دلایل مرگ ناگهانی ورزشکاران چیست؟

ورزشکاران حرفه ای به خاطر توجهی که رسانه ها به آنها می کنند بیشتر از سایر اقشار به چشم می آیند. شاید به همین دلیل است که مرگ یکی از آنها نیز مورد توجه تر از سایرین است. خصوصا اگر این مرگ در اوج جوانی باشد.

باور عوام این است که مرگ کمتر باید به سراغ ورزشکاران جوان بیاید. آنها اغلب با تغذیه ای درست بدنی سالم هم دارند. دریغ از اینکه در ورزش حرفه ای شاید شرایطی برعکس هم صدق کنند. در فضای ورزشی نتیجه گرا کمتر ورزشکاری به فکر پیشگیری و آزمایش مکرر برای اثبات تندرستی خود است.

خیلی از ورزشکاران فشار بیش از حد توان خود را برای کسب نتیجه ای بهتر تحمل می کنند، بار روانی و استرس ها را به جان می خرند و حتی بی توجه به زنگ هشدارهای مقطعی و گاه خاموش بدن خود هستند تا در جایی در کمال بهت دیگران خیلی زود به خط پایان زندگی برسند.

هر چند وقت یکبار هم این اتفاقات می افتد. خیلی ها هم سوگوار می شوند و جویای علت. ولی خاک سرد است و همه چیز خیلی زود فراموش می شود و این وسط بازماندگانی می مانند با خاطره عزیزی که شاید اگر توجه می شد امروز در کنارشان بودند.

مرگ هادی نوروزی کاپیتان با اخلاق پرسپولیس شوک بزرگی به جامعه ورزش بود و حالا هم شنیدن خبر مرگ ریحانه بهشتی دونده‌‍‌ای از خراسان رضوی بار دیگر پرونده مرگ‌های ناگهانی را باز کرد. بهشتی که به دلیل سکته مغزی، دارفانی را وداع گفت و اعضای بدنش اهدا شد، نمونه بارزی است که نشان می‌دهد همه چیز معطوف به مستطیل سبز و میدان مسابقه نیست.

ورزشکاران زندگی حرفه ای دارند و زیر ذره بین هستند. آنها به عنوان نمادهایی از تندرستی شایسته یک زندگی سالم، بی دغدغه و بدون بیماری های قابل پیشگیری هستند. اما چرا ورزشکاران جوان دچار مرگ های ناگهانی می شوند؟

برای رسیدن به این پاسخ خبرنگار مهر مصاحبه ای با اشکان اردیبهشت رئیس کمیته پزشکی فدراسیون دوومیدانی انجام داده است.

* مرگ ناگهانی ورزشکاران خیلی ها را نگران کرده است، تعریف مرگ ناگهانی چیست؟

- اصولا به مرگ هایی که به صورت ناگهانی و بدون هشدار قبلی بعد از حدود یک ساعت از حمله قلبی رخ می دهند مرگ ناگهانی می گویند. این مرگ ها رده سنی خاصی را درگیر نمی کند. هم جوانان هم افراد مسن، هم ورزشکاران آماتور و هم حرفه ای ها. ولی متوسط سن مرگ ناگهانی در ورزش ۱۷ سالگی است. آمار اپیدمی و معمولی مرگ حدود یک در صدهزار ورزشکار در یک سال را نشان می دهد.

* بیشتر ورزشکاران کدام رشته های ورزشی درگیر مرگ ناگهانی می شوند؟
- اولین مرگ ناگهان در ورزش دوومیدانی و دوی مارتن رخ داد ولی بیشترین آمار مرگ های ناگهانی در ورزش هایی همچون بسکتبال، فوتبال و دوومیدانی بوده است و معمولا شیوع آن در آقایان بیشتر است. در ۸۰ درصد موارد هم یک اختلال زمینه ای وجود دارد که تشخیص داده نشده است. اختلالاتی مثل اختلالات مادرزادی قلب، اختلال در ریتم قلب، پارگی عروق، حوادث عروقی و مرگ مغزی(مثل نمونه دوومیدانی کار استان خراسان رضوی)، حمله های آسمی و ...از جمله مواردی است که می تواند به مرگ مغزی مبدل شود.

* راه پیشگیری از بروز مرگ ناگهانی چیست؟ آیا به طور قطع می توان جلوی رخ دادن این حوادث تلخ را گرفت؟

- ملی پوشان به دلیل اعزام های مختلفی که دارند خود به خود حدودا سالی دوبار مورد معاینه قرار می گیرند. معاینات تخصصی، ارتوپدی، نوار قلبی و آزمایش های مختلف در این خصوص انجام می‌شود. معاینات پیش از فصل و قبل از اعزام و در حین ورزش می تواند از بروز چنین اتفاقاتی پیشگیری کند. ورزشکاران حرفه ای اغلب از سوی فدراسیون ها مورد چنین آزمایشاتی قرار می گیرند ولی ورزشکاران آماتور هم باید خودشان حواسشان به این موضوع باشد. سابقه فامیلی خیلی مهم است. ورزشکارانی که در بستگان نزدیکشان فوت ناگهانی زیر ۵۰ سال دارند در خطر زیادی هستند. اما به طور قطع نیز نمی توان گفت این معاینات صددرصد پیشگیرانه است. ممکن است در حین معاینات چیزی نشان داده نشود چرا که برخی اختلالات ریتم قلبی ممکن است به صورت ناگهانی رخ دهد ولی می توان میزان شیوع را پایین آورد.

* کدام دسته از ورزشکاران بیش از دیگران در خطر مرگ ناگهانی اند، حرفه ای ها یا ورزشکاران آماتور؟ توصیه شما به آنها چیست؟

- ورزش های سنگین، نامنظم و طولانی ریسک بروز مرگ ناگهانی را بالا می آورند. بیشترین مرگ در ورزش حرفه ای دیده شده است. البته برخی ورزشکاران که به صورت حرفه ای کار می کنند و نامی هستند هم درگیر این موضوع می شوند ولی کمتر از آنها خبری به گوش می رسد. مرگ ناگهانی یک اتفاق است و درمان ندارد چون فاصله حمله و رخداد مرگ خیلی کوتاه است. بهترین راه هم معاینات پیش از فصل و حین ورزش است. ورزشکاران اعم از آماتور و حرفه ای باید به علایم قلبی، سرگیجه، سردرد و تنگی نفس و درد قفسه سینه و ...توجه زیادی کنند. هر ورزشکاری باید خودش مراقبت کند و به طور منظم و مداوم معاینه شود تا انشالله دیگر شاهد بروز چنین اتفاقات تلخی در ورزش نباشیم.