نامه ظریف به آمانو و موگرینی

وزیر امور خارجه ایران در نامه‌ای به مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فشار واشنگتن به آژانس را ناقض روح و متن برجام دانسته و برخورد حرفه‌ای آژانس با این موضوع را خواستار شد.

در ترجمه متن کامل نامه ظریف آمده است:

عالیجنابان،

هدف از نگارش این نامه جلب توجه شما به گام تازه ایالات متحده در تقابل با برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ سال ۲۰۱۵ شورای امنیت سازمان ملل است، که اگر اصلاح نشود، چالشی برای اعتبار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد بود. به طور گسترده گزارش شده که نماینده دائم ایالات متحده در سازمان ملل «برای بحث با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد نگرانی‌های دولت ایالات متحده در مورد برنامه هسته‌ای به وین سفر می‌کند» تا «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در ارتباط با پایبندی ایران به توافق، تحت فشار قرار دهد.»

هرچند مقامات ایالات متحده آزادند که به وین یا هرکجای دیگر سفر کنند و آژانس هم این حق را دارند که افراد مختلف را به حضور بپذیرد، اما هدفی که به صورت عمومی از این سفر اعلام شده، نگرانی‌هایی جدی در مورد نقض بیش از پیش متن و روح برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل ایجاد می‌کند، که این بار در عین حال اعتبار آژانس را نیز که به طور کلی برای نظام منع اشاعه و بالاخص برای برجام، اهمیتی حیاتی دارد، تضعیف می‌کند.

از یکسو، این سفر حتی پیش از انجام، به نحوی برنامه‌ریزی و اعلام عمومی شد که با ایجاد عامدانه عدم اطمینان و ابهام بیشتر در مورد پایداری و تداوم آتی برجام در میان دولت‌های دیگر و بخش خصوصی، پیامی ارسال می‌کند که تبعات منفی قابل توجهی برای اجرای موفق برجام دارد. از این منظر، این نمونه‌ای دیگر از "سوء نیت" حکومت ایالات متحده با هدف محدود کردن منافع ایران از توافق است؛ از زمانی که برجام تحت مذاکره بود، این رویه ثابت آژانس‌ها و نهادهای مختلف ایالات متحده بوده و در دولت کنونی [ایالات متحده] بیش از پیش تشدید شده و در قالب رویکردی شدیدتر و علنی‌تر ادامه یافته است. مانند مکاتبات پیشین من با نماینده عالی [موگرینی]، این امر در مغایرت با روح و متن برجام، به خصوص بندهای ۲۶، ۲۸ و ۲۹ برجام است.

علاوه بر این، این سفر، با هدف اعلام‌شده آن، با چندین بند برجام و قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در ارتباط با نقش آژانس و ضرورت حفظ استقلال و محافظت از اطلاعات محرمانه‌ای که در اختیار آن قرار می‌گیرد، منطبق نیست. شورای امنیت سازمان ملل به روشنی بر «نقش ضروری و مستقل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در راستی‌آزمایی پایبندی به توافقنامه‌های پادمانی» تأکید کرده است. متأسفانه، این سفر، با هدف اعلام شده «فشار به آژانس»، عمدتا از سوی جامعه جهانی به عنوان تلاش علنی و آشکار یک عضو دائم شورای امنیت - که آشکارا با برجام مخاصمه داشته و مصمم به تضعیف و نابودی آن است - برای فشار به آژانس و اثرگذاری منفی بر ماهیت حرفه‌ای و بی‌طرفانه کار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اجرای وظایف محوله از سوی قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و قطعنامه‌های شورای حکام، برداشت شده و در نتیجه استقلال و اعتبار کار آژانس را تضعیف می‌کند.

لازم به تأکید است که - همانگونه که در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ تصریح شده - آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید از «ممانعت از توسعه اقتصادی و فنی ایران» خودداری کرده و «مفاد امنیتی تحت اجرا و حقوق شخصی» را رعایت کرده و «هر اقدام احتیاطی را که برای محافظت از اسرار بازرگانی، فنی و صنعتی و همچنین اطلاعات محرمانه‌ای که به دست می‌آورد، لازم است، انجام دهد.» هرگونه کمک به رویکرد مخرب دولت ایالات متحده برای تضعیف «اجرای موفق» برجام، یا به اشتراک‌گذاری اطلاعاتی در مورد ایران و فعالیت‌های هسته‌ای‌اش، با طرف‌های ثالث از جمله نماینده حکومت ایالات متحده، فراتر از اطلاعات معمول که مدیر کل در اختیار شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار می‌دهد، در تطابق با مفاد فوق‌الذکر نخواهد بود.

اطمینان دارم که مدیر کل و تیم او، به این سفر و هرگونه تلاش مشابه، با حرفه‌ای‌گری و امانتداری کامل برخورد می‌کند. از نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی درخواست می‌کنم به عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک، این نامه را بین اعضای کمیسیون مشترک توزیع کرده و این موضوع را در دستور کار دیدار آتی کمیسیون برای بررسی بیشتر و اقدام لازم، قرار دهد.

فرصت را برای تجدید احترامات فائقه مغتنم می شمارم.

محمد جواد ظریف