حساب و كتاب در افزايش جمعيت

در ماه‌های اخیر، شاهد اتخاذ تصمیماتی نظیر حذف آموزش‌های پیشگیری از بارداری و تنظیم خانواده، محدودیت انجام اعمال جراحی وازکتومی، سقط جنین و ... بوده ایم تا به نوعی کمک به ایجاد فرهنگ افزایش جمعیت و فرزندآوری مردم کند. خطراتی که از قبال کاهش جمعیت جوان در کشور و بی میلی خانواده‌ها به فرزندآوری، آینده کشور را تهدید می‌کند، مهم‌ترین عامل در اتخاذ تصمیمات مشوق برای فرزندآوری به‌شمار می‌رود که در نوع خود، با برخی تبعات نیز همراه است.

چنانچه فعالان حوزه خانواده و جامعه معتقدند اتخاذ تصميمات شتابزده و مطالعه نشده، می تواند آسیب‌های جدی برای آینده جامعه همراه داشته و آسیب‌های نو پدید را در جامعه ایرانی به‌دنبال داشته باشد. طی سال‌های اخیر همواره شنیده ایم از معضلات اجتماعی که در پس ناهنجاری‌هایی چون زنان معتاد، زنان آسیب دیده و حاشیه نشین پدیده آمده و به عقیده کارشناسان، اتخاذ تصميمات عجولانه افزایش جمعیت، می‌تواند این آسیب‌ها را بیشتر کند. به همین منظور، همایشی تحت عنوان «مادرانه» از سوی یکی از جمعیت‌های امداد دانشجویی - مردمی برگزار شد که بیشتر، زوایای پنهان تصمیمات عجولانه افزایش جمعیت را روشن کند.

این همایش چند روز قبل از سوی جمعیت امداد دانشجویی- مردمی امام علی(ع) برگزار و در آن نکاتی بیان شد که به‌کارگیری تصمیمات کارشناسی شده و غیر شتابزده در بحث افزایش جمعیت را دو چندان کرده است.زهرا رحیمی، مدیر عامل جمعیت امام علی(ع)، در همین باره به عوامل موثر در افزایش ازدواج دختران در سنین پایین و بارداری‌های زود هنگام در مناطق حاشیه‌ای اشاره کرده و گفته «مشکلات نگرشی درجامعه وجود دارد که باعث ایجاد مانع بر سر راه توانمندسازی زنان می‌شود، نوعی نگاه درجه دومی که گاهی خود زنان هم آن را پذیرفته اند.

یکی ازعوامل سوق دهنده به سمت ازدواج در سنین پایین ، این است که تحصیل هیچ وقت برای دختران در خانواده هایشان از واجبات نبوده است. اولین کسانی که از چرخه تحصیل حذف می‌شوند زنان هستند. آنها همیشه انتخاب شونده اند. حتی فعالیت بیرون ازخانه هم برایشان پسندیده نیست وبا نوعی برچسب مواجه می‌شوند.بسیاری اززنان کارتن خواب،به دلیل همین نوع ازازدواج‌ها فرار می‌کنند وچون روند آموزش‌شان قطع شده،کم ترین آگاهی ازوضعیت جامعه ندارند.درتحقیقات خود به این نتیجه رسیده ایم که ازمهم‌ترین مشکلات آنها،عدم توانایی درتصمیم گیری است.

درنبود آموزش والگوی مناسب، زنجیره این تصمیم گیری‌های نادرست ادامه پیدا می‌کند.رحیمی مشکلات حقوقی،اقتصادی واعتقادات قومی وقبیله‌ای را نیزازریشه‌های ازدواج زودرس وبارداری درسنین پایین دانست و افزود:ما اقوامی را داریم که ازدواج درسن پایین وحتی ختنه دختران راهم به رسمیت می‌شناسند.طبق مطالعات ما،ازدواج‌های زیر18سال،صدمات جبران‌ناپذیری را به زن وارد می‌کند.همچنین باعث فراردختران وبارداری‌های پرخطرمی شود که اگرهمراه با معضلات دیگر همراه باشد مسئله سهمگین‌تر می‌شود.

نوزادان بهزیستی بیشتر می‌شوند؟
هرچه از معضلات زنان معتاد، آسیب دیده و حاشیه گفته شود، بیشتر می‌تواند روشنگری در جامعه را برای کنترل این آسیب‌ها به همراه آورد.«طراوت مظفریان» ازاعضای طرح مادرانه در این همایش در معرفی اهداف این طرح گفت: بالا بردن سطح آگاهی درمورد معضلات وتوسعه بحث عدالت درمانی ازاهداف مهم این طرح است.مظفریان،آماری که اعضای جمعیت از وضعیت زنان در روستاهای سه منطقه شهرری، ورامین و اسلامشهر بدست آوردند را اینگونه اعلام کرد: 56 درصدزنان زیر 18سال ازدواج کرده و باردار شده اند که بیشترآنها درسن 25،24 سالگی پنج یا شش فرزند دارند.

درصد این مادران نیز بی سوادند که دلیل عمده این بی سوادی، عدم دسترسی به آموزش و نداشتن شناسنامه است. رابطه مستقیمی بین افزایش سن و افزایش تعداد موالید وجود دارد و هرچه سن مادر بیشترشود، تعداد فرزندان بیشتری خواهندداشت.

مظفریان گفت:طبق آماری که درباره اطلاعات مادران ازروش‌های جلوگیری ازبارداری به دست آمده است، اکثر آنها به این روش‌ها دسترسی ندارند و راه حل پیش روی آنها ، فروختن یا اجاره دادن آنهاست.بحث اعتیاد مادران به شیشه، اعتیاد جنین و آمارمرگ و میر و آسیب هایی که هم مادر و هم نوزاد درگیر آن می‌شوند از دیگر مباحثی بود که مظفریان به آن‌ها اشاره کرد. یکی از قسمت‌های مهم این همایش، حضور خانم غلامی نماینده زنان آسیب دیده بود.

وی در صحبت هایش به توضیح اوضاع نامناسب زندگی در کوره پزخانه‌های شهر ری، نداشتن هیچ گونه امکانات درمانی و بهداشتی و آموزشی ، دسترسی نداشتن به آب و برق و گاز و سایر امکانات زندگی اشاره کرد. وی با داشتن سواد تا سطح کلاس پنجم دبستان، برای 55 نفر از زنان روستای خود کلاس سواد آموزی راه انداخته تا دیگر زنان، همچون وی درگیر مشکلات و آسیب‌های اجتماعی نشوند.

تلاش برای حذف تبصره ازدواج فرزند خوانده و پدرخوانده
اما در پنل پرسش و پاسخی که با حضور «ملاوردی» مسئول امورزنان دفترریاست جمهوری، «امانی» مشاورسازمان محیط‌زیست در امور زنان و خانواده و «زهرا رحیمی» مدیرعامل جمعیت امام علی(ع) برگزارشد، ملاوردی درتوضیح جایگاه آسیب‌های اجتماعی دربرنامه‌های دولت گفت: در دولت تدبیر و امید و در چارچوب برنامه‌های پیشنهادی رئیس‌جمهور در دوران انتخابات که مورد استقبال قرار گرفت، درخصوص مباحث مرتبط به آسیب‌دیدگان و مباحث اقتصادی کشور، راهبردهایی مشخص شد.

شهیندخت مولاوردی با بیان این مطلب ادامه داد: تولید ثروت ملی و توزیع عادلانه ثروت ملی؛ ازجمله این راهبردها بود. همچنین در ذیل این بخش، حوزه زنان سرپرست خانوار اشاره شده است که باید این قشر از زنان کمک و حمایت شوند.در ماه‌های آخر سال 92 پیشنهاد تشکیل کارگروه کاهش فقر داده شد که یکی از اعضای آن کارگروه، معاونت زنان ریاست جمهوری بود.

در این زمینه تفاهم‌نامه‌ای با وزارت کار، رفاه و تأمین اجتماعی در سال 93 امضا شد که در 6 استان به صورت پایلوت، مباحث پایدار حمایتی کاهش فقر زنان سرپرست خانوار را پیگیری کنیم.برای زنان آسیب‌دیده در معرض اعتیاد نیز تفاهم‌نامه چندجانبه‌ای میان وزارت کار، وزارت بهداشت و معاونت امور زنان، با مشارکت ستاد ملی مبارزه با مواد مخدر به امضا رسیده است.

در ماده 230 برنامه پنجم توسعه که در 14 محور تنظیم شده است، تعامل با سازمان‌های مردم‌نهاد نیز ذکر شده است. ما نیز به دنبال جلب مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد هستیم تا اعتماد دو سویه آنها را با دولت ایجاد کنیم و دیوار بلند بی‌اعتمادی برداشته شود. وی تشریح کرد: بدون همکاری و حمایت سازمان‌های مردم‌نهاد، دولت درهیچ‌ کدام از برنامه‌ها به اهداف خود نزدیک نخواهد شد. بنابراین لازم است سازمان‌ها به کمک ما بیایند و برنامه‌های خود را ارائه دهند.

مادران سرزمین را دریابیم
شارمین میمندی نژاد، موسس جمعیت امام علی(ع) نیز در بخشی از سخنرانی خود گفت: فرهنگ ملی و دینی ما فرزندان یتیم و زنانی که بدون همسر رها شده اند، صاحب ارج و قرب‌اند. چون خداوند به واسطه رنجی که آن مادر و فرزند متحمل شده اند، به قلب و وجود آنان نزدیک است.

همه کودکان رها شده ای که از نعمت پدر محرومند، روزی به حرف خواهند آمد و از رفتاری که جامعه با آن‌ها داشته است سخن خواهند گفت. وقتی یک زن باردار می‌شود، همان طورکه در بدنش فعل و انفعالات عجیبی رخ می‌دهد، بی‌گناه هم می‌شود. عصمت کودک در دنیا، بسيار بالاست. در جسم و روح یک مادر، عصمتی درحد انبیا و اولیای خداست.

بدا به حال ما، اگر زنی، درکوچه‌های غربت و فقر جامعه‌مان باشد و نطفه انسان هم گرفته باشد و بی پناه به حال خود رها شده باشد. زنی که درخیابان مانده است، در نگاه پر از قضاوت ما را هم بردوش دارد. نگاه اجتماع ما به این زنان دردکشیده، پر از سرزنش و تحقیر است. بدا به حال ما اگر این مادر، که در شب‌های سرد و گرم مملکت ما آوارگی می‌کشد،کودکی هم داشته باشد و کودکش را به هزار طعنه و دشنام از خویش برانیم و نسبت به سرنوشتشان بی‌تفاوت باشیم.