۴ ماه متلاطم در بازار کاغذ و وعده‌های محقق نشده دولت

پارسینه - شاهین مرادی: در ماه‌های اخیر با افزایش قیمت ارز و در ادامه تورمی که در بازار رخ داد، قیمت کاغذ یکباره به بیش از سه برابر افزایش یافت و این امر موجب شد تا بسیاری از ناشران انتشار کتاب‌های جدید خود را متوقف کنند و حتی برخی از ناشران نیز از دریافت کتاب‌های جدید نویسندگان جهت چاپ سرباز زدند.

بحران کاغذ در ایران از اواسط شهریور ماه سال جاری آغاز شد و پس از قریب به یک ماه کار گروهی از سوی وزارت ارشاد برای حل مشکل کاغذ تشکیل شد. با اقدامات این کار گروه قیمت و افزایش واردات و در ادامه عرضه بیشترکاغذ، قیمت کاغذ از بندی 90 هزار تومان به بندی 75 هزار تومان کاهش یافت.

پس از این اقدام کارگروه حل مشکل کاغذ، سرپرست معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، علی اسماعیلی، بارها در سخنان خود اظهار کرد «با توجه به بالا رفتن قیمت ارز و از سوی دیگر واردات این محصول دیگر به سیاق گذشته قیمت کاغذ به قیمت قبلی باز نخواهد گشت، بلکه تلاش خواهیم کرد تا هر بند کاغذ را به 62 هزار تومان کاهش دهیم و این قیمتی عادلانه خواهد بود».

اما در حال حاضر که بیش از 4 ماه از بحران کاغذ در کشور می‌گذرد قیمت کاغذ هیچ‌گاه به قیمت اعلان شده از سوی معاونت فرهنگی ارشاد کاهش نیافته است. قیمت کاغذ در ماه‌های اخیر از بندی 70 هزار تومان کاهش پیدا نکرده و حتی در روزهای اخیر نیز افزایش محسوس و قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده است. به نظر اکثر فعالان اقتصادی نیز با توجه به شرایط ایران در عرصه بین‌المللی و ادامه تحریم‌ها در آینده، همچنان افزایش بیشتر قیمت کاغذ را خواهیم داشت. اما در این میان بسیاری از وعده‌های دولتیان که در این ماه‌ها بارها بر زبان راندند به واقعیت نپیوستند:

· دروغ خودکفایی کاغذ داخلی: پس از گذشت اندک زمانی از آغاز بحران کاغذ در کشور همه نگاه‌ها به کارخانه‌های داخلی تولید کاغذ معطوف شد و عنوان شد که در آینده نزدیک با سرمایه‌گذاری‌های جدید، تلاش خواهد شد تا در تولید کاغذ داخلی به خودکفایی برسیم. اما به زودی مشخص شد که کارخانه‌های تولیدی کاغذ «پارس» و «کارون» به دلیل کهنگی و فرسودگی دستگاه‌های تولید و عدم رسیدگی در دهه‌های گذشته نیاز به سرمایه گذاری هنگفتی دارند که برای دولت میسر نیست. برای نمونه کارخانه کاغذ «پارس» در حال حاضر تنها از 30 درصد ظرفیت خود استفاده می‌کند.

· قیمت ارزی که سقوط نکرد: با آغاز بحران کاغذ مسئولان دولتی و برخی از ناشران بر این باور بودند که این دوره مقطعی خواهد بود و با کاهش قیمت ارز، قیمت کاغذ هم نزول خواهد یافت. اما در این مدت قیمت ارز کاهش چندانی نیافت و قیمت کاغذ هم چندان پایین نیامده است. از این رو این امیدواری خیالی بیش نبوده است.

· وارداتی که به ناشران کمکی نکرد: یکی دیگر از روش‌های مسئولان وزارت ارشاد و صنایع برای مبارزه با قیمت سرسام آور کاغذ، عرضه زیاد کاغذ در نوبت‌های مختلف بود. این عرضه‌ها در ابتدا اگر چه به مانند مسکنی موجب شدند تا کاهشی در قیمت کاغد ایجاد شود اما در مدت زمان کوتاهی مجددا قیمت‌ها رو به افزایش گذاشتند و نشان دادند که این اقدام دولت نه تنها تاثیری بر قیمت نداشت بلکه بازار را به عرضه بیشتر کاغذ وابسته کرده است. در شرایط کنونی اگر عرضه کاغذ توقف پیدا کند، مجددا قیمت آن افزایش خواهد یافت و ناشران با مشکلات بیشتری مواجه خواهند شد.

· داریوش رضوانی رئیس کار گروه کاغذ مسئولیت خود را به همایون امیرزاده واگذار کرد: داریوش رضوانی 4 ماه تمام با حضور در رسانه‌های مختلف و مصاحبه‌ها و مناظره‌های گوناگون در تلاش بود تا ثابت کند قیمت کاغذ به طور کاذب افزایش یافته است و در آینده نزدیک کاهش خواهد یافت. اما 4 ماه فعالیت و مصاحبه‌های گوناگون هیچ کدام نتوانستند وی را در رسیدن به این هدف یاری کنند و وی سرانجام سکان هدایت را به دست شخص دیگری سپرد.

به گزارش پارسینه، هم اکنون بار دیگر قیمت هر بند کاغذ به 80 هزار تومان رسیده است و به نظر می‌رسد که با تغییراتی که دولت قصد دارد در تعرفه‌های خودرو و آزاد سازی قیمت آنها داشته باشد، مجددا بازار کاغذ دچار نوسان خواهد شد. در صورت بروز چنین مشکلی این بار مسئولان دولتی در آستانه برگزاری نمایشگاه چه اقدامی انجام خواهند داد و با چه وعده‌ای ناشران را به بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب امیدورا خواهند کرد؟