سرطانی که در کمین زنان نشسته

سرطان از بیماری‌هایی است که خیلی‌ها از شنیدن نام آن هم وحشت دارند و با کلی ترس نامش را به زبان می‌آورند تا خدای ناکرده دامنشان را نگیرد. البته کم نیستند زنانی که از ترس شنیدن ابتلا به این بیماری از معاینات سالیانه سرباز می‌زنند و وقتی به خود می‌آیند و از بیماری خود مطلع می‌شوند که دیگر کار از کار گذشته است.

در میان انواع و اقسام بیماری‌های سرطانی برخی از آنها فقط به دنیای زنانه تعلق دارند. سرطان دهانه رحم یکی از آنهاست و سالانه تعداد زیادی از زنان را اگر نکشد از نعمت مادر شدن برای همیشه و داشتن یک زندگی سالم محروم می‌کند. یادتان باشد با تشخیص بهنگام می‌توان از بدخیم‌شدن این بیماری جلوگیری کرد؛ دکتر شیرین کاویان پور در این باره توضیح بیشتری داده است که در ادامه می خوانید:

زنان کشورهای جهان سوم در خطرند
سرطان دهانه رحم نوعی بیماری است که در آن رشد فزاینده و نامنظم سلول‌ها دیده می‌شود شیوع این بیماری به حدی است که هر سال حدود ۵۰۰ هزار زن در کل جهان را درگیر می‌کند به طوری که ۳۰۰ هزار نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. البته طبق بررسی‌های صورت گرفته تعداد مبتلایان به این بیماری در کشورهای در حال توسعه بیشتر از سایر کشورهاست. اگرچه این بیماری به طور کامل قابل پیشگیری نیست اما می‌توان با رعایت اصول ساده تا حدی از ابتلا به آن جلوگیری کرد.

پاپیلوما ویروس سرطانی
اگرچه علت دقیق بروز این نوع سرطان هنوز مشخص نشده است، بر اساس بررسی‌هایی که صورت گرفته است، عواملی مانند مقاربت در سنین پایین، آلودگی ویروس پاپیلومای انسانی یا «اچ.پی.‌وی» (HPV) که بیش از 100 نوع از آن وجود دارد و 15 نوع آن موجب بروز سرطان دهانه رحم می‌شوند، ضعف در دستگاه ایمنی بدن، ابتلا به بیماری‌هایی مانند ایدز، مصرف سیگار، استفاده از غذاهای آماده، استفاده بلندمدت از داروهای ضد بارداری، زایمان‌های متعدد، داشتن سابقه عفونت‌های ناشی از بیماری‌های مقاربتی، شیمی‌درمانی و دارو درمانی، پیوند عضو و ... از مهم‌ترین دلایل ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند.

واکسنی برای پیشگیری از یک بیماری
البته در سال‌های اخیر واکسنی برای پیشگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم تولید شده که اکنون تقریبا غیرقابل دسترس است؛ زیرا هنوز به تولید انبوه نرسیده است. این واکسن را باید برای دختران 9 تا 11 ساله و بزرگ‌تر استفاده کرد تا آنتی‌بادی ضد ویروس در بدنشان به وجود آید به طوری که هنگام آلودگی، از فعالیت آن در زمینه ایجاد ضایعات سرطانی پیشرفته جلوگیری کند. طبق بررسی‌های صورت گرفته توسط پژوهشگران، این واکسن صد درصد می‌تواند از بروز بیماری پیشگیری کند؛ بنابراین می‌توان استفاده از آن را در سنین باروری به خانم‌ها توصیه کرد.

سلول‌هایی که به بافت‌های خود حمله می‌کنند
سلول‌های سرطانی به دو شکل خوش‌خیم و بدخیم تکثیر می‌شوند هنگام خوش‌خیم بودن به ندرت تهدیدی برای جان شخص است؛ بنابراین کمتر پیش می‌آید که به بافت‌های مجاور خود حمله کنند؛ اما در مرحله بدخیمی به بافت‌های مجاور حمله می‌کنند به طوری که می‌توانند به دیگر قسمت‌های بدن گسترش یابند و تمام بدن فرد مبتلا را بگیرند. در این مرحله دیگر بیماری قابل کنترل نیست.

خطر ابتلا به سرطان در دهه چهارم زندگی
ویروس «اچ.پی.وی» از راه تماس جنسی با فرد آلوده منتقل می‌شود؛ بنابراین در افرادی که در سنین باروری و پس از بلوغ هستند، بروز این عفونت و ابتلا به سرطان ناشی از آن، بیشتر مشاهده می‌شود. در کشورهای غربی که روابط پرخطر جنسی و کنترل نشده و خارج از ضوابط خانواده وجود دارد، خطر ابتلا بیشتر است. بنابراین می توان گفت: هرچه کنترل و بهداشت بیشتر رعایت شود آمار ابتلا به این بیماری کمتر می‌شود.

بیماری میانسالان
بسیاری از بیماری‌ها سن خاصی برای ابتلا ندارند؛ اما برای این نوع سرطان می‌توان گفت که بیشتر افراد در 40 تا 50 سالگی به این بیماری مبتلا می‌شوند که این موضوع در کسانی که بیش از یک بار ازدواج کرده‌اند بیشتر از سایر افراد دیده می‌شود. البته لازم است بدانید که این بیماری در تعداد کمی از زنانی که رابطه جنسی نداشته‌اند، نیز دیده شده است که هنوز علت آن مشخص نیست.

علایم بیماری
این سرطان مانند بسیاری از سرطان‌های دیگر در مراحل نخست هیچ نشانه‌ای ندارد و علایم آن با پیشرفت بیماری بروز می‌کند. خونریزی غیرطبیعی (غیر عادت ماهیانه) و طولانی‌مدت، عفونت‌های شدید و مکرر، درد یا خونریزی هنگام نزدیکی، درد هنگام دفع ادرار، خونریزی حین معاینه‌های پزشکی، کمر درد، یبوست و گرفتگی مجرای ادرار، کم خونی، درد لگن، ترشح خونی بدبو، وجود زخم‌های گل‌کلمی شکل در دهانه رحم، افزایش ترشحات ناحیه تناسلی، خونریزی بعد از یائسگی، نشت مدفوع و ادرار از راه مهبل ، بی‌اشتهایی و کاهش وزن از مهم‌ترین علایم این بیماری است که به محض برخورد با هر یک از آنها باید به پزشک برای تشخیص بیماری و آغاز مراحل درمان مراجعه کرد.

این بیماری ربطی به ژنتیک ندارد
اگرچه بسیاری از سرطان‌ها منشای ژنتیکی دارند؛ اما باید گفت که سرطان دهانه رحم اکتسابی است و ارثی نیست و هیچ ارتباطی با موضوع ژنتیک ندارد. اما این موضوع دلیل نمی‌شود تا زنان از معاینه‌های سالانه غافل شوند.

پاپ‌اسمیر، راه تشخیص سرطان
یکی از معمول‌ترین و ساده‌ترین روش‌هایی که برای تشخیص سرطان دهان رحم صورت می‌گیرد، آزمایش «پاپ‌اسمیر» و معاینه لگن است. پاپ اسمیر، فرآیندی است که در آن پزشک سلول‌های پشت دهانه رحم را آزمایش می‌کند. سلول‌هایی که در این آزمایش گرفته می‌شوند می‌توانند تغییرهای ایجاد‌شده در سلول‌های گردن رحم و سلول‌های سرطانی را نشان دهند. این آزمایش به تشخیص به موقع، درمان مناسب و موفقیت آمیز کمک می‌کند. اگر در جواب پاپ اسمیر سلول‌های پیش‌بدخیم و سرطانی گزارش شود لازم است از بافت دهانه رحم نمونه‌برداری کرد تا امکان تشخیص قطعی فراهم شود.

زنان بالغ هر سال آزمایش دهند
پزشکان تأکید می‌کنند همه زنان بالای 21 سال که فعالیت جنسی دارند، سالی یک بار با مراجعه به پزشک آزمایش پاپ‌اسمیر را اجرا کنند. البته این موضوع شامل افرادی که زیر 21 سال هستند؛ اما فعالیت جنسی دارند نیز می‌شود. باید در زنان کمتر از 30 سال به طور معمول سالی یک بار پاپ‌اسمیر اجرا شود. در افراد بالای 30 سال در صورت داشتن 3 آزمایش سالم که به صورت متوالی اجرا شده است می‌توان زمان این آزمایش‌ها را به 2 یا 3 سال یک بار افزایش داد. البته کسانی که در 65 تا 70 سالگی به سر می‌برند می‌توانند پس از چند آزمایش سالم که طی 10 سال پشت سر هم صورت گرفته است، با نظر پزشک، پاپ‌اسمیر را متوقف کنند.

سیگار نکشید
یکی از عوامل خطرزا و مستعد‌کننده ابتلا به این بیماری استعمال دخانیات مانند سیگار و قلیان و حتی در معرض دود دخانیات قرار گرفتن است، بنابراین برای نخستین گام پیشگیری از سرطان دهانه رحم باید از مواد دخانی دوری کرد. نکته دیگر دوری از ارتباط جنسی با افراد متعدد است این موضوع در دستورهای دینی نیز مورد تأکید قرار گرفته است. یکی دیگر از راه‌های پیشگیری از ابتلا به سرطان اجرای مرتب آزمایش پاپ‌اسمیر است. به خانم‌ها توصیه می‌شود که مشاوره در زمینه بلوغ و نوجوانی، قبل از ازدواج، پیش از بارداری، تنظیم خانواده، تغذیه، یائسگی و ... را جدی بگیرند؛ زیرا با رعایت دستورهای یک مشاور می‌توان از بروز بیماری‌های سرطانی جلوگیری کرد.

جراحی درمان سرطان
الگوهای درمانی بیماری سرطان دهانه رحم بستگی به نوع سرطان، وضعیت بیماری در شروع درمان، سن، وضعیت سلامت عمومی و واکنش بیمار به نوع درمان دارد. باید به این نکته توجه کرد که چنانچه تشخیص به موقع صورت گیرد و درمان آغاز شود، سرطان به خوبی قابل کنترل است؛ اما در غیر این صورت سرطان به نواحی اطراف، غدد لنفاوی و بافت‌های نزدیک به لگن منتشر می‌شود. البته درمان این سرطان به میزان گسترش بیماری بستگی دارد به طوری که هنگام درمان ازجراحی، شیمی‌درمانی، پرتو‌درمانی یا در صورت لزوم ترکیبی از این شیوه‌ها استفاده می شود. در مراحل نخست فقط قسمتی از بافت دهانه رحم که مشکل دارد، برداشته می‌شود. از لیزر و فریزکردن هم برای از بین بردن بافت سرطانی استفاده می‌شود. در بیماری‌های پیشرفته تر با عمل جراحی کل رحم برداشته می‌شود که به آن «هیسترکتومی» می‌گویند البته اگر بیماری به سایر قسمت‌ها سرایت کرده باشد ممکن است قسمتی از بافت بیمار یا تخمدان‌ها هم برداشته شود.