معاون تحقیقات وزیر بهداشت اعلام کرد: تبلیغات «تاثیرات درمانی تریاک» هر چه سریعتر متوقف شود/ افزایش ۸۶ درصدی خطر مرگ بر اثر بیماری با مصرف تریاک!

به گزارش پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر رضا ملک زاده، ایران را به دلایل تاریخی، فرهنگی و جغرافیایی (همسایگی با افغانستان به عنوان بیشترین کشت دهنده خشخاش جهان)، پرمصرف‌ترین کشور دنیا در ماده مخدر تریاک دانست و گفت: حداقل ۱۰ درصد ایرانیان بالای ۴۰ سال به صورت «تفننی، تفریحی یا مستمر» تریاک مصرف می‌کنند.

تریاک ۶۹ درصد ماده مخدر مصرفی در ایران

رییس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، همچنین تریاک را پرمصرف‌ترین ماده مخدر در بین مصرف کنندگان مخدر‌ها در ایران نام برد و گفت: تریاک، ۶۹ درصد مواد مخدر مصرف شده در کشور را تشکیل می‌دهد و پس از آن هروئین و سپس شیره مصرف بیشتری دارند.

ملک زاده، بیشترین میزان مصرف تریاک در ایران را ۱۸ درصد در استان گلستان و کمترین را یک درصد در شهر‌های روانسر و شبستر اعلام کرد.
۸۰ درصد مصرف کنندگان مواد مخدر در ایران شاغل هستند

معاون تحقیقات وزیر بهداشت در ادامه به ذکر برخی مشخصات سوء مصرف کنندگان مواد مخدر در ایران پرداخت و با اشاره به این که متوسط سن شروع مصرف مواد مخدر در کشور، ۲۲ سال و متوسط سنی سوء مصرف کنندگان مواد مخدر، ۳۳ سال است، گفت: ۹۰ درصد مصرف کنندگان مواد مخدر، مرد، ۵۰ درصد متاهل و ۸۰ درصد شاغل هستند.

به گفته وی، همچنین ۴۰ درصد معتادان تزریقی در کشور دارای سابقه زندان بوده، ۲۰ تا ۲۵ درصد مصرف کنندگان مواد تزریقی، آن را با هدف استفاده دارویی، ۲۰ تا ۲۵ درصد در تمام عمر و ۱۰ تا ۱۵ درصد نیز طی ماه‌های اخیر مصرف کرده اند.

اهداف و اشکال مختلف مصرف تریاک در جهان

مجری مطالعه کوهورت گلستان، در ادامه، با اشاره به اشکال و اهداف مصرف تریاک گفت: تریاک گیاهی است که از لاتکس (که ۱۲ درصد آن را مرفین تشکیل می‌دهد) به دست می‌آید و به اشکال طبیعی (خام، شیره و سوخته تریاک)، طبیعی و نیمه مصنوعی (دارو‌هایی مانند مرفین، کدئین، هیدروکودون و اکسی کدون) و مصنوعی (دارو‌هایی مانند فنتانیل، آنالوگ‌های فنتانیل و ترامادول و در ایران، عمدتا متادون) مصرف می‌شود.

تبلیغات «تاثیرات درمانی تریاک» هر چه سریعتر متوقف شود!

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، یکی از عوامل ریشه دار مصرف تریاک را باور‌های کاملا غلط درباره درمان کنندگی و شفابخشی این ماده مخدر دانست و گفت: باور‌های تاریخی نسبت به خاصیت درمانی مواد مخدر خام، تا آن جا بوده که پزشکان در گذشته‌های دور، جزوی از مبلغان مصرف تریاک بوده اند. یک قرن پیش، ادعا شده بود که ۱۵ درصد پزشکان آمریکایی معتاد به تریاک هستند. در کتاب «قانون» ابن سینا نیز به مفید بودن تریاک برای درمان بیماری اشاره شده است. در گذشته، استعمار انگلیس با تبلیغ مصرف تریاک در ایران و اعزام دلالان به مناطق مختلف کشور، مصرف تریاک را به عنوان ماده‌ای مفید برای بدن، به مردم آموزش داد و با ذکر خواص پزشکی تریاک، آن را داروی ضد درد و درمان بیماری‌های گوناگون معرفی کرد. در حال حاضر هنوز هم تعدادی از اطبای سنتی، بیماران را برای درمان درد‌ها به مصرف تریاک ترغیب می‌کنند که لازم است تبلیغات «تاثیرات درمانی تریاک» هر چه سریعتر متوقف شود!

ملک زاده افزود: برخی باور‌های عمومی نادرست هم، از علل مصرف تریاک است؛ باور‌هایی که استفاده طولانی‌مدت تریاک را موجب طول عمر، کاهش درد‌های جسمانی، پیشگیری کننده از افزایش قند خون، ضد بیماری سرطان، دارویی برای آرام کردن و خواباندن کودکان، کاهش فشار‌های عصبی و حتی کاهش ترس و افزایش توان جسمی می‌داند که مطالعات دقیق علمی تمام این باور‌ها را باطل می‌دانند.

علی رغم کاهش جهانی، مصرف تریاک در ایران همچنان بالاست

به گفته وی، هر چند که ترکیبی از عوامل شامل ورود قوانین جرم شناسانه به مصرف مواد مخدر از جمله تریاک، برچسب اختلالات روانی به مصرف کنندگان مواد که بار اجتماعی برای آن‌ها به همراه داشته و نیز افزایش دسترسی به دارو‌های روانگردان از میزان مصرف تریاک در جهان بسیار کاسته است، اما استفاده از تریاک در ایران همچنان بالاست.

افزایش ۸۶ درصدی خطر مرگ بر اثر بیماری در مصرف کنندگان تریاک

مجری اصلی مطالعه ۵۰ هزار نفری کوهورت گلستان درباره ارتباط بیماری‌ها و مرگ‌ها با مصرف طولانی مدت تریاک، با استناد به نتایج این مطالعه گفت: نتایج این مطالعه نشان داد: مصرف مستمر تریاک، خطر مرگ بر اثر بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان‌ها و بیماری‌های تنفسی را تا ۸۶ درصد افزایش می‌دهد.

شانس دو برابری مصرف کنندگان تریاک در ابتلا به سرطان

معاون تحقیقات وزیر بهداشت افزود: در مطالعه کوهورت گلستان، ۱۷ درصد شرکت کنندگان (۸ هزار و ۴۸۷ نفر از مجموع ۵۰ هزار شرکت کننده) با میانگین سنی ۵۳ سال که متوسط سن شروع مصرف تریاک در آن‌ها ۳۹ سال بوده، مصرف طولانی مدت (بیش از ۱۲ سال) تریاک را گزارش کردند.

وی با تاکید بر قوت شواهد علمی ارائه شده در مطالعه کوهورت گلستان گفت: نتایج این مطالعه اثبات کرد که شانس ابتلا به سرطان مصرف کنندگان تریاک دو برابر دیگران است.

تاثیر مصرف تریاک در بروز شش نوع سرطان

افزایش سرطان مغز در استان گلستان با مصرف تریاک

وی به استناد نتایج مطالعه کوهورت گلستان، مصرف تریاک را در بروز حداقل شش نوع سرطان موثر دانست و این سرطان‌ها را «مری، معده، لوزالمعده، ریه، مثانه و حنجره» برشمرد و افزود: حتی مشاهده شد که مصرف تریاک در بروز سرطان مغز هم موثر است و این نوع سرطان در استان گلستان به تدریج افزایش یافته است.

تریاک چگونه موجب ایجاد سرطان می‌شود؟

مجری اصلی مطالعه کوهورت گلستان درباره چگونگی تاثیر تریاک در بروز سرطان‌ها گفت: شواهد علمی اثبات کرده است که مواد مخدر از طریق اختلال در عملکرد سیستم ایمنی و نیز نواحی عروقی، خطر بروز تومور‌ها و زمینه ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد و در ارگان‌های مختلف بدن تاثیرگذار است.

غلظت ماده خطرناک PAH در بافت‌های سرطانی مصرف کنندگان تریاک، ۲۵ برابر بیشتر است

ملک زاده افزود: بخش دیگری از مطالعه کوهورت گلستان در زمینه تاثیر تریاک بر بروز سرطان، بررسی غلظت PAH (هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه ای) موجود در دود تریاک، در بافت‌های سرطانی مبتلایان شرکت کننده بوده است. شواهد ما نشان داد که غلظت PAH در بافت‌های سرطانی نسبت به بافت‌های دیگر بالاتر بوده، اما نکته مهم آن که در بافت‌های سرطانی مصرف کنندگان تریاک، حتی تا ۲۵ برابر بیشتر است.

پاسخ علمی به یک ادعا: تریاک خالص هم کاملا سرطانزاست!

محقق بین المللی سرطان، در پاسخ به کسانی که معتقدند مصرف تریاک خالص موجب بروزسرطان نمی‌شود، گفت: تریاک ماده مخدر گرانی است و به همین دلیل، تریاک‌های مورد استفاده، ناخالصی‌هایی مثل شن، گل، سرب و ... دارند؛ بنابراین ما در مطالعه کوهورت گلستان، این سوال را نیز مطرح کردیم که «ناخالصی‌های تریاک چه ارتباطی با سرطانزایی آن دارند و آیا تریاک خالص هم سرطانزاست؟» که بررسی‌های نشان داد ماده سرطانزا، دقیقا در تریاک خالص است و این تصور که تریاک خالص سرطانزا نیست، کاملا نادرست است.

تریاک از سیگار هم سرطانزاتر است

فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد، در مقایسه تاثیر مصرف تریاک و سیگار در بروز سرطان گفت: نتایج تحقیقات نشان داد تریاک ماده‌ای بسیار قوی‌تر از سیگار در سرطانزایی و مرگ و میر ناشی از آن است و تاثیر تریاک حتی در بروز سرطان حنجره هم، از سیگار بیشتر است.

تریاک عمر دیابتی‌ها را کوتاه‌تر می‌کند

رهبر مطالعه جهانی سرطان مری، با اشاره به این که تمام شواهد علمی حاصله بر پرهیز کامل از مصرف طولانی مدت تریاک برای پیشگیری از بروز سرطان تاکید دارند افزود: باید برای رفع باور‌های غلط درباره تاثیرات مثبت تریاک تلاش فراوان کرد؛ برخی بیماران دیابتی که تریاک را برای کاهش قند خون مصرف می‌کنند، باید بدانند طبق مطالعه ما افراد دیابتی مصرف کننده تریاک، عمر کوتاهتری از سایر بیماران دیابتی داشته اند و دچارمرگ زودرس شد ه. اند؛ هر چند که تریاک ممکن است قند خون آن‌ها را به میزان جزئی کاهش دهد.

سهم بالای مصرف تریاک در مرگ‌های ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی

معاون تحقیقات وزیر بهداشت، به تاثیر مصرف تریاک بر بیماری‌های قلبی عروقی و مرگ‌های ناشی از آن پرداخت و با اشاره به ثبت بیش از ۸ هزار مرگ کلی در طول اجرای مطالعه کوهورت گلستان گفت: بیش از ۳ هزار مورد ازمجموع مرگ‌های ثبت شده، ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی بوده که از این تعداد (مرگ‌های قلبی عروقی)، یکهزار مرگ (بیش از ۱۰ درصد) با مصرف طولانی مدت تریاک مرتبط بوده اند. این رقم در مقایسه با بیش از ۴۷۰ مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی غیرمرتبط با تریاک، سهم بالایی است.

شانس دو برابری سکته‌های قلبی و مغزی مصرف کنندگان تریاک

تاثیر مصرف تریاک در مرگ به علت سیروز کبدی

وی در همین زمینه همچنین به آمار بسیار هشدارآمیز دیگری اشاره کرد وگفت: شانس سکته قلبی و مغزی کسانی که تریاک را به مدت طولانی مصرف می‌کنند، دو برابر دیگران است.

ملک زاده تعداد مرگ‌های ناشی از سیروز کبدی در مصرف کنندگان تریاک مطالعه کوهورت گلستان را نیز بیش از ۱۰۰ مورد و رقمی قابل توجه اعلام کرد!

معاون تحقیقات وزیر بهداشت در پایان با اشاره به پیچیدگی عوامل و راهکار‌های کاهش مصرف مواد مخدر، بویژه تریاک تاکید کرد: یکی از را‌های موثر، پیشگیری با انجام تحقیقات ژنتیکی و شناسایی ژن‌های موثر در گرایش به مصرف مواد مخدر است تا بتوان بر پایه نتایج آن‌ها، دارو‌های نوآورانه درمان اعتیاد تولید کرد. تلاش گسترده برای تغییر باور‌های فرهنگی درباره تاثیرات درمانی تریاک و افزایش سطح آگاهی عمومی درباره بیماری زایی این ماده مخدر، توسعه کلینیک‌های درمان اعتیاد، تقویت هر چه بیشتر امنیت مرز‌ها برای جلوگیری از ورود مواد مخدر و بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی مردم نیز در کاهش و پیشگیری از مصرف مواد مخدر ضروری است.