اجرای شجریان در رادیو ملی آمریکا و نکته‌ای با صداوسیما

در یادداشت دکتر سید ابوالحسن مختاباد که روز یکشنبه در روزنامه بهار منتشر شد، آمده است: «همین که استاد در چنین سنی بتواند در اجرایی زنده و سر صحنه، اوج هایی را فرا یاد آورد که خاطره برخی از کارهای درخشان گذشته­‌اش را در اذهان زنده کند، نشان می­‌دهد که آن ضرب‌المثل درباره صدای ایشان مصداق دارد که دود همچنان از کنده بلند می‌شود و او مرد کهن چنین میدان­‌هایی است. این نکته از آن جهت اهمیت دارد که تقریبا عمده هنرمندانی که کار آواز انجام می­‌دهند در چنین سنی کیفیت حنجره آنها و تارهای صوتی‌شان افت کرده و عملا آن کیفیت گذشته را ندارد، در حالی که استاد شجریان در این سن همچنان قبراق و سر پنجه می­‌خوانند و ذره­‌ای کم نمی‌آورند و این کار در اجرایی زنده و صحنه‌ای انجام شده، نه در استودیو با هزار حیله و فنی که این روزها گریبانگیر موسیقی ما شده است.

استاد چه در ترانه­‌خوانی (ترانه­‌ای با شعری از بانو سیمین بهبهانی) و چه در آواز­خوانی که قطعاتی را در دیلمان دشتی و روی شعر معروف «هرکه دل‌آرام دید، از دلش آرام رفت» سعدی خواند از خود تسلطی قابل اعتنا نشان دادند که باید بر چنین حنجره­ و صدایی بوسه تحسین زد.

اینکه موسیقی ایرانی و استاد شجریان به چنان شهرت و اعتباری رسیده­‌اند که رادیوی ملی یکی از شاخص­‌ترین کشورهای دنیا، از آنها دعوت به اجرا در استودیوی مخصوص کنند، طبیعی است که اسباب خوشحالی و ابتهاج هر ایرانی علاقه­‌مند به گسترش فرهنگ و هنر این مرز و بوم را فراهم می­‌آورد. موسیقی ایرانی به مدد چهره­‌هایی همانند شجریان، ناظری، مشکاتیان، علیزاده، لطفی و کلهر و حسین عمومی و متبسم و البته نسلی از جوانان جویای نام، به اندازه­‌ای از شهرت و اعتبار رسیده است که امروزه شاخص­‌ترین رسانه­‌های دنیا هم خواستار همکاری و همراهی با آنان هستند و این مسیر البته بدون هیچ کمک و مساعدتی از سوی دولت به دست آمده است.

بر خلاف هنرهایی چون سینما که از همان سال‌های ابتدای انقلاب دولت همه­‌گونه کمک و مساعدتی را برای بین­‌المللی­‌ کردن آن انجام داد و البته اکنون به درختی بارآور و برومند بدل شده است، موسیقی و اهل موسیقی راه خود را بی­ هیچ‌گونه پشتوانه و کمکی گشودند. دولت البته در تمامی این سال‌ها از موزیسن­‌ها به عنوان چرخ پنجم پنچر در برخی از هفته­‌های فرهنگی بهره برده است و موسیقی در تمامی این هفته­‌های فرهنگی در ذیل و حاشیه هنرهای دیگری چون سینما و تجسمی سیر کرده و نوعی پر کردن فضای خالی یک عریضه را شکل داده است. در حالی که به اعتقاد اکثر اهل فن، هر فرهنگی، رسوخ و نفوذ خود را ابتدا از موسیقی شروع می‌کند و موسیقی به دلیل زبان ارتباطی ویژه و منحصر به فردی که در مقایسه با دیگر هنرها دارد، بیشترین ضریب تاثیرگذاری را بر ذهن و ضمیر مخاطبان داشته و دارد و می­‌تواند به سرعت پیام‌های دیگر را در قالب شعر و داستان و فیلم و تئاتر و اپرا، به مخاطب انتقال دهد و البته فراوان تاثیر هم باشد.

اجرای استاد در رادیوی ملی آمریکا، از سوی دیگر تاسف و دریغی را هم در خاطره‌ها زنده می‌کند که چرا رسانه ملی کشور ما فضا را به سمتی سوق داده است که بزرگان موسیقی ما از آن سر برتابند و حتی همکاری و همراهی با آن را اسباب سرافکندگی و سرشکستگی خود بدانند. تقریبا کمتر هنرمندی در ترازهای ملی و بین­‌المللی است که از رسانه ملی دل و خاطری خوش داشته باشد.

صدا و سیما، به خصوص در حوزه موسیقی صحنه حضور کم‌مایگان و میان­‌مایگان شده است و عملا شکوهی را شاهد نیست، همچنان‌که در دیگر عرصه­‌های فرهنگی هم کمتر چهره برجسته­‌ای را شاهد هستیم که حضور داشته باشد. اگر هم دست‌اندرکاران برنامه­‌ای جسارت به خرج دهند و هنرمند اهلی فکری را دعوت کنند، با هزار مانع و رادع روبرو خواهند شد.

اگر این سخن را قبول ندارید، نگاهی به نحوه عبور افراد از هفت­‌خان حراست و مدیر و ناظر پخش صدا و سیما بیندازید تا دریابید که ماجرا از چه قرار است و چرا باید مردم و شهروندان از دیدار با بزرگان فرهنگی این مرز و بوم محروم شوند.

این مسئله در حوزه موسیقی بیش از سایر هنرها به چشم می‌آید؛ چرا که هنوز و بعد از گذشت 35 سال از انقلاب، ما در تعریف چارچوب‌های موسیقی مورد نظر مانده­‌ایم و هنرمندان نمی­‌دانند که بالاخره جمهوری اسلامی چه نوعی از موسیقی را می­‌پسندد و تا کی قرار است این وضعیت شتر گاو پلنگی ادامه پیدا کند.»