حذف یارانه پردرآمدها؛ عقب نشینی دولت از شعار عدالت؟

پارسینه - گروه اقتصادی ؛ هدفمندی یارانه ها؛ طرحی که قرار بود طی 5 سال اقشار ضعیف را تا حدی به طبقه متوسط نزدیک کند و از طرف دیگر سهم اغنیا از استفاده از یارانه را کاهش دهد اما نتیجه حاصل، آنگونه که مجلس قانون گزار و دولت خدمت گزار در نظر داشتند نشد.

اگر چه رییس جمهور مدعی است که درآمد 8 دهک پس از اجرای هدفمندی یارانه ها بهبود یافته و تنها دهک 9 و 10 هستند که با کاهش درآمد روبه رو شده اند اما واقعیت جامعه حکایت از مساله دیگری دارد.

هرچند پس از گذشت 2 سال از اجرای هدفمندی یارانه ها نمایندگان مجلس پذیرفته اند که هدفمندی یارانه ها با افزایش نرخ تورم در این مدت؛ هیچ دستاوردی برای اقتصاد به دنبال نداشته اما دولت همچنان دستاوردهای هدفمندی یارانه ها را یک حرکت عظیم اقتصادی می داند و اکنون تصمیم به اجرای گام بعدی هدفمندی یارانه ها گرفته است؛ آن هم نه به روش 5 ساله بلکه می خواهد در این گام کار خود را یکسره و این طرح را به طور کامل اجرا کند.

در این راستا 2 طرح مهم در دستور کار دولت است و این مساله را از سخنان رییس جمهور می توان دریافت؛ اولین کار توزیع درآمد حاصل از فروش نرخ ارز به قیمت بالای 1226 تومان در قالب یارانه نقدی است که دولت با این روش دلارهای نفتی را به تجار فروخته و نقدینگی حاصل از آن را بین مردم تقسیم می کند؛ با این روش محمود احمدی نژاد به وعده 3 برابر شدن یارانه ها نیز جامه عمل می پوشاند.

از طرفی دولت در حال حاضر برای پرداخت یارانه نقدی با بحران رو به رو است زیرا درآمد لازم برای پرداخت ماهانه 3 هزار و 700 میلیارد تومان یارانه نقدی از محل آزاد سازی یارانه حاملهای انرژی تامین نشده و در نتیجه پرداخت یارانه به 74 میلیون و 500 هزار نفر ایرانی برای دولت دشوار شده است و بنابراین باید راه چاره ای در پیش گرفته شود.

این همان نکته ای است که رئیس دولت مدنظر قرار داده است؛ رییس جمهور که تا دیروز همه مردم ایران را در برداشت از بیت المال برابر می دانست اکنون به فکر حذف هشت میلیون نفر از لیست دریافت کنندگان یارانه افتاده تا شاید درصدی از این دشواری در پرداخت را مرتفع کند.

از دید رئیس جمهور عدالت به معنای پرداخت یارانه به صورت برابر به همه مردم بود و به همین دلیل نیز بر خلاف آنچه مجلس انتظار داشت، پرداخت یارانه نقدی در دستور کار قرار گرفت اما کسری بودجه سبب شد تا تعریف رییس جمهور از عدالت نیز تغییر کرده و اندکی واقعی تر شود.

در پی اجرای همین استراتژی است که چند روز پیش محمدرضا فرزین، دبیر ستاد هدفمندی یارانه ها از حذف هشت میلیون نفر در آینده نزدیک خبر داد؛ یعنی همان برنامه حذف پردرآمدها از لیست دریافت کنندگان یارانه ها. به گفته وی پر درآمدها شناسایی شدند و دولت در گام بعدی آنها را حذف خواهد کرد.

موضوعی که با واکنش رئیس جمهور روبرو و خبر فرزین تکذیب شد.

اما شاید ریشه همه این مشکلات و بعضا نا هماهنگی ها در زمینه طرح هدفمندی، نبود مکانیزمی درست از سوی دولت برای جداسازی ثروتمند از ففقیر نهفته باشد؛ و بی توجهی به روند ثبت نام افراد بدون در نظر گرفتن شرایط واقعی و به همین دلیل بود که بسیاری از مردم نیز در زمان اعلام وضعیت برای دریافت یارانه آمار صحیحی ارایه نکردند.

در همین زمینه علیرضا محجوب در گفتگو با خبرنگار پارسینه در خصوص دستاوردهای طرح هدفمندی یارانه ها در گام اول گفت: چیزی به نام هدفمندی یارانه ها اجرا نکردیم بلکه تنها شوکی به بازار وارد شد و نتیجه آن نیز افزایش قیمت ها بود؛ ما حتی توان ادامه دادن به شوک را نداشتیم زیرا همه بازارها را به هم می ریخت و این برای مجلس و دولت نگران کننده بود.

جعفر قادری نیز از جمله نمایندگانی است که معتقد است در اجرای هدفمندی یارانه ها به نوعی شکست خورده ایم.

به باور قادری قیمت حاملهای انرژی بر اساس دلار اکنون مانند قبل از اجرای هدفمندی است و در برخی موارد ما عقب تر هستیم، این به معنای عدم بازدهی اجرای طرح است.

و احتمالا اساسی ترین سوال در شرایط کنونی این است که با توجه به اینکه اجرای هدفمندی یارانه ها به هر دلیلی نتوانسته دستاورد خاصی داشته باشد؛ آیا اجرای گام دوم آن ضروری است؟

بدون شک با این روش اجرا، هدفمندی یارانه ها در گام دوم نیز حاصل چندانی به دنبال نخواهد داشت و تنها راهی است برای افزایش دوباره قیمت ها؛ مگر اینکه دولت که ادعا والبته وظیفه اجرای درست قوانین را دارد برنامه ای برای اجرای درست و هدفمند قوانین در نظر بگیرد که نه نیازی به اصلاحیه های مداوم مجلس باشد و نه هزینه های کشور را صرف رسیدگی به تبعات اجرای ناصحیح قانون کند.