سال ۹۳ سال پربحران موسیقی

مدیر دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با ارائه گزارشی مشروح از عملکرد و فعالیت‌های انجام گرفته این نهاد زیر مجموعه معاونت هنری وزارت ارشاد در سال ۹۳، از برخی چالش‌ها و بحران‌های این حوزه گفت.

بدون تردید یکی از نهادهای پرچالش زیر مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت یازدهم دفتر موسیقی بود که طی یک سال گذشته چه عادلانه و چه غیر عادلانه در معرض شدیدترین انتقادات و تندروی ها و البته واکنش های متعدد مخالفان و موافقان دولت قرار گرفت؛ انتقادهایی که اگر چه اغلب آنها بیشتر حول مسائل فقهی حوزه موسیقی بود، اما به جرات می توان گفت که هم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم معاون هنری و هم مدیر دفتر موسیقی در این حوزه سال آرامی را پشت سر نگذاشتند.

به هر ترتیب پیروز ارجمند مدیر جوانی که یکسال و اندی است بعد از دوره مدیریتی مرکز موسیقی حوزه هنری به عنوان مدیر دفتر موسیقی وزارت ارشاد منصوب شده و طبق عادت هر ساله اهالی رسانه مانند هر مدیر دیگری از ماندن و نماندن او در این مسند صحبت می کنند و البته او نیز چندی پیش همه شایعات مربوط به رفتن خود را ناشی از یک اشتباه متنی آن هم در یک گزارش دانست، در یک گفتگوی تفضیلی ضمن ارائه گزارشی از فعالیت‌های دفتر موسیقی در سال ۹۳ از برخی افق های پیش روی این مجموعه در سال ۹۴ سخن گفت.

مدیر دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ابتدای صحبت‌های خود و قبل از پرسش هایی مبنی بر نحوه عملکرد این نهاد زیر مجموعه وزارت ارشاد پیرامون موسیقی توضیح داد: مهم ترین اولویت کاری ما در سال ۹۳ بر این اساس طراحی شده بود که ارباب رجوع و کسانی که با دفتر موسیقی سر و کار دارند از یک امنیت، آرامش و عدالت اداری برخوردار باشند. در این زمینه هم نهایت تلاش خود را انجام دادیم که این کارها با نهایت قدرت و شتاب انجام پذیرد. یعنی روشی که مبتنی بر تکریم ارباب رجوع است و امیدوارم این اتفاق خوب افتاده باشد.

افزایش سرعت رسیدگی به پرونده های موسیقایی

وی ادامه داد: البته در حال حاضر هم من به آن شکلی که رصد کردم سرعت رسیدگی به پرونده های ما چندین برابر شده به طوری که در این زمان از سال به جایی رسیده که هر هفته شعرها و موسیقی های رسیده کاملا بررسی می شود و آلبوم های جدید از متقاضیان جدید گرفته می شود. البته در حوزه موسیقی پاپ این زمان کمی دیرتر اتفاق می افتد ولی در زمینه موسیقی ایرانی و کلاسیک این موضوع همانطور که اشاره کردم از روند رسیدگی خوبی برخوردار است و این اتفاق خوبی است که می توانیم به عنوان یکی از دستاوردهای دفتر موسیقی وزارت ارشاد در سال ۹۳ به آن اشاره کنیم.

اتفاق جدیدی در ساختار اداری نیفتاد اما...

ارجمند با بیان که هنوز اتفاق جدیدی در ساختار اداری دفتر موسیقی وزارت ارشاد نیفتاده است، توضیح داد: ما تلاش کردیم که برنامه ریزی های خوبی را پیش بینی کنیم که در سال جدید هم بتوانیم در ساختار اداری دفتر موسیقی تغییرات مثبتی داشته باشیم اما کارهایی را تاکنون انجام دادیم که اضافه شدن دو شورای جدید به شوراهای مختلف دفتر موسیقی از جمله آنهاست. اولین شورای جدید دفتر موسیقی «شورای رسانه های نوین» این مجموعه است که با نگاهی به موسیقی دنیای معاصر از جمله استفاده موسیقی در کلیپ ها و شبکه های مجازی فعالیت خود را آغاز کرده است. دومین شورا هم شورای تخصصی «آکوستیک و صدابرداری» است که این شورا به جهت بررسی و ارتقای کیفی صدای سالن ها و استودیوها تشکیل شده و تصور می کنم تشکیل چنین مجموعه هایی اتفاق بسیار خوبی است که می تواند به ارتقای کیفی آثار موسیقایی کمک کند.

دفترچه آیین نامه ها در سال ۹۴ منتشر می شود

این آهنگساز و نوازنده درباره تغییر کلی ساختار آیین نامه ها و شیوه نامه های دفتر موسیقی وزارت ارشاد توضیح داد: تمامی آیین نامه ها و شیوه نامه های دفتر موسیقی در سال جاری به طور کلی بازنگری شد و ما براساس آنچه در این زمینه انجام دادیم از سال آینده تمامی این آیین نامه و شیوه نامه های تغییر یافته را بعد از تصویب نهایی آقای وزیر به صورت دفترچه منتشر می کنیم که هر مراجعه کننده ای که با دفتر موسیقی کار اداری داشت بر اساس مندرجات این دفترچه به کارهای خود رسیدگی کند.

مدیر دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه صحبت‌های خود گفت: راه اندازی سامانه شعر دفتر موسیقی نیز یکی دیگر از کارهای ما در سال جاری بود که اتفاق خوبی در عرصه تسهیل روند صدور مجوزها به حساب می آید. البته ما در بخش های دیگر هم سامانه های اینترنتی را راه اندازی می کنیم که هم اکنون بخشی از آنها به صورت آزمایشی کار خود را آغاز کرده اند. فقط در بخش صحنه ای نیز ما مشغول راه اندازی سامانه ای هستیم که بعد از نهایی شدن، این سامانه را نیز راه اندازی می کنیم.

ایرانگردی آقای مدیر برای شناسایی مشکلات هنرمندان

وی افزود: ما در بخش های استانی نیز بخشی از وظایف دفتر موسیقی وزارت ارشاد را به استان ها تفویض کردیم که این کار با هدف تسهیل و سرعت کارها و فعالیت‌های موسیقایی در استان ها با تمرکززدایی از تهران انجام گرفت. من در سال ۹۳ تقریبا به تمامی استان های کشور سفر کردم و در این سفرها بود که با تمامی هنرمندان، مدیران ارشاد استان ها و مدیران انجمن های موسیقی شهرهای مختلف دیدار کردم و از نزدیک در جریان مشکلات آنها قرار گرفتم به طوری که هم اکنون می توانم تحلیل جامعی از مشکلات موسیقی هر استان ارائه دهم تا بتوانیم در جهت رفع آن تلاش کنیم.

یکسان سازی صدور مجوز، صنعت موسیقی و سازمان سینمایی ...!

ارجمند بیان کرد: اتفاق دیگری که در سال ۹۳ انجام گرفت یکسان سازی و اصلاح روند صدور پروانه ها و مجوزهای صنعت موسیقی از ایده تا اجرا بود که بر این اساس غیر از صدور پروانه استودیوها، شرکت های تولید و تکثیر آلبوم های صوتری و تصویری، مجوز مراکز پژوهشی و مجوز مراکز مطالعات و تولید ساز و به طوری کلی هر آنچه مربوط به صنعت موسیقی است توسط دفتر موسیقی وزارت ارشاد صادر می شود. قبل از این یکسان سازی، مجوزهایی بودند که باید از طرف نهادهایی چون سازمان سینمایی وزارت ارشاد و یا سازمان میراث فرهنگی صادر می شد که با این روند جدید تمامی مجوزها از سوی دفتر موسیقی انجام خواهد گرفت.

دولت آقای احمدی نژاد و سند توسعه موسیقی کشور

دبیر حقوقی سند توسعه موسیقی کشور با اشاره به روند پیگری این سند موسیقایی در سال ۹۳ تاکید کرد: اتفاقا یکی از کارهای مهم ما در سال ۹۳ سند توسعه موسیقی کشور است که پیش از این در دولت آقای احمدی نژاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شده بود که این سند در آن دوران برگشت خورد و در اوایل آغاز به کار دولت یازدهم بود که دفتر موسیقی به عنوان دبیر سند توسعه موسیقی کشور بررسی کار را آغاز کرد که تا به امروز نیز ادامه دارد و به زودی نیز مراحل پایانی خود را سپری خواهد کرد. به هر ترتیب یکی از اولویت های ما در سال جدید تصویب این سند مهم است که در اولین فرصت برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه خواهد شد.

وی ادامه داد: ما در برنامه ششم توسعه نیز برای موسیقی طراحی جداگانه ای داشتیم که این طرح هم اکنون مراحل پایانی خود را سپری می کند. البته در برنامه چهارم و پنجم خیلی به موضوع موسیقی به صورت کلی نگاه شده بود و می توان گفت سند خاصی برای موسیقی وجود نداشت. بنابراین این سند جدید به نوعی اولین سندی است که در آن به طور خاص از سوی دولت به موسیقی نگاه ویژه ای داشته ایم.

نتوانستیم بحث بیمه هنرمندان را ادامه دهیم

ارجمند در بخش دیگری از صحبت‌های خود به تاسیس مکتب‌خانه موسیقی محلی و سنتی در شهرستان ها نیز اشاره کرد و گفت: کار دیگری که در سال ۹۳ انجام گرفت تصویب و آغاز به کار طرح تاسیس مکتب خانه های موسیقی است که این مکتب خانه ها ابتدا به عنوان سرای موسیقی شناخته شد و بعد که کارهایی نهایی خود را انجام داد در تعدادی از استان های کشور با عنوان مکتب خانه های موسیقی محلی یا موسیقی سنتی کار خود را آغاز کرد و در سال بعد نیز در سایر استان های کشور تشکیل می شوند.

مدیر دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: متاسفانه در سال قبل نتوانستیم بحث بیمه هنرمندان را ادامه بدهیم و در واقع اتفاقات صندوق حمایت از هنرمندان با بیمه تامین اجتماعی باعث شد که نتوانیم این موضوع را حل کنیم. این در حالی است که ما در سال ۹۳ شاهد تغییر شگرفی در فعالیت انجمن ها نبودیم و همان روال قبلی را انجام دادیم.

مشارکت در برگزاری جشنواره های خصوصی

این آهنگساز و نوازنده در تشریح برنامه های دیگر دفتر موسیقی وزارت ارشاد در سال جاری به برگزاری چند جشنواره موسیقایی اشاره کرد و گفت: در سال گذشته ما چند جشنواره موسیقی را برگزار کردیم که با وجود مشکلات، رویدادهای خوبی بودند. ما در سال جاری اولین آیین جایزه ققنوس را برگزار کردیم که شاید کمتر دیده شد اما بزرگان موسیقی و سینما اذعان دارند که یک دوره شکوفایی در صنعت سینما و موسیقی ایران وارد جریان فعالیت‌های هنری شده است.

وی توضیح داد: امسال اتفاق خوب دیگری هم افتاد و دفتر موسیقی وزارت ارشاد همکاری خوب و مناسبی در برگزاری چندین جشنواره موسیقی توسط بخش خصوصی از جمله جایزه دوسالانه احمد پژمان، جشنواره موسیقی استاد شهناز و جایزه موسیقایی استاد همایون خرم و تعدادی دیگر از رویدادهای دیگر داشت که همه این رویدادها فعالیت خوبی بود اما چون این جشنواره ها برای اولین بار برگزار شد با مشکلاتی هم مواجه شد، ولی قدم اول قدم خوبی بود که به طور حتم در مسیر بهترین قرار می گیرد.

جشنواره موسیقی نواحی در کرمان برگزار می شود

ارجمند به برگزار نشدن جشنواره موسیقی نواحی در سال ۹۳ طبق وعده قبلی خود اشاره کرد و گفت: مقدمات نهمین جشنواره موسیقی نواحی فراهم شده است، حتی دبیرخانه این جشنواره نیز در کرمان راه اندازی شده و قرار بر این است که طبق تفاهم نامه منعقد شده با استانداری کرمان این جشنواره که به زودی دبیر آن معرفی می شود در شهر کرمان برگزار شود. البته ما با هدف تمرکززدایی جشنواره ها از تهران سه رویداد هنری دیگر را نیز طراحی کردیم که به زودی جزییات آن اعلام می شود.

این هنرمند کرمانی اذعان کرد: هنوز در بخش موسیقی محلی به آن چیزی که می خواستیم دست پیدا نکرده ایم اما فکر می کنم ما با زیرساخت هایی که در سال ۹۳ آماده کردیم می توانیم شاهد به سامان رسیدن نسبی صنعت موسیقی کشور باشیم؛ صنعتی که بسیار به هم ریخته بود و ما تلاش کردیم به سهم خود در جهت ارتقای آن تلاش هایی را انجام دهیم.

وی افزود: ما در سال جاری از یک رشد چهار برابری در ثبت گروه‌های موسیقایی نسبت به سال قبل برخوردار بودیم که این نشان دهنده پویایی موسیقی کشور است. ما امسال تمام تلاش خود را انجام دادیم که به ژانرهای مختلف موسیقی نیز توجه کنیم و کاری کنیم گروه‌هایی که در سال‌های اخیر کمتر فرصت کار داشتند بتوانند محلی برای عرضه آثار موسیقایی خود داشته باشند. البته این سیاستی است که در دوره های بعدی نیز استمرار خواهد داشت.

انجمن صنفی کر و ارتقای آموزشی موسیقی در آموزشگاه‌ها

این آهنگساز بیان کرد: بحث دیگری که از همان ابتدای سال جاری پیگیر آن بودیم تشکیل انجمن صنفی کُر بود که هم اکنون مراحل پایانی اساسنامه خود را طی می کند و به زودی ما شاهد آغاز به کار فعالیت این انجمن صنفی خواهیم بود. تشکیل این انجمن می تواند دستاوردهای خوبی را برای حوزه کر کشور داشته باشد. البته ما در همین راستا برنامه هایی برای راهیابی صنوف مختلف موسیقی به وزارت کار داریم که در این حوزه کارها به خوبی پیش رفته و ما در سال جدید شاهد اتفاقات خوبی در این فضا خواهیم بود.

ارجمند با انتقاد از شیوه آموزش موسیقی در برخی از آموزشگاه‌های موسیقی نیز گفت: با همکاری که با دفتر توسعه آموزش های هنری معاونت هنری وزارت ارشاد خواهیم داشت در سال آینده بخش آموزش موسیقی در آموزشگاه‌ها که از شرایط چندان خوبی برخوردار نیستند به لحاظ کیفی از نظارت بیشتری برخوردار خواهد بود و ما بازنگری های اساسی را در این مورد انجام می دهیم.

منتظر سمینار فقه و موسیقی در دانشگاه تهران باشید

این مدرس دانشگاه در ادامه این گفتگوی تفصیلی خود با مهر به موضوع حضور مشاوران مذهبی در دفتر موسیقی وزارت ارشاد اشاره کرد و توضیح داد: ما در مباحث فقهی فعالیت‌های خوبی را در سال ۹۳ انجام دادیم به طوری که تعدادی از مشاوران مذهبی با حضور در جلسات متعددی که داریم در این زمینه به صورت یک کارگروه ویژه همکاری های خوبی با ما دارند. البته بنده در این مدت برنامه و ملاقات های بسیاری با حضرات آیات عظام، مراجع و ائمه جمعه شهرستان‌ها داشتم که در این دیدارها این عزیزان رهنمودهای ارزشمندی را به ما ارائه دادند.

وی افزود: ما در زمینه فقه و موسیقی مستندی را در سال جاری تولید کردیم و در ادامه آن نیز دو کارگاه فقه و موسیقی را در شهر شیراز برگزار کردیم. البته در حال حاضر با توجه به اینکه برخی از مباحث این حوزه بیشتر نیازمند تفسیر است ما پروژه ای را با تعدادی از اعضای حوزه و دانشگاه آغاز کردیم که به نوعی اسناد پشتیبانی برای برپایی یک سمینار جامع فقه و موسیقی در دانشگاه تهران است و به زودی جزییات این سمینار نیز اعلام می شود.

دور تازه فعالیت‌های ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی

مدیر دفتر موسیقی وزارت ارشاد در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به ماجرای ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی توضیح داد: طی سالی که در آن قرار داریم آزمون های ارکستر ملی، ارکستر سمفونیک و گروه کر ارکستر سمفونیک انجام شد که خوشبختانه ارکستر سمفونیک این بار به مدیریت هنری استاد علی رهبری دور تازه فعالیت‌های خود را آغاز خواهد کرد. این در حالی است که در حوزه ارکستر ملی هم کارهایی انجام شده اما تصمیمات نهایی پیرامون این مجموعه به اوایل سال آینده موکول شده است. کما اینکه ما تمام تلاش خود را انجام دادیم تا این مجموعه موسیقایی نیز بتواند به رهبری استاد فخرالدینی کار خود را آغاز کند اما به دلیل برخی از مشکلات که عمده ترین آن مشکلات مالی بود فعالیت‌های این مجموعه به اوایل سال آینده موکول شد.

راه اندازی بانک اطلاعات هنرمندان موسیقی در سراسر کشور

ارجمند ادامه داد: یکی دیگر از اقداماتی که ما در سال ۹۳ انجام دادیم ثبت و ساماندهی گروه‌ها و شناسایی هنرمندان فعال عرصه موسیقی با راه اندازی یک سامانه اطلاعاتی در ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها بود که بتوانیم بر اساس در نظر گرفتن ظرفیت های موجود نیروی انسانی هنرمند در جهت تبادل افکار و فعالیت های هنرمندان ایرانی به خارج از کشور در راستای دیپلماسی فرهنگی اقدامات خوبی را انجام دهیم.

وی افزود: خوشبختانه در سال ۹۳ بیست و پنج گروه در قالب گروه های موسیقی خارجی، خارج از جشنواره موسیقی فجر به ایران آمدند که با احتساب جشنواره موسیقی فجر این گروه‌ها به ۵۰ عدد می رسد. به همین نسبت ما تعداد زیادی گروه هم به کشورهای دیگر اعزام کردیم البته در این زمینه بک بحث آسیب شناسی صورت گرفت که برای کشورهای مختلف چه گروهی با چه رویکردی سفر کند.

صنعت موسیقی در آستانه ورشکستگی است

این پژوهشگر با اشاره به اهمیت موضوع بازاریابی در حوزه موسیقی بیان کرد: بحث بازاریابی خارج از ایران یکی از موضوعات جدی ما در سال ۹۳ بود چرا که معتقدیم صنعت موسیقی در ایران به تدریج در بخش فروش دچار مشکلاتی شده است. ما در این زمینه هم مشغول آماده کردن سندی هستیم که با همکاری اتحادیه لوح فشرده ایران موضوعات سخت افزاری فروش لوح های فشرده موسیقی آسیب شناسی شده و بنا داریم با اقداماتی که برنامه ریزی کردیم به سمتی برویم که این صنعت از ورشکستگی نجات پیدا کند. البته در این حوزه موارد قانونی را به هم به صورت همزمان با دستگاه‌های ذی ربط پیگیری می کنیم تا آرام آرام این نابسامانی و این خطری که شرکت های موسیقی را تهدید می کند، جبران شود.

حضور کیتارو در ایران یک مقدمه خوب بود

مدیر دفتر موسیقی وزارت ارشاد به حضور کیتارو در ایران برای برگزاری چند کنسرت موسیقایی هم اشاره کرد و گفت: حضور کیتارو در ایران به عنوان یک هنرمند بین المللی واقعا اتفاق خوبی بود و به نظر من این نکته را ثابت کرد که ما می توانیم هنرمندان بین المللی را هم به ایران دعوت کنیم. کما اینکه من معتقدم آغاز به کار قدرتمند ارکستر سمفونیک تهران به رهبری استاد علی رهبری این نوید را می دهد که مرکزیت ارکستر سمفونیک تهران می تواند مرجع و خانه خوبی برای هنرمندان شاخص دنیا باشد که بیایند و همراهی کنند.

شیوه نامه مشترک وزارت ارشاد با ناجا

ارجمند درباره تعامل با نهادهای انتظامی تصریح کرد: در سال ۹۳ ما با نیروی انتظامی به یک شیوه نامه ای رسیدم که چندی پیش مفاد آن نیز نهایی شد و هم اکنون آماده امضا توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و فرمانده نیروی انتظامی است. همانطور که پیش از این هم اشاره کرده بودم با این شیوه نامه بخش زیادی از مشکلات برگزاری کنسرت ها رفع خواهد شد. در گذشته تفکیک وظیفه ها در برگزاری کنسرت ها انجام نگرفته بود و از طرفی دیگر من معتقدم با این شیوه نامه صنعت موسیقی به سمت حرفه ای شدن خواهد رفت.

وی در بخش پایانی صحبت های خود پیرامون گزارش عملکرد دفتر موسیقی وزارت ارشاد در سال جاری گفت: هرچند سال ۹۳ سال خیلی پربحرانی بود و به اذعان بسیاری از دوستان ما روزگار سختی را گذراندیم ولی در این راه تجربه های بسیار خوبی را از سر گذارندیم که برای من بسیار ارزشمند بودند.