ظریف: در مذاکرات، بهانه را از غرب می‌گیریم

سیاستمان همواره این بوده که سلاح هسته‌ای در دکترین هسته‌ای ایران جایی ندارد و ما خود سلاح و تصور اینکه ایران دنبال سلاح است را مشکلی برای امنیت ملی خودمان می‌دانیم و تاکید داریم که ابهامی برای دنیا باقی نماند که فعالیت‌های ایران صرفا صلح‌آمیز است. البته گروه‌های جنگ طلبی بوده‌اند که خواسته‌اند با ایران‌هراسی سیاست‌های خودشان را توجیه کنند و ما در مذاکرات این بهانه را از آنها خواهیم گرفت. اینکه تا چه حد بتواند این روش به سمت حل موضوع و رفع مشکلات برود بستگی به اراده سیاسی طرف مقابل دارد که آیا این تمایل برای رفتن به سمت حل و فصل موضوع وجود دارد و یا قصد دارند بهانه‌ای را حفظ کنند.

اعلام آمادگی ظریف برای مصاحبه با یک پیامک آغاز می‌شود و به خوبی پیش می‌رود. تعامل خوب رسانه‌ای ظریف نشان‌ می‌دهد که دیپلماتی است که برای کار رسانه‌ای ارزش قائل است و آن را راهکاری برای تحقق دیپلماسی رسانه‌ای می‌داند؛ همانطور که در فضای مجازی نیز فعالیت گسترده‌ای دارد.

سایت تبیان با این مقدمه، گفت‌وگوی خود با وزیر امور خارجه را منتشر کرده که مشروح آن در پی می‌آید:

برنامه وزارت امور خارجه در مورد مذاکرات هسته‌ای با 1+5 چیست؟ آیا شما خودتان در این مذاکرات شرکت می‌کنید و یا یکی از معاونانتان را برای این امر در نظر می گیرید؟

این کار جمعی است که تحت هدایت شورای عالی امنیت ملی شکل خواهد گرفت و همان‌طور که در گذشته این روش دنبال می‌شده، دستگا‌ه‌های مختلف ذیربط در بحث هسته‌ای حضور فعالی در تعیین خط مشی‌ها و در مذاکرات سطوح مختلف خواهند داشت. یک رشته مذاکرات تخصصی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داریم که معمولا نمایندگی ایران در وین با همراهی وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی کار اصلی آن را پیگیری می‌کند و در موارد ضروری در سطوح بالاتری نیز دنبال می‌شود. مذاکرات سیاسی نیز حسب اینکه در چه سطحی برگزار شود، بنده و یا مجموعه‌ای از داخل وزرات خارجه مسئولیتی را بر عهده خواهیم داشت.

حتما این کار جمعی، هماهنگ و منسجم خواهد بود. مهم این است که این حرکت ریاست جمهوری برای رسیدن به یک راه حل بر مبنای حقوق مردم ایران در برخورداری از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای شامل غنی‌سازی است. این دیدگاه که شامل رفع نگرانی‌های منطقی جامعه بین‌المللی و یا برخی از کشورها از جامعه بین‌المللی که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است، به نفع خود ما نیز هست.

سیاستمان همواره این بوده که سلاح هسته‌ای در دکترین هسته‌ای ایران جایی ندارد و ما خود سلاح و تصور اینکه ایران دنبال سلاح است را مشکلی برای امنیت ملی خودمان می‌دانیم و تاکید داریم که ابهامی برای دنیا باقی نماند که فعالیت‌های ایران صرفا صلح‌آمیز است. البته گروه‌های جنگ طلبی بوده‌اند که خواسته‌اند با ایران‌هراسی سیاست‌های خودشان را توجیه کنند و ما در مذاکرات این بهانه را از آنها خواهیم گرفت. اینکه تا چه حد بتواند این روش به سمت حل موضوع و رفع مشکلات برود بستگی به اراده سیاسی طرف مقابل دارد که آیا این تمایل برای رفتن به سمت حل و فصل موضوع وجود دارد و یا قصد دارند بهانه‌ای را حفظ کنند. به زودی روشن خواهد شد که آیا موضوع برای ادامه بهانه‌جویی است و یا به سمت حل و فصل هستند. حتما کشورهایی که به دنبال اعمال فشار به مردم ایران بودند، باید بعد از انتخابات به این نتیجه قطعی رسیده باشند که مردم ایران با فشار آمادگی این را ندارند که اجازه دهند حقوقشان به هر شکلی مورد تعرض قرار گیرد و ایستادگی خواهند کرد. اما روش تعامل سازنده که مبتنی بر احترام متقابل و منافع مشترک و موضع برابر در مذاکره است را پذیرفته‌اند؛ روشی که ریاست جمهوری نیز در دوران مبارزات انتخاباتی مورد تاکید قرار دادند و ما نیز آن را در مذاکرات ادامه خواهیم داد. یعنی یک روش مبتنی بر تاکید بر حقوق ایران و تعامل سازنده برای رفع نگرانی‌ها.

آیا زمان دور جدید مذاکرات ایران و 1+5 تعیین شده است؟

خانم کاترین اشتون روز جمعه تماس تلفنی برقرار کرد و قرار گذاشتیم که اولین گفت‌وگوی من و ایشان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد شکل گیرد. در صورتی که مناسب بود همان‌جا با استفاده از حضور وزرای خارجه در حاشیه مجمع عمومی مذاکرات با 1+5 آغاز شود. البته اینکه مذاکرات را چگونه و در چه سطحی ادامه دهیم، بسیار بستگی به این دارد که طرف مقابل چه میزان اراده سیاسی و تمایل به حل موضوع داشته باشد.

با توجه به احتمال وقوع جنگ در سوریه، این اقدام چه تبعاتی می تواند برای منطقه داشته باشد و هشدار شما به کشورهای غربی در این زمینه چیست؟

ما به صورت صریح چند نکته را در رایزنی‌هایمان در مورد سوریه مطرح کردیم. همان‌طور که در نشست گروه 20 دیدیم دنیا با روش آمریکایی‌های مخالف است و آمریکایی‌ها کاملا منزوی هستند و این سیاست آمریکایی‌ها مورد قبول نیست. از نظر ما چند نکته باید مورد توجه دنیا قرار گیرد. محور اول این است که استفاده از سلاح شیمیایی به هر شکل و توسط هر کسی ممنوع و محکوم است و جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که قربانی سلاح شیمایی بوده و مردم ما در سردشت و نظامیان ما با گوشت و خون و پوستشان تجربه کرده‌اند و گروه قابل توجهی از جانبازان شیمیایی در میان ما هستند و این یادگار جنایت علیه بشریت است که آن زمان غرب در برابر آن ساکت بود، اجازه نمی‌دهد که استفاده از سلاح شیمیایی بار دیگر در منطقه اتفاق بیفتد و به صورت یک روند در بیاید. نکته دوم این است که همه شواهد دال بر این است که تاکید مقامات آمریکا بر مسئولیت یک طرف مبنی بر استفاده از سلاح شیمایی کاملا غیر منطقی و بدون دلیل است.

حداقل باید اجازه داده شود که بازرسان سازمان ملل متحد که متاسفانه اجازه تعیین مسئولیت به آنها داده نشده بود و تنها در حد بررسی وقوع این جنایت وظیفه داشتند، نتیجه بررسی‌های خود را اعلام کنند و اجازه داده شود که یک ارگان بی‌طرف میزان مسئولیت را تعیین کند نه اینکه خودشان در یک زمان هم دادستان و هم قاضی و هم مجری حکم باشند. این مساله به هیچ‌وجه برای ما مورد قبول نیست و حتی نزدیک‌ترین متحدان آمریکا نیز این نقش را برای ایالات متحده قائل نیستند که بتواند چنین تصمیمی را داشته باشد. نکته سوم که از همه نکات مهم‌تر است در شرایط فعلی که بر طبل جنگ کوبیده می‌شود، این است که جنگ، پاسخ به مشکلات منطقه ما نیست و خودش مشکل منطقه ماست. این که گروهی جنگ‌طلب به هر بهانه‌ای بخواهند منطقه را به خاک و خون بکشند، مشکلات منطقه را حل و فصل نمی‌کند. تنها راه حل مشکل سوریه، راه سیاسی است و باید بر آن تاکید شود. راهی که تمامیت ارضی و استقلال سوریه را به رسمیت بشناسد و کمک نکند به ترویج فرقه‌گرایی و افراط و کمک کند به اینکه مردم سوریه که چند سال است در فشار حملات نظامی هستند از این مشکل رهایی یابند. حتما راه حل این نیست که با تحمیل یک جنگ جدید به سوریه و توسط قوای خارجی مشکل را دو چندان کرد. کما اینکه در طول دو سال گذشته با تحمیل جنگ بر مردم سوریه و تحریک گروه‌های تکفیری و افراط‌گرایان، یک شرایط خطرناکی در منطقه ایجاد کرده‌اند به این امید واهی که مشکلات خوشان را به بیرون از مرزهای خود انتقال دهند ولی افراط در منطقه دامن کسانی که به این مساله دامن زده‌اند را خواهد گرفت.

طرح دریافت غرامت جنگی از عراق در مجلس شورای اسلامی مطرح است. نظر وزارت خارجه در این‌باره چیست؟ آیا مذاکره‌ای با وزارت خارجه در این خصوص انجام شده است؟

با دوستان مجلس رایزنی را شروع خواهیم کرد. هنور رایزنی جدی با ما صورت نگرفته ولی ما نظرات خودمان و دیدگاه‌های سیاسی و حقوقی خودمان را که مبتنی بر حمایت از حقوق مردم ایران، تحکیم روابط دوجانبه و صلح و ثبات در منطقه است را با دوستان مجلس در میان خواهیم گذاشت.

فعالیت در فضای مجازی را تا چه حد در برقراری ارتباطات در حوزه دیپلماسی رسانه‌ای و با توجه به فعالیت‌های گسترده خود در این فضا موفق ارزیابی می‌کنید؟

تمایل دارم که بتوانم با مردم ارتباط نزدیک داشته باشم و مخصوصا در سطح بین‌ا‌لمللی که عده‌ای تلاش دارند با قلب واقعیات در مورد ایران یک چهره غیر واقعی از ایران نمایش داده شود و از این طریق جنگ‌افروزی و جنگ‌طلبی گروه‌هایی که حیاتشان در تنش و دامن زدن به اختلاف، تشنج و جنگ است و خواسته‌اند این سیاست و منافع خود را با وارونه جلوه دادن حقایق در مورد ایران کتمان کنند، بنده به سهم خودم با استفاده از وقت استراحتم بتوانم در این زمینه نقش کوچکی ایفا کنم.