دست راست ایوبی در سفر به ایتالیا که بود؟/ضرورت هوشیاری درباره آثار مشترک سینمایی و نفوذ فرهنگی

این روزها حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی در سفری به ایتالیا به دنبال گسترش روابط فرهنگی ایران و اروپا به‌ویژه ایتالیاست اما سوالی که مطرح است این است که چرا نام فرد دست راست ایوبی در این سفر منتشر نشده است.

این روزها حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی در سفری به ایتالیا به دنبال گسترش روابط فرهنگی ایران و اروپا به‌ویژه ایتالیاست؛ کشوری که به گفته او «پیشتاز روابط فرهنگی در دوران پساتحریم» است.

اسامی افرادی که ایوبی را همراهی کردند و توسط رسانه‌های رسمی مخابره شده است این افراد است: علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد فارابی، سید روح‌الله حسینی و علی پورمرجان رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در رم؛ اما در میان تصاویر منتشر شده از دیدارهای ایوبی شخصیتی دیده می‌شود که می‌توان از او به عنوان دلال اصلی ارتباطات سینمای ایران و ایتالیا یاد کرد.

او کسی نیست جز بابک کریمی فرزند نصرت کریمی کارگردان فیلم موهن «محلل» که پس از سال‌ها رصد سینمای ایران از ایتالیا، برای نخستین بار پس از بازگشت به ایران در «جدایی نادر از سیمین» در نقش بازپرس ظاهر شد.

او پیش از حضور جدی در سینمای ایران مشاورت و عضویت هیئت انتخاب جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز را برعهده داشت و یکی از مهمترین سال‌هایی که او عضویت هیاتى که انتخاب فیلم از سینماى ایران، براى جشنواره ونیز را بر عهده داشت سال 1388 و در اوج فتنه 88 بود که در آن سال وی فیلم مستند «روزهای سبز» ساخته حنا مخملباف را به این جشنواره برد؛ فیلمی که خود تدوین آن را برعهده داشت؛ و مسیری که او برای توجه جشنواره ونیز به سینمای ایران باز کرد تا جایی پیش رفت که در این سال‌ها شاهد فیلم‌هایی چون «خانه پدری»، «قصه‌ها» و ... در جشنواره ونیز بودیم.

فعالیت‌های سینمایی او به عنوان فرزند یک سینماگر از نسل پیش از انقلاب، پس از ورود به ایران در حد بازیگری نمانده است و بنابر برخی شنیده‌های تایید نشده حتی ارتباط برخی سینماگران با سفارت ایتالیا نیز بر عهده او بوده است.

نگاهی به کارنامه کریمی پیش از حضور در ایران نیز نشان می‌دهد وی از کسانی است که در کارهای مشترک سینمایی ایرانی ـ ایتالیایی حضور داشته است که از جمله آنها دو کار به نام‌های «رای مخفی» و «سکوت میان دو فکر» ساخته بابک پیامی است.

کارهایی که داستان‌هایی نادرست از ایران و محیط زندگی اسلامی بیان می‌کنند و به نوعی کاری مشترک بین ایران و ایتالیاست که از جمله آنها فیلم «رای مخفی» است که در آن یک شرکت ایرانی و چند شرکت و اسپانسر اروپایی از جمله ایتالیایی حضور دارند.[اطلاعات بیشتر را اینجا بخوانید]

بابک کریمی دست راست حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی

بنابر این گزارش، اینکه بابک کریمی به عنوان یک بازیگر و تکنسین سینما دست راست ایوبی در سفر به ایتالیا بوده چه معنایی دارد و وی چه نقشی در این سفر داشته که حتی از ذکر نام وی در خبرها پرهیز شده، سوالی جدی است.

برای پاسخ بهتر به این سوال بهتر است به مقاله علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد فارابی و از همراهان ایوبی در ایتالیا در سایت رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رجوع کنیم؛ جایی که در مقاله‌ای با عنوان «فرصت‌های فرهنگیِ پس از توافق» نوشت: توافق هسته‌ای، فرصت بی‌نظیری در مقابل فرهنگ و هنر ما و بطور اخص «سینمای ایران» گشوده است که با هوشمندی باید از آن بهره بُرد. در این برهه و در بعد بین‏الملل باید جهت‏گیری سینما به سمت پروژه‏های چند ملیتی و تولید مشترک باشد.

حال همین ایده از سوی ایوبی در سفرش به ایتالیا دنبال می‌شود چه اینکه در خبری که در پی دیدار وی با نیکولا بروللی معاون وزیر فرهنگ ایتالیا منتشر شد چنین آمده است: در خاتمه سخنان طرف ایرانی مذاکرات، ایوبی پیشنهاد کرد که برای عملی‌تر شدن تفاهمنامه این دو کشور در سه عرصه : 1) تولیدات مشترک 2) تبادل تجربه و اساتید از طریق برگزاری و کارگاه‌های مشترک 3) همکاری در خصوص ارتقاء صنعت انیمیشن قرار داد همکاری منعقد شود.

با توجه به ایده مسئولان سینمایی کشور برای تقویت ساخت آثار مشترک و همچنین با توجه به سوابق منفی بابک کریمی در آثار مشترک سینمایی به نظر می‌رسد آنچه که در نتایج سفر ایوبی نگران‌کننده است رسمی شدن سینمای سفارتی با کمک افرادی چون بابک کریمی در کشور است.

شاید بتوان نمونه‌های زیادی از سینمای سفارتی در کشور یاد کرد اما مهمترین آنها فیلم «یک خانواده محترم» ساخته «مسعود بخشی» و تهیه‌کنندگی «محمد آفریده» بود؛ کاری مشترک ساخته سیما فیلم ایران و شرکتی فرانسوی بود که از قضا پخش خارجی آن را برعهده گرفته بود؛ فیلمی که توهینی آشکار به خانواده شهدا، جنگ و انقلاب داشت.

کارهای مشترک سینمایی اگرچه می‌تواند به تولید آثار فاخر و استراتژیک بیانجامد اما در طول سال‌های اخیر دقت اندکی به فرآیند، محتوا و جریان تولید این آثار شده که نگرانی‌های بسیاری را ایجاد می‌کند.

حال که با شکل‌گیری توافق هسته‌ای نگرانی‌ها نسبت به نفوذ فرهنگی در کشور بوجود آمده است ضروری است که دستگاه‌های متعدد فرهنگی اعم از وزارت ارشاد و سازمان سینمایی هشیاری کامل و دقیقی نسبت به تولید آثار مشترک سینمایی داشته باشند.

دستگاه‌های فرهنگی کشور نباید به بهانه موفقیت یک تیم سینمایی در جذب همکاری‌های مشترک یا جذب سرمایه خارجی و یا جذب تکنولوژی‌های نوین سینمایی فرصت را برای گسترش سینمای سفارتی در کشور بیش از پیش کنند چه اینکه اغلب سرمایه‌گذارانی که اینگونه امکانات را در اختیار یک پروژه سینمایی قرار می‌دهند بی‌شک اعمال نظرهای جزیی یا کلی اما مهمی در محتوای آثار خواهند داشت که موجبات نفوذ فرهنگ غرب را به کشور فراهم می‌سازد.