خطر سیگاری شدن دانش‌آموزان چقدر جدی است؟

سن آغاز مصرف سیگار هم در کشورهای توسعه یافته و هم در حال توسعه رو به کاهش است. لذا مطالعه‌ای با هدف برآورد شیوع مراحل مصرف سیگار در نمونه‌ای از دانش‌آموزان دبیرستانی شهر زنجان و بررسی عوامل مرتبط با آن توسط دکتر فاطمه جعفری از گروه بهداشت عمومی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زنجان و همکارانش انجام شد.

از بین دانش آموزان دبیرستانی شهر زنجان طی یکسال، نمونه‌ای با حجم 1064 نفر به روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای تصادفی انتخاب شد. برای جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه استاندارد خود ایفا به کار رفت که شامل اطلاعات جمعیت شناختی، مصرف سیگار، عوامل روانی، اجتماعی و آشنایی با برخی داروها بود. برای بررسی عوامل مختلف با مصرف سیگار، مدل رگرسیون لوجستیک دوحالته به کار رفت.

یافته‌ها حاکی از آن بود که از 352 دانش آموزی که مصرف سیگار را گزارش کرده بودند، 242 (23.4 درصد) نفر سیگار آزموده و 112 (10.8 درصد) نفر به عنوان سیگاری فعال طبقه‌بندی شدند. تحلیل چند متغیره به‌وسیله‌ی مدل رگرسیون لوجستیک نشان داد که افزایش سن (نسبت شانس 1.20)، رفتار خطرپذیر (نسبت شانس 1.83)، آشنایی با داروی ترامادول (نسبت شانس 2.19)، اعتماد به نفس پایین (نسبت شانس 1.07)، نگرش مثبت به سیگار (نسبت شانس 1.15 )، تفکر مثبت به سیگار (نسبت شانس 1.07) و داشتن دوست سیگاری (نسبت شانس 1.94) با مصرف سیگار در ارتباط است.

نتایج این مطالعه نشان داد که شیوع مراحل مختلف مصرف سیگار در دانش‌آموزان دبیرستانی شهر زنجان نسبت به مطالعات مشابه با پرسشنامه کاملا یکسان در استان‌های دیگر، بیشتر است و عواملی چون آشنایی با داروی ترامادول و داشتن دوست سیگاری، بیش از سایر متغیرها با مصرف سیگار در ارتباط است. توجه بیشتری به بازار غیرمجاز داروها و آموزش برمبنای مدرسه ممکن است در کنترل مصرف دخانیات موثر باشد.

شایان ذکر است این پژوهش در مجله دانشگاه علوم پزشکی زنجان منتشر شده است.