بررسی وضعیت حضور زنان در تاریخ مجالس شورای اسلامی + جدول

در تاریخ مجلس شورای اسلامی پانزده استان ایران، در ادوار مختلف حضور نمایندگان زن را حداقل یک بار تجربه کرده‌اند و استان قزوین نیز در مجلس دهم برای اولین بار نماینده زن خود را راهی خانه ملت کرد.

البته در سه استان لرستان، ایلام و چهارمحال و بختیاری نیز زنانی به دور دوم انتخابات راه یافته‌اند که ممکن است تعداد استان‌های دارای نماینده زن را به نوزده استان برساند.

به جز استان تهران که از اولین دوره مجلس نمایندگان زن را به صحن مجلس فرستاد، در شهر‌ها و استان‌های دیگر این اتفاق از مجلس چهارم شروع شد.

اصفهان و بیشترین حضور

بیشترین تعداد نماینده زن در استان اصفهان رقم خورده است؛ ورود زنان به مجلس از سال ۷۴ و مجلس پنجم شروع شد که نیره اخوان و زهراپیشگاهی فر توانستند اعتماد مردم اصفهان را به دست آورند و راهی خانه ملت شوند.

زهراپیشگاهی‌فر بعد‌ها به حزب اعتدال و توسعه پیوست، اما تا کنون فرصت حضور دوباره در مجلس را به دست نیاورده است

در مجلس ششم اکرم مصوری‌منش عضو ارشد جبهه مشارکت وارد مجلس شد. در مجلس هفتم و هشتم و نهم بار دیگر این نیره اخوان بود که راهی مجلس شد تا پرچم نمایندگان زن اصفهان در مجلس همچنان مستدام باشد.

در مجلس نهم به جز نیره اخوان، سکینه عمرانی نیز از شهرستان سمیرم وارد مجلس شد تا برای اولین بار زنی از شهری جز مرکز استان راهی خانه ملت شود.

در انتخابات مجلس دهم بار دیگر مرکز استان اصفهان شاهد حضور دو زن در مجلس خواهد بود. مینوخالقی و ناهید تاج‌الدین.

از سویی دیگر شهرستان مبارکه نیز برای اولین بار حضور یک نماینده زن را با حضور زهرا سعیدی در مجلس تجربه می‌کند. سمیه محمودی نیز از حوزه انتخابیه شهرضا به دور دوم مجلس رفته است تا شاید تعداد نمایندگان زن در اصفهان را به بیش از بیست درصد، چهار نفر، افزایش دهد.

در انتخابات مجلس دهم بار دیگر مرکز استان اصفهان شاهد حضور دو زن در مجلس خواهد بود. مینوخالقی و ناهید تاج‌الدین.

از سویی دیگر شهرستان مبارکه نیز برای اولین بار حضور یک نماینده زن را با حضور زهرا سعیدی در مجلس تجربه می‌کند.

سمیه محمودی نیز از حوزه انتخابیه شهرضا به دور دوم مجلس رفته است تا شاید تعداد نمایندگان زن در اصفهان را به بیش از بیست درصد، چهار نفر، افزایش دهد.

خراسان و نمایندگان مشهد

در استان خراسان بیشترین حضور زنان در مجلس مربوط به شهر مشهد است. قدسیه سیدی علوی نماینده مشهد در مجلس چهارم بود.

در مجلس پنجم مرضیه صدیقی در کنار او قرار گرفت و برای اولین و آخرین بار تعداد نمایندگان زن مشهد در مجلس به دو نفر رسید.

فاطمه خاتمی در مجلس ششم نماینده مردم مشهد بود. عفت شریعتی در مجلس هفتم از مجلس راهی مشهد شد و در مجلس هشتم نیز این صندلی را حفظ کرد. در مجلس نهم بعد از بیست سال هیچ زنی از مشهد وارد مجلس نشد چنانچه در مجلس دهم نیز همین اتفاق افتاد اما در حوزه انتخابیه نیشابور برای اولین بار هاجر چنارانی رای اعتماد مردم این شهر را برای حضور بانوان در مجلس به دست آورد.

در این دوره انتخابات اصلاح‌طلبان یک زن را در لیست خود برای مشهد قرار داده بودند اما نسرین یوسفی طبق آخرین اخبار رسمی منتشر شده تنها ۲۵۴ هزار رای به دست آورد و در رتبه هفتم قرار گرفت.

آذربایجان شرقی؛ پیشرو:

فخرالتاج امیر شقاقی از حوزه انتخابیه هشترود و فاطمه همایون‌مقدم از حوزه انتخابیه آذرشهر اولین زنانی بودند که از یک شهر غیر مرکز استان در مجلس حضور یافتند اما این حضور مستدام نبود و در مجلس پنجم و ششم زنان فرهیخته آذربایجان نماینده‌ای در مجلس نداشتند.

در مجلس هفتم عشرت شایق از تبریز وارد مجلس شد تا این کلانشهر ایران در سال ۱۳۸۳ اولین نماینده زن را تجربه کند. در مجلس هشتم نیز بار دیگر زنی از این استان به مجلس نیامد اما در مجلس نهم مهناز بهمنی از سراب لباس نمایندگی به تن کرد.

در انتخابات مجلس دهم تا اینجا هیچ زنی نتوانسته اعتماد مردم تبریز را کسب کند اما معصومه آقاپور از حوزه انتخابیه شبستر و زهرا ساعی (تنها زن حاضر در لیست اصلاح‌طلبان) از حوزه انتخابیه تبریز در دور دوم انتخابات با رقیبان خود رقابت خواهند کرد.

کرمانشاه و راه نا‌تمام

در مجلس چهارم که برای اولین بار زنان از شهرهایی جز تهران به مجلس رفتند، استان کرمانشاه نیز شاهد حضور اختر درخشنده در مجلس بود اما این اتفاق در ادوار بعدی مجلس تکرار نشد و تنها در دوره ششم مجلس بود که اعظم ناصری‌پور توانست با کسب اکثریت آرا از اسلام‌آباد غرب یک بار دیگر نمایندگی مجلس را تجربه کند.

روزی روزگاری همدان

استان همدان در مجلس پنجم سهمی قابل توجه به زنان داد و دو نفر از نمایندگان این استان از میان زنان انتخاب شدند. اتفاقی که در ادوار بعدی مجلس تکرار نشد تا حضور زنان همدانی در مجلس پنجم بین سال‌های ۷۴ تا ۷۹ خلاصه شود.

مرضیه حدیدچی (که قبل از این نمایندگی مردم تهران را تجربه کرده بود) و الهه راستگو (که بعد از آن بار‌ها نامزد انتخابات مجلس از تهران شد و سرانجام به شورای شهر تهران راه یافت) نمایندگان همدان و ملایر در مجلس پنجم بودند

یک زن از ارومیه، یک زن از خلخال، یک زن از کرج

استان آذربایجان غربی در مجلس پنجم شاهد راهیابی شهربانو امانی به مجلس شد. امانی در مجلس ششم نیز این نمایندگی را تکرار کرد و بدل به یکی از زنان موثر و موفق ادوار مجلس بدل شد و جز اولین افرادی بود که به اظهارات اهانت‌امیز یکی از نمایندگان ارومیه در مجلس نهم در مورد زنان اعتراض کرد. در این دوره از انتخابات نیز الهه سرشار از ارومیه نامزد حضور در انتخابات شد که نتوانست جای خالی شهربانو امانی را پر کند و تنها ۱۴ هزار رای به خود اختصاص داد.

مریم مسرت نیز که از حوزه انتخابیه میاندوآب نامزد انتخابات مجلس شده بود با کسب بیست و هفت هزار رای در ورود به مجلس ناکام ماند هرچند از دیگر گزینه اصلاح‌طلبان رای بیشتری را به خود اختصاص داده بود. میاندوآب دو نامزد در مجلس دارد.

در استان اردبیل نیز مهرانگیز مروتی در مجلس ششم و هفتم نماینده این شهر در مجلس شورای اسلامی شد. مروتی نیز مانند شهربانو امانی به یکی از زنان فعال در عرصه سیاسی ایران بدل شد.

در مجلس هفتم و هشتنم نیز فاطمه آجرلو بدل به تنها زن نماینده استان البرز تبدیل شد و با توجه به اینکه این استان سه نماینده در مجلس دارد به تنهایی توانست آمار نمایندگان زن را در این استان به سی و سه درصد برساند!

بوشهر: نه مجلس بدون نماینده زن

استان بوشهر با اینکه تا به حال نماینده زنی را از مرکز استان به مجلس نفرستاده است اما هر‌گاه وزنه رای به سود اصلاح‌طلبان بوده است، یکی از نمایندگان استان از میان بانوان انتخاب شده است.

حمیده عدالت در مجلس ششم نماینده مردم دشتستان بود و در مجلس دهم سکینه الماسی به عنوان نماینده کنگان در مجلس دهم وارد پارلمان ایران خواهد شد.

تنها پیوند مجلس نهم و دهم از ساوه می‌آید؟

استان مرکزی تا مجلس هشتم هیچ نماینده زنی نداشت. در مجلس نهم برای اولین بار شهلا میرگلوبیات توانست با کسب اکثریت آرا راهی خانه ملت شود اما نماینده مردم ساوه در مجلس نتوانست بیست و پنج درصد آرا را برای تکرار نمایندگی خود حفظ کند و به دور دوم انتخابات رفت

میرگلوبیات تنها بانویی است که از میان ۹ نماینده مجلس نهم، شانس حضور در مجلس دهم را دارد و هشت همکار او در مجلس نهم امکان حضور دوباره در بهارستان را نداشتند.

نوری که روشن شد و رفت

در سه استان ایران تا به حال فقط یک نماینده زن به مجلس رفته است و این حضور در ادوار بعدی تکرار نشده است

مهم‌ترین استان، فارس است که از میان هجده نماینده در ده دور که صد و هشتاد موقعیت حضور در مجلس را به وجود آورده است، تنها یک بار در مجلس ششم طاهره رضازاده توانسته فرصت حضور در مجلس را به نمایندگی از مردم شیراز به دست بیاورد.

در استان زنجان نیز تنها در مجلس هفتم رفعت بیات توانست اعتماد مردم زنجان را به دست بیاورد. در همین دوره هاجر تحریری نیک صفت نیز توانست به نمایندگی از مردم رشت راهی خانه ملت شود. گیلان سیزده و زنجان پنج نماینده در مجلس دارد.

در استان سیستان و بلوچستان نیز حلیمه عالی در حال حاضر نماینده مجلس است که نتوانسته این نمایندگی را برای دور بعدی مجلس تمدید کند

ایلام؛ چهارمحال و قزوین؛ فصل تغییر در مجلس دهم

در مجلس دهم تا اینجای کار حمیده‌ زرآبای توانسته به عنوان اولین زن در تاریخ سیاسی استان قزوین وارد مجلس شورای اسلامی شود، اما انتخابات دور دوم ممکن است فضای مردسالارانه مجلس را در استان لرستان و چهار محال و بختیاری و ایلام شکسته شود.

سهمیه ده درصدی به جای سهمیه سی درصدی

با اینکه اصلاح‌طلبان بار‌ها و بار‌ها تاکید کردند تنها سهمیه‌ای که در انتخابات اختصاص داده‌اند را برای زنان در نظر گرفته‌اند اما در ‌‌‌نهایت با ردصلاحیت گسترده داوطلبان در انتخابات تعداد زنان در لیست‌های اصلاح‌طلبان به هفده نفر زن در میان لیست صد و هفتاد نفره اصلاح‌طلبان رسید که هشت نفر آن‌ها از تهران و سه نفر آن‌ها از اصفهان و قزوین به مجلس راه یافتند و یک نفر آنان از تبریز به دور دوم انتخابات راه یافت.

از طرف دیگر فریده حمیدی در آبادان و زهره سالاری در کرمان نتوانستند به عنوان اولین زن نماینده در استان خود راهی خانه ملت شوند. زهره سالاری ۹۸ هزار رای به خود اختصاص داد تنها ده هزار رای با وزیر علوم احمدی‌نژاد فاصله داشت تا بتواند فضای مردسالارانه کرمان را در انتخابات بشکند.