مبارزه با دشمنان خانگی

طی 80 سال اخیر بیشتر از 70 هزار ماده شیمیایی صنعتی تولید شده‌اند و همه آنها در حال حاضر جزء لاینفک زندگی ما هستند.

مهم نیست شما تا چه اندازه سعی کنید محیط زندگی خود را عاری از مواد سمی نگه دارید، چون واقعیت این است چنین موادی همیشه برای نفوذ راهی پیدا خواهند کرد و غیرممکن است بتوانید خود را از گزند آنها دور نگه دارید. امروزه مواد سمی راه خود را برای نفوذ به زنجیره غذایی گشوده‌اند.

این موارد نباید شما را بترساند، اما آگاه باشید هوایی که تنفس می‌کنید و حتی آنچه لمس می‌کنید، می‌تواند سمی باشد. در واقع کبد و سایر ارگان‌های ما در گذر هر ثانیه از روز می‌کوشند با حضور خواسته یا ناخواسته مواد سمی کنار بیایند.

قرار گرفتن در معرض انواع مواد سمی و آلاینده همراه انواع مواد ضدعفونی‌کننده، داروها، چای و قهوه زیاد عامل همان حس غریب ناتوانی، خستگی مفرط، حال نامساعد و خواب‌آلودگی‌های بی‌موقع است. افزایش غلظت همین مواد سمی می‌تواند حتی باعث افزایش وزن و نبود تعادل هورمونی بدن شما باشد. حال پرسش این است که این مواد دقیقا چه تاثیری بر بدن می‌گذارند؟

میتوکندری‌ها، موتورهای انرژی هستند که متابولیسم بدن را تحت کنترل دارند. آنها انرژی شیمیایی موجود در مواد غذایی را به صورت پیوندهای پرانرژی فسفاته ذخیره می‌کنند. این اندامک در تمام سلول‌های هوازی بجز باکتری‌ها یافت می‌شود. اما مواد سمی براحتی این اندامک حیاتی را در سلول‌ها تحت تاثیر قرار می‌دهند و مانع فعالیت آن می‌شوند.

در ذیل به اسامی برخی از مواد سمی که در طول روز با آنها سر و کار داریم و می‌توانند بر عملکرد میتوکندری‌ها تاثیر منفی بگذارند، اشاره می‌شود.

بیسفنول آ

از این ماده مصنوعی برای استحکام بخشیدن به پلاستیک و رزین‌های اپوکسی که در چسب‌های همه‌کاره کاربرد گسترده‌ای دارند، استفاده می‌شود.

تحقیقی که بتازگی در آمریکای شمالی انجام شده، نشان می‌دهد 90 درصد مردم این کشور در خون خود این ماده شیمیایی را یدک می‌کشند. بیسفنول آ از میزان تستسترون می‌کاهد و در بدن انسان شبیه استروژن (گروهی از هورمون‌های جنسی زنانه) عمل می‌کند و به نوعی با چاقی شکم بی‌ارتباط نیست.

اختلالات قلبی و عروقی، عملکرد نکردن بموقع دستگاه ایمنی بدن و نبود تاثیرگذاری چندان فعالیت‌های ورزشی بر کاهش وزن از دیگر علائم حضور این ماده سمی در بدن است.

دی‌اکسین‌ها

دی‌اکسین‌ها که محصول جانبی احتراق هستند به گروه هیدروکربن‌های کلره تعلق دارند. این ترکیب یکی از سمی‌ترین مواد شیمیایی است که تاکنون شناخته شده است. تاثیر این ماده بر سلامت جامعه بی‌شباهت به تاثیر سوء د.د.ت و رسوب فاجعه‌بار در ارگانیسم‌های جانوری نیست. دی‌اکسین واژه‌ای عمومی برای تشریح صدها نوع ماده شیمیایی است که دوام شایان توجهی در طبیعت دارند. زباله‌سوزها، واحدهای تولیدی انواع آفت‌کش‌ها و واحدهای سفیدکننده مقوا و کاغذ یکی از منابع عمده تولید این ماده سمی هستند.

ثابت شده این ماده سمی سرطان‌زاست، اما این ترکیب در ضمن می‌تواند منشاء آسیب‌های جدی به سیستم ایمنی و هورمونی باشد. از آنجا که دی‌اکسین قابلیت انحلال در چربی را دارد، لذا انباشت بیولوژیکی آن در اندام‌های جانوری نظیر گوشت گاو و لبنیات امکان‌پذیر است. مصرف فیبر و سبزیجات می‌تواند کمک موثری برای دفع این ماده سمی از بدن باشد.

فتالات‌ها

فتالات‌ها از ترکیباتی هستند که برای انعطاف‌پذیری به پلاستیک‌ها افزوده می‌شوند. این ماده سمی در عروسک، پاک‌کننده‌های کف، لاک ‌ناخن، اسپری‌های مو و برخی مواد دارویی یافت می‌شود. فتالات‌ها نیز قابلیت انحلال در چربی دارند.

از عوارض مصرف آنها تغییرات هورمونی، اختلالات ژنتیکی و ابتلا به سرطان است. از آنجا که این ماده شیمیایی در انواع اسباب‌بازی‌ها، پودرهای بچه، لوسیون‌ها و شامپوها یافت می‌شود، لذا بسیاری از والدین نگران تاثیر آن بر سلامت فرزندان خود هستند.

متاسفانه اجتناب از این ماده شیمیایی عملا ممکن نیست. بهترین راه، بررسی ترکیبات شیمیایی هر محصول و استفاده نکردن و نخریدن محصولاتی است که به هر شکل حاوی این ترکیبات شیمیایی هستند.

نام‌های اختصاری همچون DBP (دین‌بوتیل فتالات)، DEP (دی‌اتیل فتالات) را می‌توان براحتی روی محصولاتی همچون لاک‌های ناخن، دئودورانت‌ها، شامپوها و انواع ژل‌ها پیدا کرد. DEHP و Bis (دی‌اتیلکس فتالات) را نیز می‌توان روی برخی ابزارهای پزشکی از جنس پی‌وی‌سی، BzBP (بنزیل بوتیل فتالات) را در وسایل پاک‌کننده کف یا لوازم جانبی ماشین و DMP (دی‌متیل فتالات) را در برخی حشره‌کش‌ها و پلاستیک‌ها جستجو کرد.

برای خرید پلاستیک‌های خارجی بهتر است از اقسامی که کد بازیافت 1، 2 یا 5 بر آنها درج شده، استفاده شود، چرا که کدهای 3 و 7 اغلب به معنای وجود فتالات یا بیسفنول آ است. یکی از مشکلات فتالات‌ها، حضور آنها در ترکیبات خوشبوکننده نظیر عطرهاست. تحقیقات نشان داده برخی عطرهایی که حاوی این ماده هستند، می‌توانند عملکرد هورمون‌های بدن را شبیه‌سازی کنند.

فرناز حیدری

منبع: ‌thegardenisland