سال ۱۴۰۳ سال اژدها است یا نهنگ؟ + فیلم

پارسینه: بهرام بهرامی رشید، فعال فرهنگی از البرز در یادداشتی نوشت: سومین نوروز قرن پانزدهم شمسی در راه است و این بهانه‌ای شد تا بررسی کنیم امسال سال نهنگ است یا اژدها که بزرگترین نماد فرهنگ چین است؟

«طبق یک سنت قدیمی (گاه شماری حیوانی) سال‌های ایرانی به دوره‌های ۱۲ ساله تقسیم و هر سال به نام یکی از حیوانات نامگذاری می‌شوند. بررسی گاه‌شماری حیوانی حکایت از آن دارد که این گاه‌شماری از ترکیب برخی اصول گاه‌شماری جلالی، گاه‌شماری هجری قمری و گاه‌شماری دوازده حیوانی چینی-اویغوری (ترکی) شکل گرفته‌است که بررسی چگونگی آن مجالی دیگر را می طلبد.

۱.موش  ۲.گاو  ۳.پلنگ  ۴.خرگوش ۵.نهنگ  ۶.مار  ۷.اسب  ۸.گوسفند  ۹.میمون  ۱۰.مرغ  ۱۱.سگ ۱۲.خوک

سند متقن این ترتیب و این اسامی چیست؟!

نام حیوانات و این ترتیب را ابونصر فراهی  نزدیک به ۸۰۰ سال پیش به نظم کشیده است:

موش و بقر و پلنگ و خرگوش شمار

زین چار چو بگذرد نهنگ آید و مار

و آنگاه به اسب و گوسفند است حساب

حمدونه( میمون) و مرغ و سگ و خوک آخر کار

بنابراین و با استناد به این شعر، سال ۱۴۰۳ سال نهنگ است. اما سال اژدها از کجا آمده؟ مگر فرقی دارد نهنگ یا اژدها ؟

همانطور که اشاره شد کشورهای شرق آسیا نیز از گاهشماری حیوانی استفاده می‌کنند که مهمترین آنها کشور چین است. ترتیب و نام این سال‌ها در چین کمی متفاوت از نام‌های ایرانی است که ناشی از تاثیر فرهنگ چینی بر آن است. سال ایرانی   -  سال چینی

۱. موش        - موش

۲. گاو            - گاو

۳. پلنگ          - ببر   (تفاوت)

۴. خرگوش     - گربه    (تفاوت)

۵. نهنگ          - اژدها     (تفاوت)

۶. مار            -  مار

۷. اسب          - اسب

۸. گوسفند     - بز    (تفاوت)

۹. حمدونه (میمون)-  میمون

۱۰.  مرغ    - خروس    (تفاوت)

۱۱. سگ     - سگ

۱۲. خوک    - خوک 

همانطور که می‌بینید در پنج مورد گاهشماری حیوانی چینی با ایرانی متفاوت است . نوروز سال ۱۳۹۶ نیز که سال مرغ بود  به نام چینی آن یعنی سال خروس معرفی شد.

در سال ۱۴۰۱ نیز همین جریان وجود داشت و سال پلنگ به نام سال ببر چینی معرفی شد و ...  گویا همان اتفاق ناخوشایند برای سال ۱۴۰۳ در حال رخ دادن است.

نوروز سنت و جشنی باستانی است که گاهشماری یکی از ارکان اصلی آن است و بر ماست که در حفظ آن بکوشیم. 

سال به نام ‌نهنگ باشد یا اژدها و شیر، فرقی ندارد؛ مهم صیانت از هویت و فرهنگ ایرانی است. »