مشاغل ضد باروري مردان

سلامت: انستيتو ملي سلامت شغلي آمريکا، حدود 104هزار عامل شيميايي و فيزيکي را که افراد با آنها در محيط کار سر وکار دارند، مشخص کرده كه به مهم‌ترين آنها اشاره مي‌شود.


فلزات
سرب، کادميوم، کروميوم، مس، منگنز و آهن عمده‌ترين فلزاتي هستند که مي‌توانند سميت ايجاد کنند و باعث ناباروري شوند:
سرب: اولين فلزي که ثابت شد اثر زيانبار بر سلامت انسان و به‌خصوص باروري دارد، سرب است. نتايج يک بررسي نشان داده اگر ميزان سرب در خون يک مرد افزايش يابد، ميزان سقط جنين در همسر وي افزايش خواهد يافت. علاوه بر اين، ثابت شده وجود نقص مادرزادي در نوزاد، رابطه مستقيمي با ميزان سرب خون پدر دارد. هر چقدر ميزان سرب خون مرداني که با سرب سر و کار دارند افزايش يابد، از تعداد اسپرم‌ها و حرکت آن کاسته خواهد شد.



در يک بررسي ديگر، مشخص شده مرداني كه در تماس با سرب هستند، مدت زمان انتظار براي بارداري همسرشان بيشتر است. فقط افزايش مختصر ميزان سرب خون (400 ميکروگرم در ليتر) مي‌تواند آثار سوء شديد روي اسپرم‌ها داشته باشد. سردسته مشاغلي که با سرب سر و کار دارند، باطري‌سازي، اسلحه‌سازي، لوله‌سازي، توليد رنگ، سراميک و کالک است.


کادميوم: حتي اگر ميزان کادميوم خون به مقدار اندکي افزايش يابد (10 ميکروگرم در ليتر)، از تعداد و حرکت اسپرم‌ها به مقدار زيادي کاسته مي‌شود. در صنعت، موارد زيادي وجود دارد که در آن کارگر در مواجهه با کادميوم است. مهم‌ترين آنها، صنعت توليد لامپ تصوير تلويزيون است. از کادميوم به‌طور وسيع در باطري‌ها، توليد آلياژ، رنگدانه، سلول‌هاي خورشيدي و پوشش فلزات استفاده مي‌شود.


کروميوم: اين ماده باعث تحليل بيضه و کاهش تعداد اسپرم مي‌شود. كساني كه جوشكار هستند، به مقدار زيادي با کروميوم سروکار دارند. نتايج برخي بررسي‌ها حاكي از کاهش تعداد اسپرم در جوشکاران است. در صنعت ذوب فلزات به‌خصوص فولاد هم کارگر با مقادير زيادي کروميوم سر و کار دارد.


مس: امروزه مشخص شده مس باعث کاهش تعداد، حرکت و شکل طبيعي اسپرم‌ها مي‌شود. از مس در صنعت لعاب دادن و صيقل‌کاري به‌طور وسيع استفاده مي‌شود. اين فلز حتي در لعاب شيشه نيز به‌کار مي‌رود. مسموميت با مس در کودکان نيز ديده مي‌شود و علت آن بازي با اسباب‌بازي‌هايي است که حاوي مقادير زيادي مس هستند.

منگنز و آهن فلزاتي هستندکه مي‌توانند سميت ايجاد کنند: در مواردي که فردي با چند فلز سمي سروکار دارد، عوارض در او بيشتر خواهد بود. در يک بررسي مشخص شد در افرادي که بيش از 20 سال با سرب و کادميوم سر و کار دارند، ميزان ابتلا به بيماري پارکينسون، 3 برابر ساير افراد است. در اين بيماري قسمتي از مغز عملكرد خود را از دست مي‌دهد.


سموم دفع آفت
در سال 1977 مشخص شد احتمال بچه‌دار شدن مرداني که در كارخانه‌هاي توليد سموم دفع آفت کار مي‌کنند، كمتر است. در صنعت سموم دفع آفات از مواد زيادي استفاده مي‌شود که مهم‌ترين ماده سمي براي انسان موادي است كه به اختصار به آن DBCP گفته مي‌شود. اين ماده حتي مي‌تواند باعث آزواسپرمي دائمي (رسيدن تعداد اسپرم‌ها به صفر) شود. يك‌سوم مرداني که با DBCP دچار آزواسپرمي شده‌اند؛ درصورتي كه شغلشان را تغيير دهند، بعد از حدود 4 سال ممكن است اندكي بهبود يابند.

البته اين بهبود تاثير چنداني بر باروري ندارد. در هر صنعت و شغلي که در آن فرد با DBCP مواجه شود، قدرت باروري به‌شدت آسيب مي‌بيند، کارکرد بيضه‌ها مختل مي‌شود و ميزان هورمون تستوسترون خون کاهش مي‌يابد و در نتيجه اختلال‌هاي جنسي تظاهر پيدا مي‌كند.


اتيلن دي‌برومايد: از ديگر مواد سمي که به‌طور وسيع در صنعت توليد سموم دفع آفت از آن استفاده مي‌شود، اتيلن دي‌برومايد است. اثر سمي آن بر توليد اسپرم اثبات شده است. هر چقدر مدت زمان مواجهه با اين ماده بيشتر شود، از قدرت باروري مرد کاسته خواهد شد.

کارباريل: از اين ماده سمي نيز به‌طور وسيع در صنعت توليد سموم گياهي و حشره‌کش‌ها استفاده مي‌شود. تعداد اسپرم مرداني که با مقادير زياد اين ماده و به‌مدت طولاني با آن سرو کار داشته‌اند، به‌شدت کاسته شده است. تعداد سموم دفع آفات بسيار زياد است، بنابراين تمام افرادي ‌که در محيط‌هايي كار مي‌كنند كه اين مواد وجود دارد، در معرض آلودگي‌اند و آثار سوء، مختص افرادي که مستقيم با اين مواد سر و کار دارند، نيست.


حلال‌هاي صنعتي
به حلال‌هاي صنعتي، مواد شيميايي صنعتي نيز مي‌گويند. مهم‌ترين حلال‌هاي صنعتي، مواد گروه اتيلن گلايکول هستند و مهم‌ترين مواد اين گروه متوکسي‌اتانول و اتوکسي‌اتانول هستند كه به آنها «حلال‌هاي آلي» نيز مي‌گويند. از اين حلال‌ها به‌طور وسيع در صنعت رنگرزي، نقاشي و رقيق‌کننده‌ها استفاده مي‌شود. نتايج بررسي‌ها نشان مي‌دهد هم متوکسي‌اتانول و هم اتوکسي‌اتانول آثار سوئي بر باروري مردان دارند و علاوه بر آن باعث ايجاد نقايص تکاملي در جنين مي‌شوند. در افرادي که تماس متوسطي با اين دو ماده دارند، احتمال کاهش تعداد اسپرم به زير 12 ميليون، 4 برابر افراد عادي است.

هيدروکربن‌ها: از اين ماده نيز به‌عنوان حلال صنعتي استفاده مي‌شود. ثابت شده است که قرار گرفتن در معرض هيدروکربن‌ها باعث آسيب به باروري مرد خواهد شد.

استرهاي فتالات: استرهاي فتالات نه‌تنها باعث آسيب به باروري مردان، بلکه باعث جهش ژني نيز مي‌شوند. اگر اين ماده حتي به ميزان يک ميلي‌ليتر به ازاي هر کيلوگرم وزن بدن، زير جلدي تزريق شود، باعث آسيب به باروري خواهد شد. دي-ان-پنتيل فتالات و دي-ان-پروپيل فتالات جزو استرهاي فتالاتي به‌شدت سمي به شمار مي‌روند. DPP به‌طور کامل قدرت باروري را در مردان و هم زنان مهار مي‌کند. قرارگرفتن طولاني‌مدت مردان در معرض اين دو ماده، باعث تحليل بيضه هم مي‌شود.


استروژن‌ها
استروژن، هورموني زنانه است و بيشتر در صنعت داروسازي به‌کار مي‌رود. داروهايي که داراي مقادير زيادي استروژن هستند، عبارتند از قرص‌هاي ضدبارداري و استروژن‌هاي گياهي. در صنعت داروسازي، در موارد زيادي تركيب‌هاي دارويي داراي مقادير زيادي استروژن هستند بنابراين اگر تمهيدات لازم براي جلوگيري از مواجهه با آن انديشيده نشود، باعث آثار سوء خواهد شد.

در بيضه‌ها سلول‌هايي به‌نام سلول «سرتولي» وجود دارند که از توليد اسپرم به‌وسيله بيضه‌ها حمايت مي‌کنند و استروژن باعث آسيب به اين سلول‌ها مي‌شود. يکي از قوي‌ترين استروژن‌ها «دي‌اتيل استيل بسترول» است که قبلا به‌وفور در پزشکي (مثلا درمان سقط در زنان) کاربرد داشت. بعدها مشخص شد ميزان شيوع سرطان بيضه، در فرزندان پسر مادراني که از اين دارو در زمان بارداري استفاده مي‌كردند، بيش از جمعيت عادي است. در مرداني هم که در صنعت توليد قرص‌هاي ضدبارداري کار مي‌کنند، تعداد اسپرم‌ها کاهش مي‌يابد. از استروژن‌هاي سمي ديگر مي‌توان «کلردکون» را نام برد که اثر سوء شديدي بر قدرت باروري مردان دارد.

اشعه يونيزان و غيريونيزان
مواجهه با اشعه يونيزان و غيريونيزان در صنعت، پزشکي و دارويي زياد است. البته افرادي که با اشعه يونيزان و غيريونيزان کار مي‌کنند، لباس‌هاي محافظ مخصوص مي‌پوشند. همچنين محل‌هايي که در آنها اشعه يونيزان و غيريونيزان وجود دارد، بايد استانداردهاي خاصي داشته باشند تا عبور اين اشعه‌ها به بيرون غيرممكن شود و افراد دور و بر آسيب نبينند.

مثلا در بخش‌هاي راديولوژي درها و ديوارها سرب‌کوبي مي‌شوند تا اشعه ايکس بيرون درز پيدا نکند. ثابت شده حتي تابش يک‌دهم راد اشعه (راد واحد بيان اشعه ايکس است) به بيضه‌ها، باعث آسيب به توليد اسپرم مي‌شود. اگر ميزان تشعشع 5-3 راد باشد، ناباروري دائمي رخ خواهد داد.