.svg)
تهران و قاهره، کابوس‌های بی‌پایان سعودی
پارسینه: روابط تهران و قاهره در حالی روز به روز توسعه می یابد که عربستان پس از ناکامی های پی در پی در سیاست های منطقه ای خود، به ویژه پس از شکست سنگین در تجاوز به یمن، اکنون با خروج متحدان پیشین از اردوگاهش مواجه شده است.
روابط سیاسی مصر و عربستان در حالی در ماههای اخیر شاهد اختلافات و تنش های زیادی بوده است که به نظر می رسد سریال عبرت آموز شکست های سیاسی و نظامی عربستان در منطقه و جهان پایانی ندارد.
ریاض پس از روی کار آمدن «عبدالفتاح السیسی» رئیس جمهوری مصر با تمام امکانات خود و با استفاده از ابزارهای سیاسی، اقتصادی از وی حمایت کرد تا شاید بتواند مشروعیت داخلی و منطقه ای دولت وی را نزد افکار عمومی افزایش دهد.
از سوی دیگر، عربستان سعودی برای رسیدن به اهداف غیر قانونی خود در منطقه به دنبال جلب حمایت سیاسی مصر برای رویارویی با چالش های منطقه ای است. در مقابل، اما، مصر نیزکه با بحران های اقتصادی و مالی شدیدی رو به رو است، در برهه کنونی و به سبب کاهش درآمدهای گردشگری و سرمایه گذاری خارجی مجبور شده است برای جبران بخش ناچیزی از این عقب ماندگی، به سرمایه رو به پایان عربستان روی آورد.
بر اساس گزارش های رسمی، حدود ۲۰ توافقنامه و یادداشت تفاهم بین ۲ کشور در زمینه هایی چون برق، مسکن و انرژی هسته ای امضا شده است که سرنوشت آنها در هاله ای از ابهام قرار دارد.
این در حالی است که وزارت دارایی عربستان پیش بینی کرده که کسری بودجه کشور در سال ۲۰۱۶ به حدود ۸۷ میلیارد دلار(نزدیک به ۷۹میلیارد یورو) خواهد رسید. پیش بینی می شود که درآمدهای عربستان نیز به نزدیک به ۵۱۴ میلیارد ریال سعودی برسد.
این کمترین میزان درآمدهای این کشورازسال ۲۰۰۹ به بعد است. در آن زمان کاهش شدید بهای نفت که متأثرازبحران مالی جهانی بود سبب کاهش درآمدهای این کشورشده بود. همچنین ارزیابی شده که هزینه های عربستان در سال آتی به ۸۴۰ میلیارد ریال سعودی خواهد رسید.
بر اساس گزارش های منتشره، وزرات دارایی عربستان علاوه برکاهش یارانه های آب ، برق وسوخت، ازافزایش احتمالی بهای خدمات عمومی و تغییر نرخ مالیات ها خبر داد. بهای بنزین نیز در برخی موارد تا بیش از ۵۰درصد افزایش یافته است. خطر کمبود شدید پول و تضعیف توانایی بانک ها به ارائه وام به کسب وکارهای تجاری، فشار روزافزونی را به اقتصاد عربستان وارد می کند. اقتصاد عربستان حدوداً در سال ۲۰۱۶ می تواند تنها ۱.۱ درصد رشد داشته باشد که در پایین ترین میزان خود از سال ۲۰۰۹ تاکنون است.
آنچه که در موضوع روابط رو به تیره مصر و عربستان از اهمیت بالاتری برخوردار است، وجود اختلافات شدید میان ریاض و قاهره بر سر موارد راهبردی است و همین اختلافات موجب گشته است تا این کشور به سیاست های منطقه رژیم سعودی پشت کند.
یکی از مهمترین این اختلافات، موضوع رهبری جهان عرب و نقش آن در تحولات سیاسی و نظامی منطقه است. مصر که پیشینیه ای غنی در مدیریت تحولات منطقه را در کارنامه خود دارد، قصد دارد قدرت منطقه ای خود را بازپس گیرد و زیر بار استعمار بدوی رژیم سعودی نرود.
از سوی دیگر، اما، حضور دانشگاه الازهر (جامعة الأزهر الشریف) که به عنوان یکی از مراکز اصلی ادبیات عربی و علوم اسلامی در جهان شناخته میشود، موجب شده است تا دولت مصر با پذیرش نقش سازنده ایران در تحولات مذهبی و فرهنگی منطقه، به دنبال افزایش دیپلماسی فرهنگی خود در سراسر جهان اسلام باشد.
نکته دیگر، شکست سنگین رژیم سعودی در یمن و واکنش سرد مصر به پیشنهاد عربستان است.عربستان سعودی از فروردین ماه سال ۱۳۹۴ با تشکیل ائتلافی با حمایت دولت آمریکا، تجاوز هوایی و محاصره علیه مردم یمن را به بهانه بازگرداندن عبدربه منصور هادی رییس جمهوری مستعفی و فراری یمن به حکومت این کشور آغاز کرد که تنها آثار آن را می توان کشتار بیرحمانه حدود ده هزار زن و کودک و شهروند یمنی و زخمی شدن دهها هزار و آواره شدن صدها هزار نفر دیگر اعلام کرد.
بر اثر این حملات، اکثریت قریب به اتفاق تأسیسات خدماتی، آموزشی، درمانی و بیمارستان ها، انبارهای دارو و غذا، مدارس و منازل مردم یمن ویران شده و مردم این کشور در پی محاصره هوایی، زمینی و دریایی در شرایط بحرانی بسر می برند.
سعودی ها به ورود نیروهای زمینی ارتش مصر در یمن امیدوار بودند اما این اتفاق رخ نداد و مصر که تحت فشار آمریکا و رژیم صهیونیستی بود، تنها با نیروی دریایی خود در برخی مناطق ساحلی نزدیک یمن حضور محسوس داشت.
از نگاه دیگر، اما، دیدار وزیر خارجه مصر با وزیر خارجه کشورمان در حاشیه مجمع عمومی ملل متحد و پس از آن اصرارنماینده مصر در سازمان ملل مبنی بر حمایت از طرح روسیه موجب شد تا نماینده عربستان صراحتا از وی انتقاد کند. این اقدام سازنده مصر موجب شد تا ایران نیز در مذاکرات لوزان، یکی از پیش شرط های خود را حضور مصر و عراق عنوان کند.
اکنون که روابط مصر و عربستان رو به تیرگی است و اختلافات عمیق سیاسی میان مقامات قاهره و ریاض پدید آمده است، بسیاری از تحلیلگران سیاسی تمایل مصر به توسعه روابط با ایران را نشانه ای از شکست عربستان در موضوع مصر قلمداد کرده و به ستایش دیپلماسی سازنده ایران در منطقه پرداخته اند.
«رخا أحمد حسن» عضو شورای امور خارجی مصر اخیرا در گفت وگو با شبکه تلویزیونی 'اون تی وی' تاکید کرده است که ایران یک کنشگر اصلی در بحران سوریه است و گفت وگو با این کشور٬ کمک زیادی به حل این بحران خواهد کرد.
حسن با تاکید بر وجود گفت وگو بین ایران ومصر تصریح کرده است که ایران در جریان تظاهرات ۳۰ ژوئن ۲۰۱۳ (که به عزل محمد مرسی انجامید) موضع خصمانه ای نسبت به مصر اتخاذ نکرد و بی طرف بود؛ بنابراین گفت وگو با این کشور به معنی کوتاه آمدن یا ضعف مصر نخواهد بود.
بر اساس اعلام ناظران منطقه ای، در حالی روابط تهران - قاهره توسعه می یابد که کشورهای حاشیه خلیج فارس باید با پذیرش نقش سازنده ایران در دوران پسابرجام، از هرگونه اقدام کشورهای عربی برای توسعه روابط سیاسی و تجاری با ایران، این کشور قدرتمند منطقه، حمایت کنند.
پیشرفته و توسعه پرشتاب ایران پسابرجام در حالی است که رژیم سعودی در راستای سیاست های ضد بشری رژیم صهیونیستی سعی کرده است تا با قدرت رو به فزون اقتصادی و سیاسی ایران در منطقه، مقابله کند، اما، بر اساس واقعیت های میدانی، این تلاش ها راه به جایی نبرده است.
به هر روی، توسعه روابط مصر با ایران به عنوان کشور اصلی در منطقه و جهان اسلام می تواند بر تحولات منطقه تاثیری مثبت برجای گذارد.
ضرورت دارد مقامات مصری با توجه به نقش پیشرفته و سازنده ایران پسابرجام و با تجدید نظر در برخی اقدامات خود نظیر حضور برخی از نمایندگان پارلمان این کشور در کنفرانس مخالفان ایرانی در پاریس، مسیرتوسعه مناسبات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تهران - قاهره را با جدیت و قدرت ادامه دهند؛ زیرا فواید و منافع این دیپلماسی سازنده، پیشرفت و سربلندی دو ملت ایران و مصر خواهد بود.
ریاض پس از روی کار آمدن «عبدالفتاح السیسی» رئیس جمهوری مصر با تمام امکانات خود و با استفاده از ابزارهای سیاسی، اقتصادی از وی حمایت کرد تا شاید بتواند مشروعیت داخلی و منطقه ای دولت وی را نزد افکار عمومی افزایش دهد.
از سوی دیگر، عربستان سعودی برای رسیدن به اهداف غیر قانونی خود در منطقه به دنبال جلب حمایت سیاسی مصر برای رویارویی با چالش های منطقه ای است. در مقابل، اما، مصر نیزکه با بحران های اقتصادی و مالی شدیدی رو به رو است، در برهه کنونی و به سبب کاهش درآمدهای گردشگری و سرمایه گذاری خارجی مجبور شده است برای جبران بخش ناچیزی از این عقب ماندگی، به سرمایه رو به پایان عربستان روی آورد.
بر اساس گزارش های رسمی، حدود ۲۰ توافقنامه و یادداشت تفاهم بین ۲ کشور در زمینه هایی چون برق، مسکن و انرژی هسته ای امضا شده است که سرنوشت آنها در هاله ای از ابهام قرار دارد.
این در حالی است که وزارت دارایی عربستان پیش بینی کرده که کسری بودجه کشور در سال ۲۰۱۶ به حدود ۸۷ میلیارد دلار(نزدیک به ۷۹میلیارد یورو) خواهد رسید. پیش بینی می شود که درآمدهای عربستان نیز به نزدیک به ۵۱۴ میلیارد ریال سعودی برسد.
این کمترین میزان درآمدهای این کشورازسال ۲۰۰۹ به بعد است. در آن زمان کاهش شدید بهای نفت که متأثرازبحران مالی جهانی بود سبب کاهش درآمدهای این کشورشده بود. همچنین ارزیابی شده که هزینه های عربستان در سال آتی به ۸۴۰ میلیارد ریال سعودی خواهد رسید.
بر اساس گزارش های منتشره، وزرات دارایی عربستان علاوه برکاهش یارانه های آب ، برق وسوخت، ازافزایش احتمالی بهای خدمات عمومی و تغییر نرخ مالیات ها خبر داد. بهای بنزین نیز در برخی موارد تا بیش از ۵۰درصد افزایش یافته است. خطر کمبود شدید پول و تضعیف توانایی بانک ها به ارائه وام به کسب وکارهای تجاری، فشار روزافزونی را به اقتصاد عربستان وارد می کند. اقتصاد عربستان حدوداً در سال ۲۰۱۶ می تواند تنها ۱.۱ درصد رشد داشته باشد که در پایین ترین میزان خود از سال ۲۰۰۹ تاکنون است.
آنچه که در موضوع روابط رو به تیره مصر و عربستان از اهمیت بالاتری برخوردار است، وجود اختلافات شدید میان ریاض و قاهره بر سر موارد راهبردی است و همین اختلافات موجب گشته است تا این کشور به سیاست های منطقه رژیم سعودی پشت کند.
یکی از مهمترین این اختلافات، موضوع رهبری جهان عرب و نقش آن در تحولات سیاسی و نظامی منطقه است. مصر که پیشینیه ای غنی در مدیریت تحولات منطقه را در کارنامه خود دارد، قصد دارد قدرت منطقه ای خود را بازپس گیرد و زیر بار استعمار بدوی رژیم سعودی نرود.
از سوی دیگر، اما، حضور دانشگاه الازهر (جامعة الأزهر الشریف) که به عنوان یکی از مراکز اصلی ادبیات عربی و علوم اسلامی در جهان شناخته میشود، موجب شده است تا دولت مصر با پذیرش نقش سازنده ایران در تحولات مذهبی و فرهنگی منطقه، به دنبال افزایش دیپلماسی فرهنگی خود در سراسر جهان اسلام باشد.
نکته دیگر، شکست سنگین رژیم سعودی در یمن و واکنش سرد مصر به پیشنهاد عربستان است.عربستان سعودی از فروردین ماه سال ۱۳۹۴ با تشکیل ائتلافی با حمایت دولت آمریکا، تجاوز هوایی و محاصره علیه مردم یمن را به بهانه بازگرداندن عبدربه منصور هادی رییس جمهوری مستعفی و فراری یمن به حکومت این کشور آغاز کرد که تنها آثار آن را می توان کشتار بیرحمانه حدود ده هزار زن و کودک و شهروند یمنی و زخمی شدن دهها هزار و آواره شدن صدها هزار نفر دیگر اعلام کرد.
بر اثر این حملات، اکثریت قریب به اتفاق تأسیسات خدماتی، آموزشی، درمانی و بیمارستان ها، انبارهای دارو و غذا، مدارس و منازل مردم یمن ویران شده و مردم این کشور در پی محاصره هوایی، زمینی و دریایی در شرایط بحرانی بسر می برند.
سعودی ها به ورود نیروهای زمینی ارتش مصر در یمن امیدوار بودند اما این اتفاق رخ نداد و مصر که تحت فشار آمریکا و رژیم صهیونیستی بود، تنها با نیروی دریایی خود در برخی مناطق ساحلی نزدیک یمن حضور محسوس داشت.
از نگاه دیگر، اما، دیدار وزیر خارجه مصر با وزیر خارجه کشورمان در حاشیه مجمع عمومی ملل متحد و پس از آن اصرارنماینده مصر در سازمان ملل مبنی بر حمایت از طرح روسیه موجب شد تا نماینده عربستان صراحتا از وی انتقاد کند. این اقدام سازنده مصر موجب شد تا ایران نیز در مذاکرات لوزان، یکی از پیش شرط های خود را حضور مصر و عراق عنوان کند.
اکنون که روابط مصر و عربستان رو به تیرگی است و اختلافات عمیق سیاسی میان مقامات قاهره و ریاض پدید آمده است، بسیاری از تحلیلگران سیاسی تمایل مصر به توسعه روابط با ایران را نشانه ای از شکست عربستان در موضوع مصر قلمداد کرده و به ستایش دیپلماسی سازنده ایران در منطقه پرداخته اند.
«رخا أحمد حسن» عضو شورای امور خارجی مصر اخیرا در گفت وگو با شبکه تلویزیونی 'اون تی وی' تاکید کرده است که ایران یک کنشگر اصلی در بحران سوریه است و گفت وگو با این کشور٬ کمک زیادی به حل این بحران خواهد کرد.
حسن با تاکید بر وجود گفت وگو بین ایران ومصر تصریح کرده است که ایران در جریان تظاهرات ۳۰ ژوئن ۲۰۱۳ (که به عزل محمد مرسی انجامید) موضع خصمانه ای نسبت به مصر اتخاذ نکرد و بی طرف بود؛ بنابراین گفت وگو با این کشور به معنی کوتاه آمدن یا ضعف مصر نخواهد بود.
بر اساس اعلام ناظران منطقه ای، در حالی روابط تهران - قاهره توسعه می یابد که کشورهای حاشیه خلیج فارس باید با پذیرش نقش سازنده ایران در دوران پسابرجام، از هرگونه اقدام کشورهای عربی برای توسعه روابط سیاسی و تجاری با ایران، این کشور قدرتمند منطقه، حمایت کنند.
پیشرفته و توسعه پرشتاب ایران پسابرجام در حالی است که رژیم سعودی در راستای سیاست های ضد بشری رژیم صهیونیستی سعی کرده است تا با قدرت رو به فزون اقتصادی و سیاسی ایران در منطقه، مقابله کند، اما، بر اساس واقعیت های میدانی، این تلاش ها راه به جایی نبرده است.
به هر روی، توسعه روابط مصر با ایران به عنوان کشور اصلی در منطقه و جهان اسلام می تواند بر تحولات منطقه تاثیری مثبت برجای گذارد.
ضرورت دارد مقامات مصری با توجه به نقش پیشرفته و سازنده ایران پسابرجام و با تجدید نظر در برخی اقدامات خود نظیر حضور برخی از نمایندگان پارلمان این کشور در کنفرانس مخالفان ایرانی در پاریس، مسیرتوسعه مناسبات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تهران - قاهره را با جدیت و قدرت ادامه دهند؛ زیرا فواید و منافع این دیپلماسی سازنده، پیشرفت و سربلندی دو ملت ایران و مصر خواهد بود.
منبع:
خبرگزاری ایرنا
ارسال نظر