چرا نباید از گوشت حیوانات وحشی تغذیه کنیم؟

شکار برای انسان متمدن، دیگر یک ضرورت نیست. واقعیت این است که در گذر زمان شکار دستخوش تغییرات شگرفی شده است؛ گاه با توجیه یک فعالیت ورزشی تشویق شده، گاه جنبه تفریحی به خود گرفته و گاهی با ایده مصرف گوشت سالم تر طرفداران خاصی پیدا کرده است.

دانشمندان تردید ندارند روند پرشتاب کنونی انقراض گونه‌های جانوری، حدود هزار تا ده هزار بار بیشتر از روند طبیعی است، اما شاید این آمار تاسفبار هم برای اقناع برخی که باور دارند گوشت حیوانات وحشی سالم‌تر است، کافی نباشد. لذا جا دارد در این مبحث به مضرات انواع گوشت‌های شکار پرداخته شود.

آیا گوشت شکار می‌تواند غیربهداشتی باشد؟

واقعیت این است که حتی حداقل مقررات بهداشتی هم برای گوشت‌های شکار رعایت نمی‌شود. به عنوان مثال، گوشت کبک بظاهر مطبوعی که شکار کرده‌اید، فاقد انواع استانداردهای لازم بهداشتی چه در مرحله معدوم کردن حیوان و چه حتی در طول مراحل حمل و بسته‌بندی است.

معیارهای بهداشتی و استانداردی که باید برای گوشت‌های مصرفی مورد توجه قرار گیرد، عبارتند از: شاخص‌های میکروبیولوژیک، شاخص‌هایی که هر نوع آلودگی ظاهری اعم از مو، مدفوع، آبسه یا ضایعات انگلی را مورد بررسی قرار می‌دهد، شاخص‌هایی که برای پرهیز از انتقال هرگونه بیماری عفونی خاص حیوانات از طریق گوشت به بدن انسان تعریف شده‌ است، شاخص‌هایی که هر گونه ماده شیمیایی خطرناک و سمی را در گوشت حیوان مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد و در نهایت شاخص‌هایی که بسته بندی بهداشتی و مطلوب را آزمایش می‌کند.

دلایل آلودگی گوشت حیوانات وحشی

بسیاری از حیوانات وحشی اعم از پرندگان یا پستانداران در محیط‌هایی پرورش می‌یابند که به طور بالقوه می‌تواند به انواع مواد خطرناک اعم از آفت‌کش‌ها، قارچ‌کش‌ها، فلزات سنگین و حتی انواع مواد سمی آلوده باشد. این مواد براحتی جذب گوشت می‌شوند و در جای خود می‌توانند سرمنشاء بیماری‌های ناشناخته‌ای برای انسان‌ها باشند. گوشت حیوانات اهلی و حلال به دلیل رعایت استانداردها عاری از چنین عوامل بیماریزایی هستند، لذا اگر فردی از گوشت‌های غیرمجاز و نامرسوم استفاده کند و به بیماری خاصی هم مبتلا شود، تشخیص بیماری در وی بسیار دشوار خواهد بود.

آلودگی گوشت شکار به انواع باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها

گوشت شکار آلوده می‌تواند زمینه‌ساز ابتلای انسان به انواع بیماری‌ها باشد. روده‌ها و امعای داخلی منبع آلودگی هستند و حتی تماس پوست با آنها خطرناک است.

بسیاری از شکارچیان عادت دارند شکار خود را پیش از قصابی، روزها آویزان نگه دارند، همین مساله، عامل مهمی برای جذب انواع میکروب‌هاست. یک نوع باکتری مولد سل با نام علمی Mycobacterium bovis می‌تواند باعث آلودگی گوشت بیشتر پستانداران نظیر گوزن، آهو و... شود. این باکتری بیماریزا هوازی است و بسرعت هم در میان احشام اهلی و وحشی پخش می‌شود. چنانچه انسان از گوشت آلوده به این باکتری استفاده کند، نه‌تنها می‌تواند عامل بیماریزا را به اطرافیان خود منتقل کند، بلکه آن را به دیگر حیوانات و احشام نیز منتقل می‌کند.

بوتولیسم در پرندگان آبزی

مسمومیت بوتولیسم می‌تواند باعث مرگ انواع ماهیان و پرندگان آبزی شود. سم باکتری کلستریدیوم بوتولینوم عامل یک بیماری نادر و فلج‌کننده به نام بوتولیسم است که از طریق غذا یا زخم وارد بدن انسان می‌شود. تمام اشکال این بیماری کشنده است.

شایع ترین عامل ابتلا به این بیماری مصرف کنسروهای آلوده است، اما تحقیقات نشان داده این سم در بدن برخی ماهیان و پرندگان آبزی هم وجود دارد. لازم به یادآوری است پختن غذا همیشه این سم را از بین نمی‌برد، زیرا برای از بین بردن عامل بیماریزا، غذای آلوده باید 10 یا 20 دقیقه داخل آب جوش قرار بگیرد در حالی که بسیاری از غذاها عملا زیر صد درجه سلسیوس پخته می‌شوند. با توجه به این که بسیاری از پرندگان آبزی در شرایط استاندارد بهداشتی نگهداری نمی‌شوند، احتمال آلودگی آنها به این باکتری نیز چندان دور از انتظار نیست.

دیگر بیماری‌های کشنده

ویروس هاری و انسفالوپاتی‌های اسفنجی دو عامل بیماریزا هستند که در خانواده گوزن‌ها باعث تغییرات رفتارهای جدی می‌شود. ویروس هاری می‌تواند در بدن هر پستانداری اعم از راکون، خفاش، راسو و روباه وجود داشته باشد. تحقیقات نشان داده است حتی گوزن‌های ایالت نیویورک هم به این ویروس مبتلا شده‌اند.

ویروس هاری که کشنده است، در نهایت باعث فلج و مرگ بیمار می‌شود. گوزن‌های آلوده هنگام ابتلا به این ویروس بسیار جسور می‌شوند و از نزدیک شدن به انسان ابایی ندارند، اما هر گونه تماس با بافت آلوده یا بزاق این حیوانات می‌تواند انسان را نیز آلوده کند. گوشت حیوانی که به این ویروس مبتلاست، به هیچ وجه نباید مصرف شود. انسفالوپاتی‌های اسفنجی نیز بافت مغز را تحلیل برده و باعث مرگ حیوان می‌شوند. این عامل بیماریزا نیز از طریق پختن از بین نمی‌رود. در مجموع هر گونه تماس با بافت‌های آلوده حیوانات وحشی که به این بیماری‌ها مبتلا باشند، می‌تواند انسان را نیز آلوده کند.

جمع‌بندی

با توجه به این ‌که شرایط زیست حیوانات وحشی کنترل شده نیست، لذا مصرف گوشت آنها نیز با مخاطرات خاص خود همراه است. درست برخلاف نظر برخی که این نوع گوشت‌ها را سالم می‌دانند، باید گفت گوشت شکار می‌تواند برای انسان‌ها حتی خطرناک هم باشد. به همین سبب توصیه می‌شود از مصرف هر گونه گوشتی که سابقه آن مشخص نیست، پرهیز شود.

آلودگی گوشت با گلوله‌های سربی

برخی حیوانات به وسیله گلوله‌ها یا قلاب‌های سربی شکار می‌شوند که می‌توانند آلوده هم باشند. تحقیقات نشان داده است شکار حیوانات با گلوله‌های سربی می‌تواند گوشت آنها را آلوده کند. آلودگی گوشت به سرب می‌تواند برای کودکان و زنان باردار بشدت خطرناک باشد. نکته مهم دیگر این است که ذرات خیلی ریز گلوله می‌تواند در گوشت باقی بماند و شخص گاهی حتی در حین جویدن هم متوجه آن نخواهد شد. تحقیقات مرکز بهداشت داکوتای شمالی نشان داده است میزان سرب در خون کسانی که از گوشت شکار استفاده می‌کنند، بسیار بیشتر از افرادی است که گوشت‌های عادی مصرف می‌کنند.

بررسی‌های این مرکز نشان می‌دهد بیشتر از 46 سانتی‌متر از اطراف محل زخم گوشت شکار می‌تواند توسط گلوله‌های سربی آلوده شود. آلودگی سرب در این شرایط، در بدن شکار پخش می‌شود و یک جا باقی نمی‌ماند. غلظت بالای سرب در بدن به آسیب‌های جدی به کلیه و سیستم ایمنی می‌انجامد. بعلاوه مسمومیت به سرب، فاقد علامت مشخصی است و بسیار هم دیر تشخیص داده می‌شود.

فرناز حیدری

منبع: Wildlifemanagementinstitute