در نمایش کمدی مخاطبان انتظار دارند همه شخصیت ها آنها را بخندانند

نمایش «شایعات» به کارگردانی رحمان سیفی آزاد از جمله نمایشهای پرمخاطبی بود که در تماشاخانه ایران شهر روی صحنه رفت. این نمایش براساس نمایشنامه نیل سایمون و با دراماتورژی رضا گوران نمایشی پرشخصیت بوده و بازیگران مطرح تئاتری و سینمایی در آن حضور داشتند. فهیمه امن زاده بازیگر توانمند تئاتر در این نمایش در قالب شخصیت «کاس» بازی درخور توجهی ارائه می کند. با امن زاده در باره نقش کاس و ویژگی های نمایش «شایعات» گفت وگویی انجام داده ایم.
با توجه به خنگ و سربه هوا نشان دادن زنان در نمایش «شایعات»، آیا می توان گفت فضای نمایش «شایعات»، فضای ضدزنانه ای است؟
نه، من این جوری به نمایش نگاه نکردم. خنگی و سربه هوایی ویژگی های شخصیت های نمایش است و به جنسیت خاصی محدود نمی شود. این شخصیت ها در موقعیت احمقانه ای محصور شده اند و واکنش های خلاف عرف بروز می دهند. مردان به اندازه زنان در نمایش دچار حماقت می شوند. همه این ها جزو طبقه خاص جامعه هستند، اما طوری عمل و رفتار می کنند که یک مسئله کوچک تبدیل به یک بحران می شود.
در نمایش «کلر» دائماً توسط «لن» تحقیر می شود و «کریس» هم به شکل دیگری مورد تحقیر قرار می گیرد و مدام با خنگی از «ارنی» می پرسد آن ور خط ارتباطی تلفن چه شخصی است؟
این مسئله وجود دارد. شاید بازی نگار عابدی این حالت را تشدید کرده است و حماقت ها با اندازه های کم و زیاد توسط همه شخصیت ها انجام می شود.
آیا به علت فضای نمایش همه شخصیت ها ویژگی های تیپیک دارند؟
موقعی که بیس اصلی یک نمایش کمدی باشد موفعیت های متفاوتی در کار اتفاق می افتد و این امر باعث می شود شخصیت ها عمیق و متفکر به نظر نرسند و ویژگی های تیپیکال پیدا کنند.
البته اگر شخصیت ها ویژگی تیپیکال نداشتند حماقت افراد عالی رتبه ای مثل وزیر و کاندیدای سناتوری زیر سوال می رفت و غیر قابل باور می شد.
بله، به مسئله درستی اشاره کردید.
از میان سه شخصیت نمایش، «کاس» زن عاقل تر، فعال تر و با هویت تری به نظر می رسد، چقدر به این مسئله اعتقاد دارید؟
مردان نمایش همه سیاست مدار هستند و زنانشان شغل های دیگری دارند. «کریس» وکیل است و در میهمانی های این نوعی حضور داشته است. اما جنس «کاس» متفاوت است و یک آرتیست محسوب می شود و در حال تمرین و حضور در یک نمایش است و دغذغه های متفاوتی نسبت به سایر زن ها دارد و زیاد با سایرین همخوانی ندارد و به خاطر شوهرش به میهمانی آمده است. «کاس» نسبت به دو زن دیگر جدی تر و تلخ تر است.
شغل بازیگری «کاس» چقدر در شخصیت پردازیش نقش و سهم دارد؟
موقعی که متن را خواندم متوجه شدم شخصیت «کاس» جای کار زیادی دارد و در تمرینات به کارگردان گفتم که باید این شخصیت مورد پردازش بیشتری قرار بگیرد. متن اصلی نمایشنامه طولانی بود و اگر طبق آن نمایش روی صحنه می رفت، درحدود چهار ساعت طول می کشید و فکر می کردم با کم شدن زمان نمایش و متن ممکن است به «کاس» در اجرا لطمه ای وارد بشود. با رضا گوران دراماتورژ نمایش صحبت کردم و قرار شد «کاس» شناسنامه ای داشته باشد و حرفهایش دارای منطق و دلیل باشد. در همین گپ ها قرار شد «کاس» هنرپیشه باشد و با کریستالی در دست مدام بازی می کند والبته جاهایی هم رفتارهای عادی بروز نمی دهد.
آیا «کاس» یک نمونه از زن روشنفکر دهه هفتاد نیویورکی است؟
شخصیتهای نمایش «شایعات» و منجمله «کاس» شبه روشنفکر هستند و ویژگی های آدم های تازه به دوران رسیده را دارند.
ممکن است یک بازیگر درجه سوم نمایش برادوی باشد؟
بله، بازیگر تئاترهای سبک و درجه سوم است. همه این شخصیت ها در گذشته آدم های پولدار و مهمی نبوده اند و مدام درطول میهمانی به این مسئله و خاستگاهشان اشاره می کنند.
آیا در ازدواجی که «کاس» با «گلن» داشته عشق و علاقه ای هم وجود داشته است؟
استنباطم این بود که عشقی میان «کاس» و «گلن» وجود داشته است و به مرور در طول سالیان موقعی که «گلن» به یک موقعیت اجتماعی خوب و بالا می رسد نوع رابطه شان تغییر پیدا می کند و با گاف هایی که می دهد «کاس» متوجه می شود «گلن» با او صادق نبوده و خیانت کرده است.

رابطه شان در حال از بین رفتن کامل است؟
نه، من این گونه ندیدم. حتی در این شرایط حاد که کینه و نفرت در رابطه شان حاکم شده باز هم ترجیح می دهند که با یکدیگر زندگی کنند.
نیل سایمون با موشکافی به نقد روابط طبقه تازه به دوران رسیده در نمایش «شایعات» می پردازد.
عنوان نمایش «شایعات» است و لزوماً مسایلی که در نمایش مطرح می شود منطبق بر حقیقت نیست. شخصیت های نمایش مدام با کارهایی که انجام می دهند به این شایعات دامن می زنند.
قطعیتی وجود ندارد که مسایل مطرح شده در نمایش شایعه و یا حقیقت باشند.

بله، این پرسش در ذهن تماشاگر درباره این بحث باقی می ماند که چه مسئله ای حقیقی و چه مسئله ای غیرحقیقی است.
آیا اتکای «کاس» به قطعه کریستالی که به همراه دارد به این دلیل است که می خواهد ضعف شخصیتش را جبران کند؟
کاس می خواهد در جمع دوستان خودش را آدم خاصی نشان بدهد و باصطلاح داشتن کریستال به او افه و فیگور روشنفکری می دهد تا از بقیه متمایز بشود. خیلی ها به بحث انرژی گرفتن از کریستال اعتقاد دارند و «کاس» هم جزو این آدم ها است.
اعتیادی هم که کاس به الکل دارد گریبانگیر اغلب روشنفکرنماهای دهه هفتاد نیویورکی است.
الکلی بودن «کاس» هم بعداً به متن و شخصیتش اضافه شد.
آیا نیل سایمون در فضای نمایش «شایعات» جامعه و دولتمردان آمریکا را با هجو و هزل مورد نقد قرار می دهد؟
دقیقاً، نمایشنامه «شایعات» یک رویکرد کاملاً نقادانه به فضا، آدم ها و حکومت آمریکا در دهه هفتاد دارد.
خیلی از بازیگران منجمله شما و احمد ساعتچیان بازی درونی و برخی از بازیگران منجمله مجید صالحی و جواد عزتی بازی برون گرایانه هایی از خودشان ارائه می کنند، آیا این مسئله باعث دوگانگی در بازهای نمایش نمی شود؟
در نمایش کمدی مخاطبان انتظار دارند که همه شخصیت ها آن ها را بخندانند. اتفاقاً جذابیت نمایش «شایعات» این است که چنین رویکردی را دنبال نکرده است و این کار را فقط برخی از شخصیت ها از جمله «لن» و «ارنی» انجام می دهند. بقیه شخصیت ها و البته «کاس» در موقعیت هایی قرار می گیرند که باعث ایجاد خنده می شوند و لزومی نداشت که حرکات عجیب و غریبی انجام بدهند و کل بازی های «شایعات» در یک پکیج هماهنگ به مخاطب عرضه می شود.

شبکه ایران