تریاک اولین ماده مخدر مصرفی در کشور

حميد صرامي گفت: بر اساس آخرين پژوهشي كه با استفاده از روش نمونه‏ گيري تصادفي خوشه‏ اي در 8 استان كشور شامل تهران، اصفهان، كرمانشاه، لرستان، خوزستان، همدان، مازندران و گيلان انجام شد، تعداد 2600 نفر از زنان و مرداني كه به نحوي از مواد اعتيادزا استفاده مي‏ كردند و جهت دريافت خدمات درماني به مراكز درماني اعتياد همچون كمپ‌ها و كلنيك‌ها مراجعه كرده بودند، انتخاب و سپس مورد مصاحبه و آزمون قرار گرفتند.

وي افزود: از طريق ابزار(AssisT) نسبت به اجراي آزمون غربالگري مصرف مواد در معتادان مراجعه‏كننده به كمپ‏ها و كلينيك‏هاي درمان اعتياد در استان‌هاي ياد شده، در خصوص انواع مواد مصرفي، فراواني و ميزان استفاده از مواد، اجبار به مصرف مواد، مشكلات احتمالي اجتماعي، مالي و سلامت روان، تخطي افراد مصرف‏كننده از مقررات اجتماعي، مشكلات و نگراني اطرافيان افراد معتاد، شكست در توقف مصرف مواد و مساله تزريق مطالعه لازم صورت گرفت.

مديركل دفتر تحقيقات و آموزش ستاد عنوان داشت: نتايج اين پژوهش كاربردي بيانگر آن بود كه ميانگين سني افراد مراجعه‌كننده به كمپ‌ها و كلنيك‌ها براي درمان 36 سال و دامنه سني آنها، زير 15 الي 77 سال بود و همچنين 93 درصد از افراد گروه نمونه مراجعه‏ كننده به كمپ‏ ها و كلينيك‏ ها مرد و فقط 7 درصد به زنان معتاد اختصاص داشت.

صرامي ادامه داد: ميزان فراواني مراجعين به كمپ‌ها و كلنيك‌هاي درمان اعتياد به ترتيب به استان‏هاي تهران، اصفهان، خوزستان، همدان، لرستان، كرمانشاه، مازندران و گيلان تعلق داشته و 60 درصد مراجعين كمپ‏ ها و كلينيك‏ هاي درمان اعتياد متاهل، 34 درصد مجرد و 6 درصد مطلقه بوده اند كه همگي بيانگر ميزان آسيب‌پذيري نظام خانواده است.

وي گفت: 25 درصد از افراد گروه نمونه شاغل و 75 درصد غيرشاغل بودند كه ضرورت برنامه‌ريزي موثر براي تقويت امر اشتغال در سطح جامعه به‌عنوان يك مؤلفه تاثيرگذار در عدم گرايش به اعتياد را آشكار مي ‏سازد.

وي تاكيد كرد: بيشترين مواد مصرفي در معتادان مراجعه‌كننده به كمپ‏ ها و كلينيك‏هاي درمان اعتياد به ترتيب شامل مواد افيوني و مخدرها، آمفتامين‌ها، حشيش و مواد توهم زا، كراك (هروئين فشرده) و ساير مواد بوده است.

اين مقام مسوول در ستاد يادآور شد: علت مصرف بالاي مخدرها و مواد افيوني در كشور مربوط به تاريخچه و قدمت طولاني مصرف مواد افيوني در ايران، دسترس‌پذيري و قيمت مناسب‏تر نسبت به ساير مواد است.

صرامي اظهار داشت: براساس نتايج اين مطالعه بيش از 10 درصد از معتادان گروه نمونه از روش تزريق مواد استفاده كرده‌اند ضمن آنكه 89 درصد داراي وابستگي و سوء مصرف افيون‏ها، 36 درصد از معتادان داراي وابستگي و سوء مصرف مواد توهم‏ زا و حشيش، 31 درصد داراي وابستگي و سوء مصرف به محرك‌هاي آمفتاميني و 21 درصد وابستگي و سوء مصرف به آرام بخش‏ها داشته‏اند و البته بايد يادآور شد تعداد زيادي از معتادان همزمان مصرف چند ماده داشته‏اند كه به همين دليل درصدها قابليت تجميع را ندارند.

وي افزود: در كليه موارد، معتادان مرد مراجعه‏كننده به كمپ‏ها و كلينيك‏ها نسبت به زنان، ميزان بيشتري از مواد مختلف را مصرف كرده‏اند، اگرچه بايد توجه كرد كه الگوي مصرف مواد در زنان مراجعه‏كننده به ترتيب شامل افيون‏ها و مخدرها، كراك (هروئين فشرده) مواد محرك و آمفتامين ها، مواد توهم‏زا و حشيش، آرام‌بخش‌ها و ساير مواد بوده است، ضمن آنكه 15 درصد از زنان مراجعه‌كننده داراي سابقه تزريق مواد نيز بوده‌اند.

دبير اتاق فكر ستاد گفت: در پژوهش حاضر تفاوت معناداري بين درمان‏ هاي صورت گرفته در كمپ ‏ها و كلينيك‏ ها مشاهده نشده كه البته بررسي‏ هاي جداگانه در خصوص جنبه‏ هاي جسماني و بيروني معتادان مراجعه‏ كننده به كمپ‏ها نظير خواب روزانه، تغذيه، ورزش، انجام تعهدات و مسئوليت‌پذيري بيانگر عملكرد بهتر بوده است ولي در ابعاد هيجاني و روان‏شناختي نظير وضعيت خُلقي، افزايش جرأت‌ورزي، تنظيم هيجاني، كنترل وسوسه مصرف مجدد و اعتماد به نفس، عملكرد كلينيك‏ ها در مشاوره‏ هاي حرفه ‏اي و روانشناختي مطلوب‏تر ارزيابي شده است كه بر اين اساس ضرورت دارد سيستم درماني كشور نسبت به حلقه‏ هاي مفقوده كه زمينه‌ساز عود مجدد معتادان را فراهم خواهد ساخت با حساسيت بيشتر مداخله و اقدام كند.

صرامي در پايان گفت: براي دستيابي به جامعه سالم اميد مي‌رود مسئولان ذي‌ربط با برنامه‌ريزي هوشمندانه و موثر نسبت به رفع شكاف‌هاي موجود درماني در كلينيك‏ها و كمپ‏ ها گام‌هاي اساسي بردارند.