تبعات ۴۸ تیمی شدن جام‌جهانی ۲۰۲۶

موضوع ۴۸ تیمه شدن جام‌جهانی در ابتدا شبیه به یک بازی سیاسی از سوی جیانی اینفانتینو رئیس وقت فیفا بود. اینکه برای بدست آوردن آرای بیشتر در انتخابات آینده فیفا و البته داغ‌تر شدن بازار اسپانسرینگ مسابقات، توجه کشورهای درجه چندم نیز به جام‌جهانی جلب شود. این بازی روز به روز بیشتر به واقعیت نزدیک شد تا اینکه بالاخره دیروز خبر رسمی ۴۸ تیمه شدن جام‌جهانی ۲۰۲۶ منتشر شد. حالا دنیای فوتبال فقط در دو دوره آینده جام‌جهانی فرصت دارد که از متود ۳۲ تیمه جام‌جهانی لذت ببرد و بعد از آن باید خودش را با شیوه جدیدی عادت دهد که از نظر خیلی‌ها اصلا راحت نیست.
یکی از ایرادات بزرگی که می‌توان به این طرح گرفت، عدم توجه به خواسته تماشاگران فوتبال است. پس از رسمی شدن این تغییر بسیاری از باشگاه‌های بزرگ دنیا اعتراض رسمی خودشان را به بیشتر شدن تعداد بازی‌های جام جهانی از ۶۴ به ۸۰ اعلام کردند. حتی در جلسه رای‌گیری شورای فیفا که در زوریخ سوئیس و در جریان مراسم انتخاب بهترین‌های سال ۲۰۱۶ انجام شد، عده زیادی از خبرنگاران حاضر در محل نگرانی دنیای فوتبال بابت کم شدن جذابیت جام‌جهانی ۴۸ تیمه را بیان کردند. اما شورای ۳۷ نفره فیفا تصمیم خودش را از خیلی وقت پیش گرفته بود و حالا آن را به طور رسمی اعلام کرد. از نظر اینفانتینو و تیمش جای هیچ نگرانی وجود ندارد. آنها اعتقاد دارند در فرمت قبلی تیمی برای قهرمان شدن ۳ بازی در دور گروهی و ۴ بازی در دور حذفی انجام می‌داد ( در مجموع ۷ بازی ) که در این فرمت جدید هم در این ۷ بازی تغییری ایجاد نشده‌ است. چون تعداد بازی‌های گروهی که به ۲ بازی کاهش یافته، در دور حذفی با اضافه شدن مرحله یک شانزدهم جبران شده‌ است. فیفا و در راس آن اینفانتینو همچنان روی این موضوع تاکید دارد که ۴۸ تیمی شدن جام‌جهانی شانس و فرصت بیشتری را به کشو‌ر‌های بیشتری می‌دهد و این سبب رابطه بین کشور ها و تشکلی یک نقطه بنیادی می شود.
طرح ۴۸ تیمی شدن جام‌جهانی سال ۱۹۸۲ اجرا شد که به گفته اکثر کارشناسان اصلا طرح موفقی نبود. حالا و پس از سال ۱۹۹۸ که جام‌جهانی در فرمت ۳۲ تیمی برگزار شد، این بازی‌ها برای اولین بار در سال ۲۰۲۶ با ۱۶ تیم بیشتر برگزار می‌شود. این افزایش تعداد تیم‌ها باعث شد که تعداد سهمیه قاره‌های مختلف نیز تغییر کند. برای مثال سهمیه قاره آسیا که در جام‌های جهانی ۳۲ تیمی ( ۴.۵ ) تیم بود، در جام‌جهانی ۴۸ تیمی به ( ۸.۵ ) تیم افزایش پیدا خواهدکرد و این یک نکته مثبت برای تیم‌های آسیایی و شاید خود ما باشد. با اینکه کم‌کم داریم به صعود با دردسر کمتر به جام‌جهانی عادت می‌کنیم، اما حداقل از الان می‌توانیم در نظر داشته باشیم که طبق این تغییر راحت‌تر راهی جام‌جهانی شویم. البته این تغییر فرمت یک نکته آماری منفی هم برای فوتبال ما و شاید خیلی دیگر از کشورها داشته باشد. کشورهایی که مانند ایران تا به حال از دور گروهی صعود نکرده‌اند. تیم‌ملی ایران در ۴ بار تجربه قبلی خودش در جام جهانی فرصت حضور در دور حذفی را نداشته‌ است و از نظر اکثر کارشناسان کار صعود از گرو‌ه‌های ۳ تیمی برای تیم‌هایی که فاصله زیادی با غول‌های دنیا دارند خیلی سخت خواهدبود.
در بین چهره‌های مطرح دنیای فوتبال هم اختلاف نظر کاملا مشهود است. عده‌ای مثل دیگو مارادونا اسطوره فوتبال آرژانتین از این طرح استقبال کرده و اعتقادی مشابه اینفانتینو مبنی بر بیشتر شدن شور فوتبال در همه کشورها دارد. در مقابل راینهارد گریندل رئیس فدراسیون فوتبال آلمان با انتقال پیغام یواخیم لو سرمربی تیم‌ملی این کشور، انتقاد خودش از این سیستم را اعلام کرده و از این گفته که احتمال آسیب رسیدن به بازیکنان ملی با بیشتر شدن تعداد تیم‌ها رابطه مستقیم دارد. گفتنی است فدراسیون فوتبال آلمان در راس همه فدراسیون‌هایی است که مخالفت خودشان با این طرح جدید را بیان کرده‌اند.
آخرین و شاید تکان‌دهنده‌ترین دستاویز مخالفان برای انتقاد از این طرح، احتمال بازگشت روی کثیف تبانی به فوتبال است. اینطور که در این روش دو تیمی که بازی آخر مرحله گروهی را انجام می‌دهند، دقیقا می‌دانند که برای صعود به دور بعد بازی‌ها چه نتیجه‌ای نیاز دارند. اصلا شاید شرایطی بر گروه حاکم باشد که هر دوی آنها بتوانند با نتیجه خاصی به جمع ۳۲ تیم نهایی صعود کنند. این دغدغه با ۴ تیمی شدن جام‌جهانی از بین رفته بود. اما بدون شک از روی بد قضیه در جام‌جهانی ۲۰۲۶ که با ۴۸ تیم برگزار خواهدشد، باید منتظر چنین اتفاقاتی هم باشیم! اتفاقاتی که شاید فقط این‌ها بتوانند نظر فیفا را برای تغییر این طرح جدید عوض کنند.

۲۵۶