سیگنال‌های متفاوت مرکل و اولاند به کاخ سفید

فارس: صدر اعظم آلمان و رئیس جمهور فرانسه هر دو در اظهاراتی که ظاهرا نشان دهنده نارضایتی آنها از جاسوسی آمریکاست، اعلام کرده اند که باید به این پرونده حساس که توسط اسنودن افشا شده است رسیدگی شود. با این وجود نوع برخورد مرکل و اولاند با بحران جاسوسی به وجود آمده متفاوت است. صدر اعظم آلمان معتقد است که وقوع بحران امنیتی و جاسوسی اخیر نباید مذاکرات تجاری ایالات متحده و اروپا را تحت تاثیر خود قرار دهد. این در حالیست که فرانسوا اولاند رئیس کاخ الیزه نظری بر خلاف مرکل دارد. از دید رئیس جمهور فرانسه، لازم است مذاکرات تجاری میان واشنگتن و اتحادیه اروپا مدتی به تعویق انداخته شود تا کاخ سفید حساسیتهای ناشی از بحران جاسوسی خود را به طور کامل درک کند! مرکل در توجیه رویکرد مساعد خود نسبت به مذاکرات تجاری با آمریکا معتقد است که این مذاکرات بسیار مهم و با ارزش تر از آن است که تحت تاثیر بحران جاسوسی به وجود آمده قرار گیرد اما رئیس جمهور فرانسه چنین نظری را تایید نمی کند.

اختلافی که ادامه دارد

اختلافات میان مرکل و اولاند بر سر مواجهه با مهم ترین بحرانهای اتحادیه اروپا در نوع خود قابل تامل است. در جریان بحران اقتصادی و نحوه مقابله با آن شاهد اختلافات عمده ای هستیم که مناسبات برلین و پاریس را عملا فلج کرده است. اگرچه مرکل و اولاند در ظاهر سعی دارند مناسبات طرفین را عادی جلوه دهند اما بر همگان محرز است که سوسیالیستهای فرانسه در سودای شکست دموکرات مسیحی های آلمان در انتخابات ماه سپتامبر و حضور سوسیال دموکراتها در برلین هستند. در مقابل، مرکل نیز وجود اولاند در کاخ الیزه را مانعی برای تحقق مانور های بی حد و حصر اقتصادی و سیاسی خود در اتحادیه اروپا می داند. در ماجرای اخیر جاسوس اسنودن، شهروندان اروپایی انتظار داستند تا مواضع مرکل و اولاند در راستای دفاع از حیثیت امنیتی آنها باشد اما این خواسته حداقلی اروپاییان نیز تحقق پیدا نکرده است. اگرچه در ابتدا مرکل و اولاند هر دو جاسوسی ایالات متحده در خاک اروپا را محکوم کرده و خواستار بررسی این پرونده شدند، اما در ادامه نگاه معامله گرایانه صدر اعظم آلمان در خصوص ماجرای جاسوسی آمریکا پررنگ تر شد. در حال حاضر مرکل اهمیت ماجرای جاسوسی آمریکا در خاک اروپا را به مراتب از مذاکرات تجاری میان واشنگتن و اروپا کمتر می داند. این در حالیست که واشنگتن به عنوان یک مجرم امنیتی حریم شهروندان اروپایی را نقض کرده است.

اختلاف اخیر مرکل و اولاند بر سر نحوه ادامه مذاکرات تجاری با اروپا به خوبی نشان می دهد که برلین و پاریس در سخت ترین برهه های حیات سیاسی و اقتصادی اروپا قدرت ایجاد وحدت حداقلی میان خود را ندارند. طی یکسال اخیر معضلات و حوادثی که برای اتحادیه اروپا پیش آمده ، به بستری جهت تحقق و آشکارسازی اختلافات میان صدر اعظم آلمان و رئیس جمهور فرانسه تبدیل شده است. تنظیم رفتار واحد اولاند و مرکل در برابر بحرانهای خارجی اتحادیه اروپا عملا امکان پذیر نیست. ماجرای جاسوسی اسنودن این مسئله را به خوبی اثبات کرده است. در ماجرای اخیر اروپا باید بدون هیچ گونه ملاحظه ای در برابر نقض حقوق شهروندان خود ایستادگی می کرد اما صدر اعظم آلمان بدون هیچ گونه ملاحظه ای حقوق مردم اروپا را فدای منافع اقتصادی و تجاری مشترک واشنگتن و اروپا کرد. از این رو خشم ملتهای اروپایی از صدر اعظم آلمان کاملا قابل درک است.

چرا اولاند مواضع سخت تری در قبال کاخ سفید دارد؟

همان گونه که از موضع گیری اولاند در خصوص پرونده اسنودن بر می آید، وی خواستار برخورد جدی تر اتحادیه اروپا و واشنگتن در خصوص این پرونده جنجالی است. او بر خلاف مرکل معتقد است که به تعویق انداختن مذاکرات تجاری ایالات متحده و اروپا به دلیل افشاگری های اخیر پیام جدی و مهمی را به کاخ سفید مخابره می کند. دلیل اصلی این موضع گیری اولاند را باید در مدت اندک حضور وی در کاخ الیزه دانست. اولاند حدود یکسال است که در کاخ الیزه حضور دارد. بنابراین اتهام جاسوسی آمریکا در فرانسه بیشتر متوجه نیکولا سارکوزی و حتی ژاک شیراک رئیس جمهور اسبق فرانسه است. در این میان حزب سوسیالیست فرانسه عملا طی سالهای اخیر در قدرت قرار نداشته است و نوک پیکان اتهامات به سوی جریان راستگرا در پاریس نشانه خواهد رفت. از این رو افشاگری های مربوط به پرونده اسنودن به ضرر جریان راستگرا( جریان رقیب اولاند ) خواهد بود. شاید این افشاگری ها تا حدودی بتواند موقعیت رئیس جمهور فرانسه را در نظرسنجی ها بهبود بخشد. از این رو اولاند سعی دارد از فرصت به دست آمده برای کاهش محبوبیت جریان رقیب خود در فرانسه استفاده کند.

مسئله دیگری که منجر به افزایش انگیزه های اولاند در سخت گیری علیه آمریکا شده است،‌به موقعیت آنگلا مرکل باز می گردد. رئیس جمهور فرانسه به خوبی می داند که مرکل در پشت پرده در صدد تنظیم معامله ای نانوشته به اوباما بر سر مختومه کردن پرونده مذکور است. در هر صورت صدر اعظم آلمان خود از اصلی ترین متهمین پرونده جاسوسی آمریکا محسوب می شود و افشا گری های بیشتر در این خصوص به ضرر حزب دموکرات مسیحی آلمان خواهد بود. تضعیف حزب دموکرات مسیحی آلمان در نزد افکار عمومی اروپا برای اولاند سودمند خواهد بود. کاهش این محبوبیت عمومی می تواند بر موقعیت حزب حاکم آلمان در انتخابات ماه سپتامبر تاثیرگذار باشد. مهم تر اینکه آلمان به عنوان سومین شریک جاسوسی ایالات متحده در برهه فعلی به لحاظ امنیتی به شدت آسیب پذیر نشان می دهد. تضعیف کلی موقعیت آلمان در اروپا به سود فرانسه ( به عنوان رقیب سنتی آلمان ) خواهد بود. اولاند در شرایطی که مرکل به عناوین و بهانه های مختلف از پیگیری واقعی پرونده جاسوسی آمریکا سر باز می زند، سعی دارد در نقش یک لیدر و رهبر واقعی برای اروپا ظاهر شود. بنابراین نگاه اولاند نیز نسبت به پرونده جاسوسی آمریکا در اروپا نگاهی کاملا ابزارگرایانه است. بدون شک در صورتی که حزب سویالیست فرانسه یکی از متهمین این پرونده بود، اولاند بیش از مرکل در جهت مختومه کردن آن اقدام می کرد.

شهروندان اروپایی؛ قربانیان تقابل مرکل و اولاند

شهروندان اروپایی طی یکسال اخیر قربانیان اصلی تقابل میان مرکل و اولاند بوده اند. در دوران ریاست جمهوری نیکولا سارکوزی در فرانسه نیز رهبران برلین و پاریس با همگرایی افراط گرایانه خود زیرساختهای اقتصادی فرانسه را به سوی نابودی سوق دادند. این بار مرکل و اولاند با واگرایی خود این نابودی را به صورت ناخواسته هدایت می کنند. بی دلیل نبود که چندی پیش اولاند نسبت به سرنوشت منطقه یورو و حتی محو اروپا از روی نقشه هشدار داد. سران دو کشور آلمان و فرانسه طی سالهای اخیر نشان داده اند که در همسانس ازی مواضع اروپایی خود دچار تفریط می شوند. ابتلای اروپا به "مرکوزیسم "در دوران حضور مشترک مرکل و سارکوزی در قدرت مولد بحرانهای پایداری در این مجموعه بود. در دوران فعلی اروپا به نوعی واگرایی بی سابقه مبتلا شده است. در حال حاضر لندن، برلین و پاریس نه تنها سه قدرت مکمل یکدیگر در اروپا نیستند، بلکه سه کانون اصلی تقابل و جدال پایدار در غرب محسوب می شوند.

اصلی ترین نقطه مشترک مرکل و اولاند اتخاذ نگاه ابزارگرایانه و منفعت طلبانه آنها نسبت به شهروندان اروپایی است. رئیس جمهور فرانسه و صدر اعظم آلمان سعی دارند هر یک در قبال ماجرای اخیر( افشاگری های اسنودن) بیشترین سود ممکن را برای حزب متبوعشان به دست آورند. در این میان استیفای حقوق امنیتی از دست رفته شهروندان اروپایی کمترین اهمیتی برای رئیس کاخ الیزه و صدر اعظم آلمان ندارد.

در حال حاضر، شهروندان اروپایی خواستار افشای جزئیات مربوط به جاسوسی ایالات متحده آمریکا در خاک خود هستند اما در این میان بیش از اینکه با مقاومت اوبالما مواجه باشند با سنگ اندازی سران خود ، مخصوصا آنگلا مرکل مواجه هستند. پرونده جاسوسی آمریکا در اروپا هیچ گاه به صورت کامل فاش نخواهد شد زیرا افشای آن سندی دال بر فروش خودخواسته برخی اطلاعات محرمانه شهروندان اروپایی از سوی افرادی مانند مرکل خواهد بود. از این رو ممکن است صدر اعظم آلمان علی رغم میل باطنی خود با هدف جلوگیری از افشای پرونده مذکور امتیازاتی به اولاند و سران کاخ الیزه دهد.