شیفت شب چه تاثیری بر تعادل بدن دارد؟

به گزارش روزیاتو، برای کسانی که شیفت کاری شبانه داشته و به اصطلاح شب کار هستند، نخوابیدن در ساعات شب به شدت در شرایط آن‌ها تغییر عمده ایجاد خواهد کرد. عادات خوابیدن این افراد مختل شده، زندگی اجتماعی شان به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و رفته رفته زمان برای آن‌ها معنی خود را از دست خواهد داد.

البته این موضوع تنها به روانشناسی برمی گردد، زیرا آن‌ها هنوز هم روزی ۸ ساعت خوابیده و ۳ وعده غذا می‌خورند. اما سوال این است که آیا شیفت کاری شبانه یا شب کار بودن مسئله‌ای است که باید نگران آن بود یا خیر؟ بر اساس تحقیقاتی که اخیراً صورت گرفته، داشتن شیفت کاری شبانه به طور مداوم بسیار نگران کننده و به شکلی منفی تاثیرگذار است.

این تحقیقات که اولین در نوع خود به شمار می‌آید توسط محققان دانشگاه کلرادو صورت گرفته است و نتایج آن نشان می‌دهد که بیدار ماندن در طول شب و خوابیدن در طول روز حتی برای چند روز می‌تواند ترکیب خونی بدن شخص را به شدت تحت تاثیر قرار داده و تغییر دهد. بیش از ۱۰۰ پروتئین موجود در خون به دلیل داشتن شیفت کاری شبانه طولانی مدت و شب بیداری تحت تاثیر قرار گرفته که از آن میان می‌توان به پروتئین‌هایی اشاره کرد که در زمینه کنترل قند خون، متابولیسم انرژی و کارکرد سیستم ایمنی نقش دارند. بر اساس این تحقیقات، تغییر در مقدار پروتئین‌ها به سرعت و در همان روز دوم بی خوابی شبانه رخ می‌دهد.

از این رو اتفاقاتی مانند خستگی در مسافرت‌های طولانی مدت و چندین شیفت کاری شبانه به احتمال فراوان باعث ایجاد تغییراتی می‌شود که به آن‌ها اشاره شد. در این تحقیقات این موضوع مورد توجه قرار گرفته که در طول شیفت کاری شبانه، افراد به خوردن غذا تمایل دارند، همان کاری که در طول شیفت‌های کاری خود در طول روز انجام می‌دهند. خوردن غذا در شب، اما تاثیر متفاوتی بر روی تنظیم پروتئین‌های موجود در خون خواهد داشت که ریسک بیماری‌هایی مانند دیابت را افزایش خواهد داد. تغییرات در این پروتئین‌ها با از کنترل خارج شدن قند خون و بالا رفتن آن بعد از خوردن غذا در طول شیفت کاری شبانه همراه خواهد بود.

بدین ترتیب در صورت تداوم چنین شرایطی احتمال ابتلا به دیابت افزایش خواهد یافت. همچنین تغییر در سطح پروتئین‌هایی که در زمینه سوزاندن کالری‌ها در طول روز دخالت داشتند می‌تواند به افزایش وزن و ظهور چاقی در فرد شب کار منتهی شود به خصوص اگر فعالیت فیزیکی افزایش نیافته و میزان غذایی که مصرف می‌شود کاهش پیدا نکند. اگر چه انسان‌ها همواره می‌توانند خود را با تغییرات کوچکی که در کار‌های روتین و روزمره آن‌ها (سیکل شبانه روزی) ایجاد می‌شود- که برای قرن‌ها در ژنوم بدن انسان‌ها نهادینه شده است- هماهنگ و سازگار سازند، اما این مورد کمی فراتر از چنین تغییرات قابل چشم پوشی و تطبیق پذیری است.

به همین دلیل است که حتی افرادی که برای سال‌ها شیفت کاری شبانه دارند هیچگاه به طور کامل به این مسئله عادت نمی‌کنند، از این رو نمی‌توانند با تغییراتی که در پروتئین‌های بدنشان ایجاد شده کنار بیایند. به گفته محققان، ساعت طبیعی و زیستی بدن این کارگران اغلب با شیفت کاری شبانه تطبیق پیدا نکرده و اغلب آن‌ها بعد از یک روز استراحت، به فعالیت‌های روزانه و خواب شبانه باز خواهند گشت تا بتوانند ساعاتی را با دوستان و خانواده خود بگذرانند. بدین ترتیب محققان تاکید کرده اند که افراد شب کار بیشتر از دیگران در خطر ابتلا به بیماری‌های متابولیکی قرار دارند و حتی اگر در برخی موارد با شیفت کاری شبانه نیز انطباق و سازگاری وجود داشته باشد، این امر تاثیری در کاهش مشکلات دراز مدت مربوط به سلامتی نخواهد داشت.

اکنون سوال این است: کسی که ناچار باید شیفت کاری شبانه در دراز مدت داشته باشد چه کاری باید انجام دهد؟ بر اساس مطالعات صورت گرفته، قدم‌های موثری وجود دارد که برای سالم ماندن باید یک به یک انجام شوند. افزایش تحرک بدنی و تلاش برای رسیدن به خواب عمیق در طول ساعات استراحت می‌تواند اثرات منفی سیکل بدنی از نظم و تعادل خارج شده را کاهش دهد و داشتن رژیم غذایی سالم نیز بسیار موثر خواهد بود. بر اساس نتایج تحقیقات صورت گرفته و به گواه پزشکان؛ افزادی که برنامه منظم خواب- بیداری آن‌ها مختل می‌شود تمایل دارند که غذای بسیار بیشتری نسبت به نیازشان مصرف کرده، کمتر غذا‌های سالم خورده و بیشتر به سمت غذا‌های فرآوری شده می‌روند.

تمرکز بر روی رژیم غذایی سالم مانند میوه‌ها و سبزیجات و فعالیت بدنی روزانه می‌تواند بهترین گزینه برای این افراد باشد. حتی گفته می‌شود که خوردن مقدار محدودی غذا و یا حتی امتناع از این کار می‌تواند نقش قابل توجهی در کاهش خطرات داشتن شیفت کاری شبانه به صورت طولانی مدت داشته باشد هر چند این امر نه امکان پذیر است و نه می‌توان آن را به همه توصیه کرد. البته همه چیز نیز به غذا ختم نمی‌شود، زیرا بخش عمده‌ای از مشکلات در اثر تغییر یافتن سیکل خواب-بیداری و ناسازگاری ایجاد می‌شود که بین سیکل روشنایی-تاریکی محیط و ساعت بیولوژیکی بدن افراد اتفاق می‌افتد.

بدین ترتیب متخصصان توصیه می‌کنند کسانی که مجبور به کار در شیفت کاری شبانه هستند بهتر است در طول روز خواب عمیق در اتاقی کاملاً تاریک را تجربه کرده و رختخواب را برای خود به مکانی راحت و آرامش بخش تبدیل کنند و در صورت لزوم گاهی نیز چرت‌های روزانه داشته باشند.