خونریزی‌های دستگاه گوارش را جدی بگیریم

دکتر فخرالسادات انارکی اظهار کرد: اگرچه هموروئید شایع‌ترین علت خونریزی خوش خیم بخش تحتانی دستگاه گوارش است اما در اکثر موارد برای رد بدخیمی‌ها باید بررسی‌های بیشتری صورت گیرد.

وی با بیان این که همیشه خونریزی‌های دستگاه گوارش مربوط به هموروئید نیست، افزود: پولیپ‌ها، کانسرهای کولورکتال، بیماری‌های التهابی روده(کولیت‌ها) از علل مهم خونریزی‌های دستگاه گوارش است بنابراین خونریزی‌های بخش تحتانی دستگاه گوارش را باید جدی گرفت.

این فلوشیپ جراحی کولورکتال با بیان این که عموم افراد همیشه خونریزی‌های روشن در مدفوع را معادل هموروئید می‌دانند، ادامه داد: بارها شاهد بودیم که بیمار به فرض ابتلاء به هموروئید و خونریزی ازمقعد مدتها تحت درمان بوده اما پس از انجام کولونوسکوپی ساده پزشک متوجه ابتلای بیمار به کانسر کولون شده است.

وی هموروئید را از بافت‌های طبیعی بدن برشمرد و افزود: این بافت در بخش انتهایی روده و در کانال مقعد قرار دارد و به تعداد 3 تا 4 بالشتک عروقی عمل دفع را تسهیل می‌کند اما این بافت طبیعی (بالشتک‌ها) براثر زور زدن‌های زیاد از محل خود جابجا و به خارج مقعد هدایت می‌شوند.

دکتر انارکی با اشاره به وجود علل متفاوت بروز هموروئید گفت: مهم‌ترین علت دفع مدفوع خشک است و یا هر عاملی نظیر زور زدن و افزایش فشار داخل شکم نظیر بارداری، برداشتن وزنه سنگین و... می‌تواند به بیماری هموروئید منجر بشود.

وی با بیان اینکه بارداری به تنهایی علتی برای بروز هموروئید نیست، افزود: در دوران بارداری به علت تغییرات هورمونی و ترشح پروژسترون فرد مستعد ابتلا به یبوست می‌شود که هموروئید را بدتر می‌کند.

این فلوشیپ جراحی کولورکتال در تعریف یبوست گفت: اگر فردی در دو ماه اخیر دو علامت زور زدن زیاد به هنگام دفع، دفع مدفوع خشک، دفع مدفوع تکه تکه، دفع کمتر از 3 بار در هفته، احساس گرفتگی و انسداد در محل خروجی مقعد حین دفع، احساس عدم تخلیه کافی حین دفع، کمک گرفتن از دست برای تخلیه مدفوع و یا استفاده از شیاف و تنقیه برای تخلیه روده را داشته باشد می‌توان گفت به یبوست مبتلا است.

دکتر انارکی کم تحرکی روده‌ بزرگ را یکی از علل یبوست دانست و گفت: این کم تحرکی می‌تواند به صورت اولیه و بدون علت باشد که از آن بعنوان "اینرسی کولون" یاد می‌شود و یا ممکن است ثانویه بوده و ابتلا به برخی بیماری‌ها در رأس آن دیابت و کم کاری تیروئید باشد.

وی مصرف یکسری داروها از جمله داروهای قلبی، ترکیبات آهن و کلسیم و یکسری داروهای کنترل فشار خون و داروهای اعصاب را از علل ثانویه ابتلا به عارضه یبوست برشمرد و افزود: البته در بروز یبوست نحوه‌ تغذیه و شیوه زندگی هم موثر است.

این فلوشیپ جراحی کولورکتال ادامه داد: مصرف اندک فیبر و مایعات و زندگی کم تحرک از علل آن است بعنوان مثال بهترین زمان دفع 15 تا 20 دقیقه پس از صرف صبحانه است اما افراد به علت درگیری‌های شغلی وعده‌ صبحانه را در محل کار صرف و بهنگام اجابت مزاج از تخلیه‌ روده خودداری می کنند و به علت باقی ماندن در بخش انتهایی مدفوع خشک می‌شود.

دکتر انارکی افزود: فاکتورهایی سبب بروز تغییر در ساختمان بخش انتهایی روده می شود که از آن جمله می توان به استرس، اضطراب، مشکلات روحی روانی و اختلال در حرکات عضلات کف لگن و مقعد اشاره کرد که از علائم آن احساس دفع در حالت طبیعی اما عدم توانایی در تخلیه روده است. فرد به مدت طولانی در دستشویی می‌نشیند اما قادر به تخلیه نیست.

وی با بیان اینکه از این عارضه بعنوان سندرم تخلیه انسدادی یاد می‌شود، گفت: این سندرم بعلت ایجاد تغییراتی در ساختمان بخش انتهایی روده است مثل افتادگی روده، پرولاپس رحمی، رکتوسل و... می‌تواند از علل آن باشد.

این فلوشیپ جراحی کولورکتال سندرم روده‌ تحریک‌پذیر را علتی دیگر برای بروز یبوست برشمرد.

دکتر انارکی با بیان اینکه 12 تا 27 درصد افراد جامعه به عارضه‌ یبوست و 10 تا 15 درصد به هموروئید دچارند، ادامه داد: شدت بیماری هموروئید به چهار درجه تقسیم می‌شود، در گرید یک هموروئید فرد فقط به خونریزی مقعدی دچار است و دفع خون روشن و یا قطره قطره دارد.

وی با بیان این که در گرید 2 پاکه‌های هموروئیدی به هنگام زور زدن به خارج مقعد هدایت می‌شود، گفت: البته این برجستگی پس از دفع خودبخود به سر جای خود برمی‌گردد.

وی افزود: در گرید 3 این پاکه‌ها خودبخود برنمی گردد و با دست جا می‌افتد و در گرید 4 پاکه کاملاً خارج و به داخل هدایت نمی‌شود.

این فلوشیپ جراحی کولورکتال با بیان اینکه برای درمان هموروئید باید عارضه‌ یبوست را درمان کرد، ادامه داد: در 80 تا 90 درصد موارد می‌توان با اصلاح فاکتورهای موثر نظیر اصلاح شیوه‌ زندگی و تغذیه یبوست و متعاقب آن هموروئید را درمان کرد و استفاده از شیاف‌ها و یا پمادهای آنتی‌هموروئید همگی نوعی لوبریکانت و مسکن محسوب می‌شوند و نقش کمکی دارد.

دکتر انارکی با توصیه به مسئولان مبنی بر انتخاب شعار سال روز جهانی بهداشت با مضمون «خونریزی‌های دستگاه گوارش تحتانی را جدی بگیریم»، یادآور شد: بیماران هم باید از خود درمانی این خونریزی‌ها خودداری کنند و با مراجعه به متخصصان گوارش یا جراحان کولورکتال تحت بررسی و درمان مناسب قرار بگیرند.