روسیه و انگلیسِ خارج از اتحادیه!

با اعلام نتایج رفراندوم در صبح روز جمعه (24 جولای) نه تنها شوک بزرگی بر بازارهای جهانی، که بر بازیگران مهم عرصه بین الملل نیز وارد شد. برخی کشورها همچون نمودار سقوط یورو اظهار نظرهای تاسف انگیز داشتند و برخی دیگر از کشورها همچون رشد نمودار دلار نتوانستند شادی خود را پنهان کنند .

روس ها که چند هفته پیش از برگزاری همه پرسی اعلام کرده بودند در مورد مسایل داخلی بریتانیا دخالت نمی کنند و به تصمیم مردم انگلیس احترام می گذارند با مشخص شدن نتایج انتخابات موضع خود را مشخص ساختند و به خوشحالی پرداختند؛ شادی ای که در صحبت های شهردار مسکو "سرگی سوبیانیان" به خوبی معلوم بود که گفت: "بدون انگلیس در اتحادیه اروپا، کشوری دیگر نخواهد ماند که سرسختانه تحریم ها علیه روسیه را دنبال کند." شاید همین اظهار نظرها باعث شده است که "دیوید کامرون" نخست وزیر و "فیلیپ هاموند" وزیر امور خارجه بریتانیا مدعی شوند که روسیه یکی از کسانی است که از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا سود برده است و از همین رو بعضا این ادعا را مطرح می کنند که ایده رفراندوم نقشه ای از سوی کرملین بوده است .

اما از سوی دیگر "ولادیمیر پوتین" این ادعای کامرون را تلاش برای تشویش افکار عمومی بیان کرد و این نوع رفتار را نشان دهنده سطح پایین فرهنگ سیاسی دانست. البته رئیس جمهور روسیه در صحبت های خود معتقد است که خروج بریتانیا تاثیری بر تحریم های ضد روسیه نخواهد داشت .

اما به راستی چرا خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا برای کرملین یک پیروزی است؟

" ماک مک فال" سفیر سابق بریتانیا در فدراسیون روسیه در مطلبی در واشنگتن پست این موضوع را بسیار خوب تشریح کرد. این دیپلمات کهنه کار انگلیسی معتقد است زمانی که روند تقویت غرب متوقف می شود، مسکو در حال تقویت شدن می باشد .

از این رو به نظر می آید این نکته مک فال بدان معناست که روس ها درصدد باشند یک اروپا گریزی را در میان کشورهای مستعد ایجاد و یا تشدید نمایند و قدرتشان را به رخ کشورهای ضد خود در اتحادیه اروپا به خصوص بریتانیا که یکی از محورهای اصلی مقابله با اقدامات روسیه در اروپای شرقی و به ویژه اوکراین بود، بکشند. روسیه که تجریه تلخ فروپاشی را در سال 1991 به خوبی لمس کرده است، بدش نمی آید که اتحادیه اروپا نیز تضعیف شود. اکنون این شکاف در قاره سبز، فرصت طلایی برای کرملین به حساب می آید تا به بهره برداری های گسترده ای از آن بپردازد. این روزها تحلیلگران روس می توانند رسانه های این کشور را پر کنند از روند تضعیف اتحادیه اروپا و به مردم خود نوید کاهش تحریم ها و تورم در جامعه را بدهند. حال زمان مناسبی است تا دولتمردان کرملین با خروج شریک استراتژیک ایالات متحده آمریکا از اتحادیه اروپا پررنگ تر به بازی خود در اوکراین ادامه دهند .

در این میان اما نباید فراموش کرد که روس ها هیچ گاه مطلق گرایانه بازی نمی کنند و همه پل های پشت سر را حتی در مقابل دشمن خود نیز از بین نمی برند. کرملین اگرچه با ساختمان شماره 10 خیابان داونینگ اختلاف نظرات سیاسی دارد، اما این بدان معنا نیست که روابط دیپلماتیک میان مسکو - لندن برای روس ها مهم و ضروری نباشد و اگرچه روسیه با کشورهای اصلی اتحادیه اروپا مبادلات گسترده ای ندارد، اما رابطه با این کشورها در حوزه انرژی برای مسکو بسیار پر اهمیت است. انگلیس از جمله کشورهایی است که مایل به دریافت گاز روسیه می باشد و اکنون ممکن است این روند با چالشی بزرگ رو به رو شود و روسیه را در کنار دیگر کشورهای اروپایی با مشکل مواجه سازد .

از سوی دیگر باید توجه داشت که جایگاه مالی لندن برای روسیه بسیار پر اهمیت است؛ چرا که سهام شرکت های بزرگ این کشور همچون گازپروم، روسنفت، لوکاویل، سبربانک، تاتنفت، مگافون و روساگرو روزانه در آنجا مورد مبادله قرار می‌گیرد .

برآیند این مسائل سبب می شود تا مسکو به حفظ روابط خود با لندن بپردازد و به همین سبب است که "دمیتری پسکوف" سخنگوی کرملین چند روز پس از همه پرسی بریتانیا تاکید کرد که مسکو همچنان به گسترش روابط خود با انگلیس تمایل دارد و خروج این کشور از اتحادیه اروپا تاثیر منفی بر رویکرد روسیه نخواهد داشت .

اگر بخواهیم چشم انداز روابط مسکو و لندن را ترسیم کنیم باید بر این نکته توجه داشته باشیم که روسیه بسیار تلاش می کند تا دیپلماسی به دور از انزوا داشته باشد و با همه بازیگران قدرتمند عرصه بین الملل به صورت دو جانبه روابط خود را تقویت کند تا در بزنگاه ها از آن بهره برداری نماید؛ از همین رو این اشتیاق در رابطه با انگلیس نیز وجود دارد. مضاف بر آنکه مسکو در صورتی که با بریتانیا که یکی از کشورهای مهم گروه بیست می باشد روابط نزدیکی داشته باشد می تواند همکاری های مشترکی تعریف کند و بازی تاکتیکی با متحد استراتژیک آمریکا داشته باشد. شاید از همین رو بود که حدود دو ماه پیش پوتین در دیدار با کامرون در حاشیه اجلاس گروه بیست گفت روابط میان مسکو و لندن در حال حاضر در بهترین حالت ممکن نیست و همکاری های میان دو کشور نیازمند تحلیل است و باید برنامه هایی برای آینده در نظر گرفته شود. اشتیاقی که چند هفته بعد به مناسبت تولد ملکه بریتانیا بیشتر بروز کرد و رئیس جمهور روسیه در بیانیه ای به تاریخ دیرینه روابط دو کشور اشاره کرد و ابراز امیدواری کرد روابط میان مسکو و لندن در قالب یک همکاری سازنده در حوزه های مختلف توسعه یابد .

این روزها اما مسکو اگر چه خوشحال از خروج بریتانیا است اما در عین حال سعی می کند خود را به این متحد واشنگتن در اروپا نزدیک کند تا شاید کمی از انزوای پس از بحران اوکراین و سوریه خارج شود. به نظر می رسد روس ها در سال های آخر دوره ریاست جمهوری پوتین، بازی جدیدی در سر دارند.