مزاج، جهت دهنده رفتار در افراد

عبدالله کشاورزاظهار کرد:کیفیت‌های مختلفی را که به واسطه حواس ادراک می‌شوند، به چهار دسته شامل، حرارت، برودت، رطوبت و یبوست، تقسیم می‌کنند که از ترکیب آن‌ها چهار کیفیت گرم و خشک، گرم و تر، سرد و تر و سرد و خشک به وجود می‌آید و برای هر کدام از آن‌ها مصداقی در طبیعت نام می‌بردند.

وی افزود: برای گرم و خشک، آتش؛ برای گرم و تر، هوا؛ برای سرد و تر، آب و برای سرد و خشک، خاک را انتخاب کردند.

کشاورز با اشاره به اینکه هرگاه عناصر چهارگانه بر هم طوری اثر کنند که کیفیت جدیدی حاصل شود به آن مزاج گفته می‌شود، تصریح کرد: تمام موجودات، مزاجی مخصوص به خود دارند.

این متخصص طب سنتی ایرانی در خصوص انواع مزاج‌ها توضیح داد: مزاج اصلی مزاجی است که هر فرد از پدر و مادر خود به ارث می‌برد و این مزاج تا آخر عمر همراه فرد است که تغییر این مزاج اگر غیرممکن نباشد بسیار دشوار و خطرناک است.

وی ادامه داد: مزاج جنسی، مزاج زنان در مقایسه با مزاج مردان سرد و تر است و مزاج مردان نسبت به زنان گرم و خشک است، پس نیروی عضلانی مردان بیشتر است و سریع‌تر هستند و زنان، چون جوهر آبی در آن‌ها غلبه دارد، صبورتر و باحوصله‌ هستند، پس کار تدبیر منزل و پرورش کودکان، بیشتر بر عهده آن‌ها است.

کشاورز اضافه کرد: مزاج سنی، از تولد تا 15 سالگی سن گرمی و رطوبت است که سن رشد کودکان محسوب می‌شود. از 15 سالگی رطوبت کمتر شده و گرمی غلبه می‌کند و تا 35 سالگی، گرمی و خشکی غلبه دارد و همچنین از 35 سالگی تا 60 سالگی به دلیل کاهش گرمی، سردی و خشکی حاصل می‌شود و پس از 60 سال نیز سردی و تری غلبه می‌کند.

این متخصص در خصوص مزاج فصلی اظهار کرد: فصل بهار، گرم و تر؛ تابستان، گرم و خشک؛ پائیز، سرد و خشک و زمستان، سرد و تر است.

وی در ادامه به مزاج عضوی اشاره کرد و افزود: هر عضوی دارای مزاج مخصوص به خود است که آن مزاج برای او طبیعی است؛ به طور مثال، قلب، گرم و خشک است و مغز، سرد و تر است و هر یک از این مزاج‌ها برای فعالیت آن عضو ضروری است. در صورتی که این مزاج تغییر کند، عملکرد آن عضو دچار اختلال می‌شود.

این متخصص طب سنتی در مورد مزاج عادتی توضیح داد: اگر کاری را به تدریج و مرتب انجام دهیم یا غذایی را به مقدار کم و مکرر بخوریم به آن عادت می‌کنیم و این عادت مانند مزاج اصلی انسان می‌شود و اگر این عادت بد باشد، برای انسان زیان بار است و ترک عادت نیز باعث ایجاد اختلالاتی می‌شود.