چرا شیعه با نام امام صادق (ع) معروف شد؟

حجت الاسلام مهدی اسماعیلی با تشریح خصوصیات حضرت ختمی مرتبت گفت: نگاهی اجمالی به روند زندگی مردم عرب در جزیرة العرب و زندگی قبیله ای و صحرانشینی و هم چنین پیوندها و ارتباطات و عقائد دینی و مظاهر فرهنگی و تحولات شگرف پس از آن بیشتر ما را به حرکت انقلابی پیامبر اکرم(ص)آشنا می کند و برای این آشنائی بهترین گزارش و تبیین نه کتابهای تاریخی مشهور که دهها سال و یا چند قرن بعد از تولد و رشد و نمو اسلام تحریر شده اند بلکه به سخن همراه و شاگرد راستین پیامبر اکرم(ص)علی بن ابیطالب(ع) که خود نیز در همان سرزمین زاده شد و همگام با پیامبر اکرم سطر به سطر تاریخ زنده پیامبر اسلام را شاهد بود باید مراجعه نمود.


وی افزود: آن حضرت در خطبه 26 نهج البلاغه و گویا بر فراز منبر و در حضور مسلمانان عرب فریاد می زند که "هان ای ملت عرب مبادا گذشته خویش را فراموش کنید، لحظه ای بیندیشید که قبل از طلوع خورشید اسلام کجا بودید و چگونه زندگی می کردید، بیاد داشته باشید که اگر امروز ملتی سرزنده و صاحب فرهنگ، با دینی جامع و کامل در دنیا زبانزد دیگر ملتها و صاحبان قدرت شده اید، اینها همه و همه نتیجه فداکاری و استقامت رادمردی است بنام محمد(ص) همو که با استواری و صلابت روحی بر همه فتنه ها و سختیها چیره شد، و با استمداد از پروردگار و معبودش راه فتح و پیروزی را هموار نمود، و شما بر اساس آموزشهای دلسوزانه پیامبر خاتم به جایی رسیدید که امروز در کنار یکدیگر صفوف بهم فشرده ای را تشکیل داده و از نعمت وحدت و برادری زیر پرچم توحید گردهم آمده اید، پاکیزگی روح و فکر و اندیشه شما را در مسیری قرار داد که زندگی پاک و عقیده پاک و عواطف پاک در شما رشد کرد و جای دشمنیها و خونریزیها و قطع رحم و شرک و بت پرستی را گرفت.


این پژوهشگر تأکید کرد: بخش اول این خطبه هر چند به ظاهر کوتاه و مختصر است اما هر جمله آن سر فصلی از زندگی واقعی مردم آن دوران است، و گزارش آن از زبان کسی است که خود شاهد و نظاره گر همه این زشتیها و عقب ماندگیها در میان ملت عرب بوده و نیز دوران اقتدار و شکوه و سربلندی را در پرتو رهبریهای الهی رهبر آسمانی اش دیده است.


اسماعیلی افزود: بدون شک اراده خداوند، امدادها و تأییدات غیبی، الطاف و عنایات پروردگار، عامل اصلی این پیروزیها بود، اما عامل اجرای این اراده و خواست الهی را نباید از نظر دور داشت چرا که شخصیت روحی و معنوی رسول گرامی اسلام(ص) در کنار دیگر عوامل پیش گفته شده نقش تعیین کننده را داشت.


این مدیر پژوهشی با تاکید بر شجاعت حضرت در مواجهه با حوادث و رویدادها گفت: بارزترین صفت روحی در بین دیگر اوصاف آن حضرت شجاعت و قوت قلب و نداشتن ترس از حوادث و موانع سر راه بود، تاریخ شاهد است که از هنگامه سر دادن شعار توحید تا زمان تشکیل جبهه های جنگ، و در برابراذیت و آزارهای دشمنان لحظه ای سستی نکرد و استوار و با صلابت به پیش تاخت و هر رنجی را به جان و دل خریدار شد.


وی تأکید کرد: بنا به فرمایش خود آن حضرت که فرمود: «ما أوذی نبی مثل ماأوذی» هیچ پیامبری به اندازه من رنج رسالت و دعوت توحید را نچشید، آری در پرتو همه این تلاشها و رنجها بود که توحید و خدا پرستی وعدالت خواهی و رشد وکمال معنوی را به جامعه انسانی هدیه کرد و جامعه ای عزت مند و عدالت خواه در پرتو تعالیم نورانی قرآن تشکیل داد. اما متأسفانه و پس از گذشت قرنها از دوران طلایی وحدت و همدلی، امروز شاهد تسلط فرهنگهای بیگانه و سیاستهای تفرقه افکنانه سران صلیبی و صهیونیسم در جوامع اسلامی هستیم که این سیاستها با تأسف بیشتر بوسیله زمامداران و رهبران کشورها ی اسلامی اجرا می شود.


حجت الاسلام اسماعیلی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: هفدهم ماه ربیع الأول همچنین سالروز تولد ششمین امام با نام جعفر و لقب «صادق» است نامی که با شنیدن آن سیمای شخصیتی علمی و معنوی را به ذهن شنونده منتقل می کند که گسترش و رونق دانشها ثمره زندگی با برکت او بود.


وی خاطر نشان کرد: امام صادق(ع) را رئیس و بنیانگذار فقه شیعه و پیروان اهل بیت را با مذهب جعفری می شناسند و این خود افتخاری بزرگ است که در گرایشهای دینی و پیوند و مذهب اعتقادی ارتباط ما با اولاد رسول خدا باشد. نکته قابل دقت و توجه این است که امام صادق(ع) بعد از پشت سر گذاشتن پنج امام بر مسند ریاست علمی شیعه تکیه می زند و هر جا سخن از فقه و اعتقادات و پند و نصیحت است نام آن حضرت بیشتر دیده و شنیده می شود، و چگونه است مگر امامان پیش از او مجلس درس و کرسی تدریس نداشته اند؟


اسماعیلی ادامه داد: مراجعه به تاریخ زندگی امامان قبل از امام صادق(ع) و با بررسی شرایط سیاسی حاکم بر زندگی آنان پاسخ این پرسش روشن می شود: یکی دشمنی حاکمان و محدودیتهای ایجاد شده نسبت به اهل بیت(ع) و ترساندن مردم از حضور نزد خاندان پیامبر (ص). دوم ممنوع شدن نقل احادیث پیامبر اکرم(ص) و اکتفا به تلاوت کتاب خدا و آیات وحی. سوم اجازه و دستور به افراد خاص و وابسته به دستگاه خلافت نسبت به بیان احکام دین.


وی تاکید کرد: با توجه به سه نکته پیشین، سر محرومیت جامعه اسلامی از علوم و دانش تربیت یافتگان مکتب پیامبر اکرم(ص) روشن می شود و می فهمیم که چرا درباره احکام فقهی و تفسیر قرآن و...از دانش بی پایان شخصی مانند امیر المؤمنین(ع) بی بهره مانده ایم و آنچه که از میراث فرهنگی آن حضرت داریم مربوط به دوران کوتاه امامت و خلافت ظاهری او است ، و از دوران طرد و خانه نشینی او چیزی در تاریخ ثبت نشده است.


مدیر گروه حدیث پژوهشکده با ارائه توضیحاتی در مورد حرکت سنگین علمی حضرت گفت: بزرگترین حرکت علمی امام صادق(ع) در دو حوزه فقه و کلام نمود بیشتری داشت اگر چه رشته های علمی دیگر نیز از افق دید امام و شاگردانش پنهان نماند. حوزه اول تطهیر و پاکسازی آموخته های اعتقادی افراد بود که در پرتو سیاستهای ضد امامت و رهبری خاندان پیامبر و به وسیله سران معاند و مخالف آنان آموزش داده شده بود، شکل گرفت، و امام تلاش می کرد تا در گفتگوهای آزاد با مخالفان اعتقادی ذهن و اندیشه یارانش را با قرائت و فهم صحیح مسائل بنیادی دین روشن نماید.


وی یادآور شد: حوزه دوم تشریح و تبیین احکام عملی و مسائل فرعی مورد نیاز فرد و جامعه در همه ابعاد زندگی و بر مبنای تفکر علوی و آموخته شده از سنت و سیره زلال نبوی بود که در این حوزه تمام نیازها مورد توجه قرار گرفت و ترویج شد.