رژیم صهیونیستی در برابر سوریه چه قماری دارد؟

فارن پالسی طی گزارشی دو حمله اخیر اسرائیل به اهداف سوری را مورد ارزیابی قرار داده و می پرسد: آیا اسرائیل می تواند از پیامدهای حمله به رژیم سوریه بگریزد؟ فارن پالیسی در این گزارش حمله رژیم صهیونیستی به سوریه را یک قمار ارزیابی کرده است. این تحلیل فارن پالیسی پیش فرض‌های تائید نشده از دلایل حمله رژیم صهیونیستی و نقش حزب الله در مورد مسائل سوریه دارد.

حملات اخیر اسرائیل به سوریه تازه ترین بعد گسترش ناآرامی هایی است که هر روز بیش از روز گذشته از کنترل خارج می شود. بر اساس گزارش های منتشر شده طی چند روز اخیر راکت های اسرائیلی موشک هایی را هدف قرار داده اند که برای حزب الله ارسال می شدند، همچنین یک پایگاه نظامی در نزدیکی دمشق نیز هدف موشک های اسرائیل قرار گرفته است.

اسرائیل با چنین عملی، خطر اقدامات تلافی جویانه و همچنین بی ثبات شدن مرزهایش را ایجاد کرده است.

در شرایطی که به نظر می رسد بخش هایی از سوریه از کنترل بشار اسد خارج شده است، نگرانی اسرائیل این است که تسلیحات شیمیایی یا تسلیحات پیشرفته دیگر به دست گروه های مخالفی مانند النصره یا حزب الله به عنوان متحد اصلی اسد بیافتد. موشک هایی که اسرائیل به دنبال نابود کردنشان بوده در مقایسه با تسلیحات فعلی گروه شیعه لبنان دارای دامنه برد طولانی تر و ظرفیت ترابری بالاتر و بسیار دقیق تر بوده است.

بر خلاف اتهاماتی که رژیم اسد مطرح کرده و حملات اسرائیل را دلیلی بر حمایت این رژیم از مخالفان دانسته، باید گفت اسرائیل با اسد زورآزمایی نمی کند. در واقع حملات اخیر اسرائیل تازه ترین نمود از سیاست دیرینه این رژیم برای مقابله با ارسال تسلیحاتی است که می تواند توازن قدرت میان اسرائیل و حزب الله را به هم بزند.

به سه دلیل باید گفت اسرائیل با این حملات قمار کرده است. نخست اینکه شرط بسته سوریه پاسخی به این حملات نخواهد داد. موارد بسیاری بوده که رژیم های عربی برای حفظ اعتبار داخلی خود، انگشت اتهام را به سوی اسرائیل قرار داده اند.

بشار نیز مانند پدرش حافظ اسد از حزب الله، حماس و دیگر گروه های «مقاومت» حمایت کرده تا بتوانند پیروزی هایی را در داخل و سراسر جهان عرب کسب کند-در حالیکه تمام توجهات از ظلم و ناکامی های اقتصادی خود منحرف می کند.

در واقع اوایل شکل گیری ناآرامی های سوریه، اسد تلاش کرد با تحت فشار قرار دادن پناهندگان فلسطینی در سوریه برای بازگشت به سرزمین های اشغالی، بحران جدیدی را ایجاد کند و درگیری های داخلی را به حاشیه بکشد. این اقدام ناکام ماند اما حملات اخیر اسرائیل فرصت دیگری را برای تلاش دوباره به رژیم اسد داده است.

با این حال سران اسرائیل معتقدند که این راهکار قدیمی شده است. در سال 2007، زمانیکه اسرائیل به راکتور هسته ای سوریه حمله کرد اسد و نزدیکانش سکوت اختیار کرده و این حمله را تلافی نکردند.

امروز استراتژیست های اسرائیل قمار کرده و شرط می بندند که اسد آنقدر تحت فشار است که به هیچ وجه خواستار تشدید تنش ها نباشد. نیروهای نظامی وی تضعیف شده اند و درگیر کنترل مخالفان داخلی هستند. در واقع به نظر می رسد اسرائیل از خود کاملاً مطمئن است: بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل با اعتماد کامل به دیگر مسائل پرداخته و راهی چین شده است.

اگر قدرت اسد رو به افول گذارد، این احتمال وجود دارد که محاسبات رئیس جمهور سوریه تغییر کند. همانطور که کنت پولاک، کارشناس خاورمیانه مطرح می کند اسد هنوز هم فکر می کند که می تواند پیروز این درگیری ها باشد؛ اما اگر ناامید شود، تمام موجودی انبارهای تسلیحاتی خود را برای جلوگیری از شکست به کار خواهد گرفت. شاید حمله به اسرائیل اقدامی ناامیدکننده باشد اما از یک مرد ناامید اصلاً بعید نیست.

دومین شرط بندی اسرائیل عدم اقدام تلافی جویانه حزب الله است. مرز اسرائیل با لبنان پس از خون ریزی های سال 2006 به شدت آرام شده-در واقع آرامشی که در این مرز شکل گرفته بی سابقه بوده است. حزب الله پس از آن درگیری ویران کننده، سلاح های خود را خاموش کرده تا با تحریک اسرائیل آغازگر درگیری های خونبار نباشد.

جنگ سوریه باعث شکل گیری تنش ها فرقه ای در لبنان شده و سنی ها حزب الله و به خصوص شیعیان را محکوم کرده و ادعای حزب الله که این درگیری ها مربوط به کل لبنان می شود را رد می کنند.

قمار سوم اسرائیل، شرط بندی است که قطر، عربستان، ترکیه و شاید آمریکا در آن سهم داشته باشند؛ اینکه افزایش مداخله همسایگان منجر به سقوط سوریه خواهد شد. از دید اسرائیل تنها مسئله ای که می تواند بدتر از تداوم فعالیت رژیم اسد باشد، آشوب و ناآرامی در سوریه در شرایطی است که حزب الله به انبارهای تسلیحاتی سوریه دست یابد یا گروه های تندرو با القاعده کنترل کشور سوریه را به دست گیرند.

در این سناریو سوریه به محل پرورش تندروهایی تبدیل خواهد شد که در مرز اسرائیل قرار دارد. شاید بتوان مانع حزب الله شد اما گروه های سرگردان القاعده که هیچ نشانی دقیقی ندارند و اهمیتی به حمایت از مردم عادی سوریه در برابر اقدامات تلافی جویانه اسرائیل نمی دهند، رقیب آسانی نخواهند بود. تندروها نیز ممکن است موشک ها بالستیک و تسلیحات شیمیایی سوریه را علیه اسرائیل به کار گرفته و دستکم به حملات اسرائیل پاسخ دهند که در این صورت مرز آرام سوریه و اسرائیل به یک منطقه جنگی تبدیل خواهد شد.

در چنین شرایطی اسرائیل با افزایش عملیات جمع آوری اطلاعات و تقویت دفاع مرزی، سعی کرده آماده مقابله چنین احتمالاتی باشد. پست های نگهبانی قدیمی در بلندی های جولان حال نیروهای تازه نفس گرفته اند و دو سامانه دفاع موشکی موسوم به گنبد آهنین به مناطق شمالی سرزمین های اشغالی اعزام شده اند. چنین اقداماتی می تواند خطر مقابله به مثل سوریه یا حزب الله را کاهش دهد اما مشکل اصلی که افزایش تنش و ناآرامی در سوریه است، همچنان لاینحل مانده است.