وقتی دست بی حس می‌شود؛ از دلایل تا درمان

بی حسی در دست می‌تواند به دلایل مختلفی شکل بگیرد که از موارد خفیف تا جدی را در بر می‌گیرند. نشستن یا خوابیدن در وضعیتی نامناسب می‌تواند جریان خون را محدود کرده یا فشار اضافه بر یک عصب وارد کند و به بی حسی در دست منجر شود.

اما بی حسی دست بدون دلیلی مشخص ممکن است به یک شرایط سلامت زمینه‌ای مانند آسیب عصبی، فتق دیسک، یا بیماری قلبی‌عروقی اشاره داشته باشد. از دلایل جدی بی حسی دست می‌توان به حملات قلبی و سکته‌های مغزی اشاره کرد.

در ادامه با هشت دلیل احتمالی بی حسی در دست و درمان‌های آن‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.

گردش خون ضعیف

بروز انسداد یا زیر فشار قرار گرفتن رگ‌های خونی می‌تواند در گردش خون به و از قلب اختلال ایجاد کند. گردش خون ضعیف می‌تواند دلیل بی حسی و احساس گزگز در دست‌ها و پا‌ها باشد.

کاهش جریان خون می‌تواند موجب علائم دیگری مانند موارد زیر شود:

- سردی دست‌ها و پا‌ها

- پوست به شدت رنگ پریده یا آبی

- تورم در پا‌ها

- خستگی

- مفصل یا عضله درد

گردش خون ضعیف به خودی خود یک بیماری در نظر گرفته نمی‌شود، اما می‌تواند به واسطه کم تحرکی طی روز رخ دهد. همچنین، این شرایط می‌تواند علامتی از بیماری‌های دیگر از جمله موارد زیر باشد:

آترواسکلروز (تصل شرایین) زمانی رخ می‌دهد که رسوبات کلسترول به نام پلاک در رگ‌های خون انباشته می‌شوند. شکل گیری پلاک می‌تواند موجب سخت و باریک شدن رگ‌های خونی شود که جریان خون را محدود می‌کند.

لخته‌های خون به واسطه به هم پیوستن سلول‌های خون به یکدیگر و تشکیل یک توده نیمه جامد شکل می‌گیرند. لخته‌های خون می‌توانند موجب انسداد نسبی یا کامل درون یک رگ خونی شوند.

بیماری سرخرگ محیطی نوعی از آترواسکلروز است که به واسطه تشکیل پلاک در سرخرگ‌های موجود در دست‌ها و پا‌ها شکل می‌گیرد.

دیابت می‌تواند بر دستگاه گردش خون تاثیرگذار باشد، زیرا سطوح بالای قند خون به شکل گیری پلاک و آسیب رگ‌های خونی منجر می‌شود.

درمان گردش خون ضعیف به دلیل زمینه‌ای این شرایط بستگی دارد. پوشیدن باند‌های فشرده ساز می‌تواند به کاهش تورم در اندام‌ها کمک کند. ورزش نیز می‌تواند به بهبود گردش خون کمک کند.

افرادی که دارای لخته‌های خون بزرگ یا چندین سرخرگ مسدود هستند ممکن است به انجام عمل جراحی برای اصلاح این شرایط نیاز داشته باشند. پزشکان می‌توانند دارو‌هایی را نیز برای درمان بیماری زمینه‌ای که ممکن است عامل گردش خون ضعیف باشد، تجویز کنند.

نوروپاتی محیطی

نوروپاتی محیطی شامل شرایطی می‌شود که به سیستم عصبی محیطی آسیب می‌رساند. سیستم عصبی محیطی اطلاعات را بین سیستم عصبی مرکزی - مغز و نخاع - و دیگر قسمت‌های بدن رد و بدل می‌کند.

نوروپاتی دیابتی موجب علائم مختلفی می‌شود که به اعصاب تحت تاثیر قرار گرفته بستگی دارند. به طور کلی، افرادی که به نوروپاتی دیابتی مبتلا هستند ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

- بی حسی یا گزگز در دست‌ها و پا‌ها

- افزایش حساسیت به لمس و تغییرات دمایی

- ضعف عضلانی

- پرش‌های عضلانی غیر قابل کنترل

- از دست دادن عضله

- تعریق بیش از حد

- احساس گرما یا سرما

شرایط مختلفی می‌توانند به نوروپاتی دیابتی منجر شوند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- دیابت

- بیماری‌های خودایمنی

- آسیب دیدگی‌هایی که موجب شکستگی یا دررفتگی استخوان می‌شوند

- آترواسکلروز، واسکولیت و انواع دیگر بیماری قلبی‌عروقی

- بی تعادلی‌های هورمونی

- بیماری کلیوی یا کبدی

- کمبود ویتامین B۱۲

- برخی انواع سرطان و روش‌های درمان سرطان

سندرم خروجی قفسه سینه

سندرم خروجی قفسه سینه به گروهی از شرایط که عصب و رگ‌های خونی که از بین استخوان ترقوه و دنده اول عبور می‌کنند را زیر فشار قرار می‌دهند، ارجاع می‌شود.

افراد مبتلا به سندرم خروجی قفسه سینه ممکن است بی حسی یا گزگز در دست و همچنین ضعف در گردن یا بازو را تجربه کنند.

ورزش‌های فیزیوتراپی که عضلات سینه و پشت را تقویت می‌کنند می‌توانند به بهبود وضع اندامی و کاهش فشار بر اعصاب و رگ‌های خونی که از این مجرا عبور می‌کنند، کمک کند.

پزشک می‌تواند برای پیشگیری از تشکیل لخته‌های خون و کاهش درد برای بیمار دارو تجویز کند. همچنین، وی ممکن است در صورت عدم بهبود علائم از طریق فیزیوتراپی یا مصرف دارو، عمل جراحی را توصیه کنند.

تنگی کانال نخاع در قسمت گردن

تنگی کانال نخاع گردن زمانی رخ می‌دهد که فضای توخالی کانال نخاع باریک شده و بر نخاع فشار وارد می‌کند. این اعمال فشار می‌تواند موجب بی حسی یا ضعف در دست‌ها یا پا‌ها شود. همچنین، این شرایط می‌تواند موجب احساس درد در گردن و پشت شود.

افراد مبتلا به اسپوندیلوز گردن، آرتریتی که بخشی از ستون فقرات که در ناحیه گردن قرار دارد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، می‌توانند به تنگی کانال نخاع گردن مبتلا شوند. آسیب دیدگی‌های گردن و پشت و شکل‌گیری تورمور‌ها در ستون فقرات نیز می‌توانند به این شرایط منجر شوند.

پزشکان تنگی کانال نخاع گردن را از طریق تجویز دارو، بریس‌های پشت، فیزیوتراپی و عمل جراحی درمان می‌کنند.

فتق دیسک

فتق دیسک زمانی رخ می‌دهد که هسته نرم دیسک از طریق یک ترک به قسمت بیرونی آن راه می‌یابد.

فتق دیسک می‌تواند به اعصاب اطراف فشار وارد کند که ممکن است موجب بی حسی یا درد در دست شود.

گزینه‌های درمان برای فتق دیسک شامل دارو‌های مسکن، فیزیوتراپی و عمل جراحی می‌شوند.

میگرن همی‌پلژیک

افراد مبتلا به میگرن همی‌پلژیک ضعف یا فلج موقت در یک سمت از بدن خود را تجربه می‌کنند. این علامت می‌تواند پیش یا همراه با سردرد شکل بگیرد. افراد ممکن است بی حسی یا گزگز در دست، پا، یا یک سمت صورت را تجربه کنند.

همچنین، میگرن موجب سردرد‌های شدید و تپشی می‌شود که می‌تواند یک یا هر دو سمت سر را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم میگرن همی‌پلژیک از خفیف تا شدید متغیر هستند. یک دوره شدید میگرن همی‌پلژیک می‌تواند موجب علائم دیگری از جمله موارد زیر شود:

- سردرگمی

- از دست دادن حافظه

- تغییرات شخصیتی

- تشنج

پزشکان ممکن است دارو‌های مسکن و دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی را برای درمان میگرن تجویز کنند.

حمله قلبی

یک حمله قلبی زمانی رخ می‌دهد که قلب به میزان کافی خون سرشار از اکسیژن را دریافت نمی‌کند. یک لخته خون یا شکل گیری پلاک می‌تواند موجب انسداد نسبی یا کامل در یک یا تعداد بیشتری از رگ‌های تامین کننده خون مورد نیاز قلب شود و به یک حمله قلبی منجر شود.

در موارد نادر، یک حمله قلبی می‌تواند به واسطه اسپاسم‌های سرخرگ کرونر که موجب انقباض رگ و محدود شدن جریان خون به قلب می‌شود، رخ دهد. در صورت عدم دریافت اکسیژن کافی، عضله قلب ممکن است آسیب دیده یا به طور کامل عملکرد آن متوقف شود.

از شایع‌ترین علائم یک حمله قلبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- درد یا ناراحتی در یک یا هر دو دست

- فشار شدید در سینه

- درد در قسمت بالای شکم که ممکن است شبیه سوء هاضمه یا سوزش سردل احساس شود

- تنگی نفس

از دیگر علائمی که باید مورد توجه قرار بگیرند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- درد یا بی حسی در پشت، شانه ها، گردن یا فک

- احساس سبکی سر یا غش

- حالت تهوع و استفراغ

- تعریق

یک حمله قلبی شرایطی جدی است. اگر فکر می‌کنید خود یا فردی دیگر یک حمله قلبی را تجربه کرده است بلافاصله با مرکز فوریت‌های پزشکی (۱۱۵) تماس بگیرید.

پزشکان برای بازگشایی سرخرگ مسدود و بازگرداندن جریان خون به قلب تلاش خواهند کرد. روش درمان به محل انسداد، وضعیت سلامت کلی فرد، و مدت زمان سپری شده از آغاز حمله قلبی بستگی خواهد داشت.

سکته مغزی

یک سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که چیزی جریان خون به بخشی از مغز را محدود یا به طور کامل مسدود کند.

سکته‌های مغزی اغلب موجب بی حسی در یک دست، پا یا یک سمت صورت می‌شوند. از دیگر علائم سکته مغزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- سردرد شدید و ناگهانی

- تغییرات در بینایی

- سردرگمی

- دشواری در تکلم

- سرگیجه

- از دست دادن هماهنگی

دو نوع اصلی از سکته مغزی وجود دارند:

سکته‌های مغزی ایسکمیک زمانی رخ می‌دهند که لخته‌های خون یا رسوبات چربی درون یک رگ خونی شکل گرفته و جریان خون به مغز را محدود می‌کنند.

سکته‌های مغزی هموراژیک زمانی رخ می‌دهند که یک رگ خونی در مغز پاره شده و خونریزی به بافت‌های اطراف وجود داشته باشد.

یک سکته مغزی شرایطی جدی است و نیازمند درمان پزشکی فوری است.

پزشک می‌تواند یک سکته مغزی ایسکمیک را با دارو‌های ترومبولیتیک که لخته‌های خون را حل می‌کنند، درمان کند. اگر فردی یک سکته مغزی هموراژیک را تجربه کرده باشد، پزشک باید رگ خونی آسیب دیده را ترمیم کند که برای انجام این کار ممکن است به انجام عمل جراحی نیاز باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

بی حسی دست یک علامت شایع برای بسیاری از مشکلات سلامت جزئی، مانند قطع موقت گردش خون است، اما می‌تواند نشانه‌ای از مسائل جدی‌تر مانند سکته مغزی یا حمله قلبی نیز باشد.

افرادی که در معرض خطر بالای بیماری قلبی عروقی قرار دارند یا دارای سابقه ابتلا به آن هستند، در صورت مواجهه با بی حسی یا گزگز در دست بدون دلیلی مشخص باید بلافاصله کمک پزشکی دریافت کنند.

بی حسی پایدار در دست بدون دلیلی مشخص می‌تواند به یک مشکل پزشکی زمینه‌ای اشاره داشته باشد که ممکن است به درمان از طریق فیزیوتراپی یا عمل جراحی نیاز داشته باشد.