مردان بیش از زنان به سکته مغزی مبتلا می‌شوند

محمد شریعتی در رابطه با بیماری‌های نورولوژی و زوال عقل اظهار کرد: امروزه سکته‌های مغزی دومین عامل مرگ‌ومیر در جهان هستند و در کشور ایران نخستین عامل ناتوانی افراد محسوب می‌شوند. حدود دو سوم بیماران مبتلا به سکته مغزی فعالیت شغلی خود را از دست می‌دهند و حدود یک سوم دیگر به صورت کلی زمین‌گیر می‌شوند و نیازمند مراقبت توسط اطرافیان خود هستند.

وی افزود: سکته‌های مغزی چند نوع اصلی دارند که در نوع اول آن، یک لخته در ابتدای رگ ایجاد می‌شود که باعث اختلال در خون‌رسانی و در نهایت آسیب بافتی می‌گردد. نوع دیگر سکته‌های مغزی، خون‌ریزی‌دهنده است که در طی آن دیواره رگ پاره شده و خون وارد بافت مغز می‌شود و موجب ایجاد علائم عصبی می‌گردد. نکته مهم اینجاست که اخیرا در سکته‌های نوع اول شیوه‌ای برای باز کردن انسداد رگ از طریق دارو ایجاد شده که از طریق دارو تا بتوان لخته‌های خونی را از رگ خارج کرد. این اقدام کاملا وابسته به زمان است، درواقع زمان طلایی نباید از دست رود.

شریعتی ادامه داد: سه ساعت، زمان طلایی برای خارج کردن لخته از رگ‌ها به وسیله دارو است، بنابراین لزوم ایجاد آگاهی در سطح جامعه در رابطه با شناخت نشانه‌های سکته‌های مغزی برای تشخیص زودرس بسیار ضروری است، تا بتوان بیمار را در مدت زمان مناسب به بیمارستان منتقل کرد. نکته مهم اینجاست که تنها برخی از بیمارستان‌های شهر قابلیت رسیدگی به این دسته از بیماران را دارند. در شهر مشهد بیمارستان قائم، این دسته از خدمات درمانی را ارائه می‌دهد.

این متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب با اشاره به نشانه‌های وقوع سکته‌ مغزی تشریح کرد: وجود برخی از نشانه‌ها در افراد، نشانگر احتمال وقوع سکته مغزی است. این نشانه‌ها شامل هر نوع احساس ضعف در یک سمت بدن یا صورت است، درواقع فرد در هنگام صحبت کردن یا خندیدن احساس غیرقرینه بودن می‌کند که این حس به صورت ناگهانی ایجاد ‌می‌شود، ناگهانی بودن، کلید تشخیص بیماری‌های عروقی است. از سوی دیگر هر نوع اختلال تعادلی، سرگیجه ناگهانی به ویژه در افرادی که دارای سن بالایی هستند نشانگر وقوع سکته مغزی است.

وی خاطرنشان کرد: نشانه‌های دیگر این بیماری شامل هر نوع اختلال در دید مانند تاری دید، اختلال میدان ویدیویی و دوبینی است، اختلال در صحبت کردن، سردردهای ناگهانی که به صورت حاد ایجاد ‌شود درحالی که فرد تاکنون مبتلا به چنین سردردهایی نشده، به‌ویژه زمانی که همراه با تهوع و استفراغ باشد. این دسته از نشانه‌ها، نوعی هشدار است که اگر در مورد آن، آگاهی‌های لازم در جامعه ایجاد شود می‌تواند کمک بسیاری به تشخیص به‌موقع وقوع سکته مغزی کند.

افزایش وقوع سکته‌های مغزی در ایران

شریعتی در رابطه با پیشگیری از وقوع سکته‌ مغزی توضیح داد: پیشگیری در زمینه بیماری‌های عروقی مغز و سکته‌های مغزی مقدم بر درمان است. متأسفانه در سال‌های اخیر میزان سکته‌های مغزی در کل جمعیت دنیا و همچنین در کشور ایران به ویژه در سنین پایین روبه افزایش است. سن وقوع سکته‌های مغزی در ایران حدود 10 سال کمتر شده است و جوانان بیشتری به این بیماری مبتلا می‌شوند. علت این امر را بایستی در مسائلی جست‌وجو کنیم که منجر به آسیب عروقی در تمام بدن و عروق مغز می‌شود.

این متخصص نورولوژی با بیان اینکه «یک عامل بسیار مهم در وقوع سکته مغزی، شیوه زندگی افراد جامعه است» توضیح داد: زندگی با تحرک کم و مصرف کالری بالا یکی از عوامل مهم وقوع سکته مغزی است. عدم تعادلی که میان فعالیت اندک فرد و میزان مصرف کالری بالای وی وجود دارد، منجر به چاقی می‌شود. چاقی موجب وقوع بیماری‌هایی مانند دیابت و پرفشاری خون شده که فرد را مستعد به ابتلای بیماری‌های عروقی می‌گرداند.

وی توضیح داد: یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در وقوع بیماری‌های مغزی مصرف دخانیات است. مصرف سیگار، قلیان و آلودگی هوا در وقوع بیماری‌های عروقی و به‌ویژه بیماری‌های عروقی مغز تأثیرگذار است که بایستی قطع شود. بنابراین افراد به‌ویژه سالمندان بایستی از آلودگی‌های محیطی و هوا دوری کنند. ریسک‌فاکتورهای عروقی چون فشارخون بالا، مصرف دخانیات و ... موجب تصلب رگ‌ها می‌شوند. روند بروز این شرایط می‌تواند از همان ابتدای تولد آغاز شود. درواقع روند تنگ شدن جدار رگ‌ها از دوران نوزادی افراد شروع می‌شود. یکی از اقداماتی که در این راستا می‌توان انجام داد به حداقل رساندن این دسته از ریسک‌فاکتورها با انجام اقداماتی چون کنترل قند خون، فشارخون، ورزش منظم و... است.

این متخصص نورولوژی تشریح کرد: در برخی از موارد سکته مغزی در میان جوانان اتفاق می‌افتد که ممکن است علت ابتلای این افراد جدا از ریسک‌فاکتورهای مطرح شده باشد. سه علت اصلی وجود دارد که شامل ایجاد لخته‌هایی در قلب به دلیل اختلالات دریچه‌ای یا دیواره‌ای قلب است و موجب می‌شود افرادی که فشارخون ندارند، دچار سکته مغزی شوند، از سویی دیگر بیماری‌های موجود در خود عروق نیز می‌تواند منجر به وقوع سکته مغزی شود. درواقع برخی از بیماری‌ها، عروق را مستعد برای انسداد می‌کنند و آخرین عامل بروز سکته مغزی، اختلالات انعقادی است. در این شرایط ممکن است عروق فرد سالم باشد، اما به دلیل مشکلات انعقادی فرد، تحت تاثیر عوامل ژنتیکی، خون در داخل رگ لخته شود. این سه عامل مهم از عوامل وقوع سکته‌های مغزی در میان جوانان هستند.

مردان بیش از زنان مبتلا به سکته مغزی می‌شوند

وی بیان کرد: نکته اینجاست که سکته‌های مغزی در میان مردان بیشتر است. درواقع به صورت کلی بیماری‌های عروقی در میان مردان بیشتر از زنان است و جنس مرد ریسک‌فاکتوری در ابتلا به بیماری‌های عروقی محسوب می‌شود. نکته مهم دیگر این است که موارد ارثی سکته‌های مغزی مربوط به سکته‌هایی است که در سن پایین اتفاق می‌افتد. سکته‌های مغزی که در سن زیر 45 سال اتفاق می‌افتند معروف به سکته جوانان هستند و معمولا علت وقوع این سکته‌ها، مسائل ژنتیکی است.

فعالیت‌های منظم ورزشی و رعایت رژیم غذایی عاملی برای پیشگیری از سکته‌ مغزی

شریعتی با اشاره به فعالیت‌هایی که امکان بروز سکته مغزی را کاهش می‌دهد اظهار کرد: سفارش ما برای جلوگیری از وقوع چنین رویدادی، افزایش فعالیت‌های ورزشی منظم افراد در طول روز است. درواقع افراد بایستی حداقل مدت زمان 30 دقیقه فعالیت ورزشی متوسط چون پیاده‌روی تند داشته باشند. نکته دیگر رعایت رژیم غذایی است، باید میزان کالری‌های مصرفی متناسب با فعالیت‌های بدنی باشد تا منجر به افزایش وزن نشود. از سوی دیگر نوع غذاهای مصرفی نیز بسیار اهمیت دارد. کاهش میزان مصرف نمک و شیرینی‌جات بسیار مهم است. از سویی دیگر باید از چربی‌های غیراشباع استفاده شود.

برای پیشگیری از سکته مغزی استرس‌ها را کاهش دهید

این متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب تصریح کرد: نکته دیگر به حداقل رساندن استرس‌هاست. قاعدتا نگرانی و اضطراب جزوی از زندگی روزمره افراد شده، اما بایستی شرایط خانوادگی و محیط کار به نحوی مدیریت شود تا میزان استرس را در افراد کاهش دهد. در این راستا فعالیت‌های ورزشی به‌ویژه ورزش‌هایی چون پیاده‌روی و شنا نقش مهمی در کاهش استرس‌ها دارند. با رعایت این نکات، امید داریم تا جلوی وقوع سکته‌های مغزی گرفته شود یا تا حد امکان، افراد در زمان وقوع سکته آسیب مغزیشان کاهش یابد. در این مرحله شیوه‌های درمانی وجود دارد که بیمار بتواند تاحدودی بهبودی خود را به دست آورد.

شریعتی با بیان اینکه «نخستین اقدام پس از پایداری سکته مغزی، برای بازگشت بیمار به زندگی نرمال، انجام فیزیوتراپی است» ادامه داد: فیزیوتراپی بایستی در اولین مراحل وقوع سکته مغزی انجام شده و اندامی که دچار ضعف شده‌اند فیزیوتراپی شوند و حرکت منظم داشته باشند. بایستی توجه ویژه به وضعیت اندام فلج شود تا فرم طبیعی خود را به دست آورند. نکته دیگر جلوگیری از زخم بستر است که بسیار اهمیت دارد. در ماه‌های اولیه فرد بی‌حرکت است و اگر دچار زخم بستر شود روند بهبودی وی کند خواهد شد.