتقدند ديه سقط شده بر عهده قاتل مباشر است (کسي که به طور مستقيم سقط را انجام داده است) بنابراين اگر اين کار توسط پزشک انجام شود بر پدر و مادر تکليفي نيست بلکه پزشک ضامن است و اين ديه به پدر و مادر بايد پرداخت شود. البته والدين مي توانند از حق خود بگذرند و از پزشک مبلغي دريافت نکنند. ولي در هر صورت آن ها يعني هم پدر و هم مادر که به پزشک مراجعه کرده اند و هم پزشک که اقدام به اين کار کرده است، بايد به خاطر اين کار توبه کنند.

افراد جامعه ما بايد بدانند سقط جنين به لحاظ شرعي گناه بزرگي محسوب مي شود که بايد از آن توبه کرد. خيلي از مادران پس از سقط دچار بيماري هاي روحي و عذاب وجدان مي شوند و مي گويند ما خواب هاي پريشان مي بينيم، آرامش لازم را نداريم و ...

آيا جنين نامشروع را مي توان سقط کرد؟

طبق فتواي فقها حتي اگر نطفه اي از طريق نامشروع بسته شده باشد، سقط آن جايز نيست.

اگر مرد مسلماني با زن غيرمسلماني (مثلا زن مسيحي) ازدواج موقت کند و زن باردار شود آيا مي توان اين جنين را سقط کرد؟

خير، فقها سقط اين جنين را جايز نمي دانند.

مشکلات اقتصادي و مالي مي تواند مجوز سقط جنين باشد؟

فقها معتقدند مشکلات اقتصادي نمي تواند مجوز سقط جنين را ايجاد کند و در اين صورت نيز سقط جنين حرام است.

گاهي پدر و مادر ناخواسته بچه دار مي شوند، به عنوان نمونه در حالي که فرزند قبلي هنوز شيرخوار است مادر باردار مي شود آيا در اين صورت مي توان جنين را سقط کرد؟

خير، اين هم نمي تواند مجوزي براي سقط باشد، پشت سر هم بودن بچه ها يا ناخواسته بودن بچه ها هرگز مجوزي براي سقط جنين نيست.

گاهي زن در دوران عقد باردار مي شود که ناخواسته و در عرف ما ناپسند است. آيا والدين مي توانند جنين را سقط کنند؟

فقها معتقدند اين زن و مرد، زن و شوهر مشروع اند و حق سقط فرزند خود را ندارند.گاهي در سطح جامعه ديده مي شود که سن پدر ومادر بالاست که به اصطلاح گفته مي شود زمان بچه دار شدن از آن ها گذشته است و از نظر عرف زشت شمرده مي شود که افرادي ممکن است نوه هم داشته باشند، بچه دار شوند. در اين جا هم از نظر شرعي حرام است که آن ها بچه خود را سقط کنند.

سقط جنيني که ناقص الخلقه است يعني معلوليت دارد، داراي چه حکمي است؟

فقها مي گويند ناقص الخلقه بودن جنين مجوز شرعي سقط جنين محسوب نمي شود.البته آيت ا... مکارم شيرازي معتقد است اگر جنين در مراحل اوليه باشد که هنوز به صورت انساني کامل در نيامده، يعني روح در او دميده نشده است و تولد او باعث مشقت و حرج شديد و سخت براي والدين شود، اشکالي ندارد و بنابر احتياط واجب ديه آن را هم پدر و مادر بايد بپردازند.آيت ا... فاضل لنکراني(ره) هم مي فرمايند سقط چنين جنيني جايز نيست مگر در موقع ضرورت.

سقط جنين براي مادري که در معرض مرگ است و شايد با اين کار بهبود يابد چه حکمي دارد؟

مقام معظم رهبري و آيات عظام بهجت، سيستاني، فاضل و مکارم شيرازي فرموده اند: اگر طبق تشخيص دکتر متخصص و مورد اطمينان بقاي حمل براي مادر خطر جاني در بر داشته باشد، چون هنوز روح در جنين دميده نشده است، سقط آن اشکالي ندارد.

اگر مادر خودش مستقيم اقدام به سقط جنين کند، مثلا قرصي را مصرف کند و فرزند سقط شود، ديه جنين بر عهده چه کسي است؟

در اين جا مادر قاتل و مباشر قتل محسوب مي شود و ديه را بايد پرداخت کند و چون در اين جا پدر وارث محسوب مي شود اگر شوهر ببخشد چيزي بر ذمه خانم نيست ولي گناه بزرگي مرتکب شده است که بايد از آن توبه کند.

مقدار ديه سقط جنين چه قدر است؟

ديه براي نطفه ۲۰ مثقال طلا است و هر مثقال حدود 4.5 گرم طلاست و اين ديه حدود ۶ ميليون تومان مي شود.ديه علقه (خون بسته شده) ۴۰ مثقال طلاست.ديه مضغه (پاره گوشت) ۶۰ مثقال طلاست. اگر جنين استخوان داشته و گوشت نداشته باشد، ۸ مثقال طلا ديه اوست و اگر هم گوشت روي استخوان را پوشانده و خلقت کامل شده باشد، ديه اين جنين ۱۰۰ مثقال است.اگر روح در جنين دميده شده باشد (که در حدود ۴ ماه روح مي دمد) ديه جنين ديه انساني کامل است.