بهمنی:‌ جامعه به ادبیات عامه‌پسند نیاز دارد

پارسینه- گروه فرهنگی: کیهان بهمنی؛ مترجم و دکترای زبان، که مدت‌هاست به شکل تخصصی روی ترجمه‌ی آثار آن‌تایلر کار کرده و تاکنون چند کتاب از این نویسنده‌ی مشهور آمریکایی را منتشر کرده است، از آخرین ترجمه‌هایش خبر داد.

وی در گفتگو با خبرنگار ایلنا، اظهار داشت: آخرین رمانی که خانم آن‌تایلر نوشته، «راهنمای خداحافظی برای مبتدیان» است که در سال 2012 منتشر شده. مدتی‌ست که ترجمه‌ی این رمان را آغاز کرده‌ام و تقریبا کار آن رو به اتمام است.

بهمنی با اشاره با نام عجیبی که این رمان دارد، گفت: قهرمان این رمان، یک پیرمرد منتشر است که به عنوان ویراستار در انتشاراتی کار می‌کند که کتاب‌های راهنما برای کودکان مبتدی درمی‌آورد. این ویراستار شصت و چند ساله، همسرش را از دست داده و دچار چالش‌های مختلفی می‌شود که در نهایت به خلق رمانی خواندنی منجر شده است.

وی ضمن بیان این مطلب که آن‌تایلر در رمان‌های تازه‌اش، تغییراتی را در شخصیت‌های اصلی داستان‌هایش اعمال کرده، افزود: جالب است که خانم آن‌تایلر؛ هر چقدر که سنش بالا می‌رود، سن قهرمان‌های داستان‌هایش هم بالا می‌رود. آنچنانکه در رمان‌ «راهنمای خداحافظی برای مبتدیان» و همینطور رمان «قطب‌نمای روح» برخلاف داستان‌های پیشین‌اش، قهرمان‌هایی سالخورده دارد. تفاوت دیگر این است که در رمان‌های پیشین، معمولا شخصیت‌های اصلی زن بودند، اما در این دو رمان آخری؛ با قهرمان‌های مرد مواجه هستیم.

این مترجم درمورد رمان «قطب‌نمای روح» نیز توضیح داد: این رمان؛ ترجمه‌ی قبلی من بوده که حدودا دو ماه قبل آن را به نشر افراز سپرده‌ام و منتظر اخذ مجوز چاپ آن هستم. همچنین اخیرا مجموعه داستانی را تحت عنوان «انتقام؛ 11 داستان سیاه» نوشته‌ی خانم یوکو اگاوا (نویسنده‌ی ژاپنی) که چندی قبل رمان پرفسور و خدمتکار از ایشان در نشر آموت به چاپ رسید، برای همین نشر ترجمه و آن را تحویل داده‌ام.

وی با اشاره به این مجموعه داستان گفت: برخلاف کتاب «پرفسور و خدمتکار» که فضایی آرام داشت، این مجموعه داستان به شدت سیاه است. مساله‌ی جالب دیگر این است که نویسنده در داستان‌های این مجموعه، المان‌هایی را از داستان‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌دهد که نوعی پیوستگی میان داستان‌های کتاب را باعث می‌شود.

وی در ادامه؛ و در پاسخ به این سوال که باتوجه به موضوعیت اغلب داستان‌های آنتایلر، می‌توان این نویسنده را در دسته‌ی نویسندگان زنانه‌نویس قرار داد؟؛ گفت: خود ایشان به شدت در مقابل این مساله مخالفت کرده و اعلام کرده است که یک نویسنده‌ی فمنیست نبوده و برای زنان نمی‌نویسند. به نظر من نیز نمی‌توان آثار آن‌تایلر را؛ علارغم اینکه بیشتر زنان را سوژه قرار داده، زیر عنوان زنانه‌نویسی دسته‌بندی کرد.

بهمنی ادامه داد: همانطور که می‌دانید همسر خانم آن‌تایلر؛ یک روان‌شناس ایرانی است. بر همین اساس، او بسیار تحت تاثیر همسرش بوده و غالب رمان‌هایش نیز در حوزه‌ی سایکولوژی قابل بررسی هستند. به عبارت دیگر اگرچه او از زنان گفته، ولی معمولا داستان‌های او در ذهن شخصیت‌ها اتفاق می‌افتد و رویکرد روانکاوانه دارد؛ که این رویکرد با رویکرد زنانه‌نویسی متفاوت است. سبک نگارشی او؛ در امتداد رئالیسم موسوم به یقه‌چرکی‌هاست و به نوعی دنباله‌ روی نویسنده‌های نسل بیت است.

مترجم آثار آن‌تایلر درمورد موج نویسندگان زن در ایران که طی یکی دو دهه‌ی اخیر ظهور کرده‌اند نیز اظهار داشت: من طی سال‌لهای اخیر، آثار بسیار درخشانی از نویسندگان زن ایرانی خواند‌ام. تا آنجا که به جرات می‌توانم بگویم؛ برخی از آن‌ها گوی سبقت را از نویسندگان مرد ربوده‌اند. این قاعده برای نویسندگان زن جوان، بیشتر مشهود است.

وی ادامه داد: نویسندگان ما به دلایل ملاحظات و محدودیت‌های موجود، خیلی خوب یاد گرفته‌اند که دغدغه‌هاشان را به شکل زیر پوستی بیان کنند. در این راستا؛ آثار نویسندگان زن موفقی که خوانده‌ام، یا صرفا بیانگر دغدغه‌ی زنان در جامعه نبوده‌اند و یا دغدغه‌های زنانه با ظرافت خاصی؛ در لایه‌های پایینی اثر مطرح شده‌اند.

بهمنی در پاسخ به این مطلب که معمولا در کشورما بین زنانه‌نویسی و عامه‌پسندنویسی گره‌ای ایجاد شده، اضافه کرد: به نظر من نباید از نوشتن رمان‌های عامه پسند ابایی وجود داشته باشد. به هرحال نباید فراموش کنیم که این عامه‌پسند‌ةا هستند که جامعه را به سمت ادبیات جذب و مخاطبان عام را به مطالعه ترغیب می‌کنند. با این حساب و با در نظر گرفتن کمبود مخاطب در کشورمان، جامعه‌ی ما به شدت به رمان‌های عامه‌پسند خوب نیاز دارند.