آخرین تحولات سوریه/حکومت و مخالفین چقدر از سوریه را در اختیار دارند؟

درعا : میدان اصلی تشکیلات حدود سی هزار نفری ارتش آزاد در سوریه موسوم به جبهه جنوب. سال 2014 برای آنها سال موفقیت آمیزی بود و حدود 60 درصد استان را به مرور از کنترل ارتش خارج کردند با این حال هنوز نیمی از شهر درعا، مرکز استان و بزرگراه اصلی درعا- دمشق در دست ارتش است. با توجه به اینکه در چندماه اخیر عملیات مهمی انجام نشده و این مجموعه بیشتر مشغول پاکسازی گروههای کوچک بودند، احتمالا حمله بزرگتر در تابستان امسال کلید خواهد خورد. در سمت راست این استان، استان دروزی نشین سویدا است که در جنگ نقش استراتژیک خاصی ندارد. در سمت چپ نیز استان کوچک قنیطره است که اهمیتش از نظر هم مرز بودن با اسرائیل و بلندی‌های جولان است. حدود 80 درصد استان قنیطره در دست ارتش آزاد و مابقی در دست ارتش است.

دمشق و ریف دمشق: حضور پراکنده مخالفین در غوطه شرقی، غربی و جنوب دمشق ادامه دارد و ماه‌هاست مرزهای نواحی طرفین به طور عمده تغییر نکرده. مخالفین در غوطه مدتهاست حمله بزرگی را تدارک ندیدند و ارتش نیز علیرغم بمبارانها نتوانسته منطقه‌ای را پس بگیرد. با تصرف پالمیرا توسط داعش تیترهای نظیر " داعش در آستانه دمشق" یا نظیر اینها منتشر شد که چیزی جز هیاهوی رسانه برای جلب مخاطب نیستند. داعش (جدا از اینکه برنامه‌ای ندارد)، هر طور بخواهد از بیابان به دمشق نزدیک شود باید اول از سد پرشمار مخالفین مسلح محاصره شده بگذرد و تازه آن وقت موقعیت مشابه امروز آنها را پیدا میکند. حومه دمشق از نظر تعدد پایگاههای نظامی، امنیتی ترین منطقه کل سوریه است و کافی است بدانیم اگر در بقیه مناطق درگیری بر سر یک روستا و شهرک است، درگیری اینجا بر سر چند متر است و تقریبا 3 سال میشود که وضعیت گره خورده است.

استان حمص: درگیریها در در قلمون غربی و شرقی ادامه دارد. بزرگترین خطر سقوط پالمیرا برای مخالفین این بود که داعش با جلو آمدن از مسیر بیابان اکنون میتواند از پشت به آنها در قلمون شرقی ضربه بزند. در قلمون غربی بیشتر بحث درگیری النصره- حزب الله است و اگر بخواهیم بررسی کنیم بیشتر در رابطه با لبنان و مرزهای این کشور است تا مسئله داخلی سوریه. در رابط با عملیات مخالفین سوری در مرکز استان به نظر نمیرسد تغییر خاصی به زودی رخ دهد. ارتش سوریه سال پیشدر بزرگترین موفقیت خود به حضور آنها در بخش قدیم پایان داد و از آن پس مخالفین در بخش شمالی محصور مانده اند.

حما: مخالفین سال پیش حمله بزرگی را تدارک دیدند و قسمتهای شمالی را در جنوب خان شیخون تصرف کردند اما ارتش سوریه مناطق را به سرعت بازپس گرفت. مخالفین همچنان در شمال استان خان شیخون، لطامنه و کفرزیتا را تحت کنترل دارند. حال که تکلیف ادلب مشخص شده و درگیریها به سهل الغاب در حومه حما کشیده، از نظر مکانی پتانسیل حرکت بعدی مخالفین قاعدتا باید همین منطقه باشد اما به دلایل دیگری بحث روی لاذقیه میچرخد. بخش لاذقیه را ببینید.

ادلب: بعد از اتفاقات چند ماه اخیر پرونده این استان در حال بسته شدن است. 93 درصد استان از کنترل ارتش خارج شده و صحبتها از انتخاب هدف عدی مخالفین در استان همجوار است. نقاطی که مانده‌اند پایگاه هوائی ابوظهور است که یکبار حمله برای تصرف آن ناکام مانده و دو شهرک شیعه نشین محاصره شده کفریا و الفوعه که احتمالا سرنوشتی همچون نبل و الزهرا در حلب پیدا خواهند کرد و شاید مخالفین ترجیح دهند به جای آن بر روی نقاط دیگر متمرکز شوند. پایگاه هوائی ابوظهور به مراتب مهمتر از این دو شهرک است.

لاذقیه: مدتهاست مخالفین در شمال این استان علوی نشین مناطقی را در دست دارند. یکبار سال گذشته تلاش برای رسیدن به ساحل شکست خورد و حالا با تصرف ادلب حرفها از حمله به این استان است. اما چرا مخالفین بیشتر میخواهند به سمت لاذقیه بروند تا حما؟ دلیل اصلی این است که اعتقاد دارند اگر بخواهند از حکومت امتیاز بگیرند و بشار اسد تحت فشار قرار گیرد باید قلب منطقه امن‌اش را هدف بگیرند. تصرف استان حما ممکن است به سود مخالفین باشد،اما تصرف لاذقیه بالقوه قابلیت تغییر سرنوشت جنگ را دارد و میتواند اوضاع را در دمشق دگرگون کند.


حلب: عملیات پرسر و صدای ارتش سوریه برای محاصره حلب به نام رنگین کمان بزرگترین ناکامی حکومت سوریه در سال گذشته بود. هجوم داعش به مواضع مخالفین در ریف شمالی کار آنها را برای آنها سخت کرده و باید دید آیا میتوانند حمله داعش را پس بزند یا نه. اگر خیال آنها از شمال راحت شود احتمالا بعد از سه سال، حمله سراسری از داخل برای تصرف حلب بخش دولتی شروع خواهد شد. وضعیت ماههاست در این منطقه قفل شده است.

رقه: همچنان در اختیار داعش با این حال رفته رفته آثار همکاری مشترک کردها/ارتش آزاد با پشتیبانی هوائی ائتلاف آشکار میشود. اگر عملیات جدید برای تصرف تل ابیض به نتیجه برسد، وضعیت برای داعش در این استان تغییر خواهد کرد.

حسکه: بیشتر مسئله کردها- داعش در این منطقه مطرح است تا ارتش- داعش. در واقع علت درگیری ناگزیر داعش و ارتش در این مناطق این است که سربازان محاصره افتاده‌اند و داعش برای اینکه بتواند پایگاه کردها(در شمال) را تصرف کند راهی ندارد جزاینکه از نواحی تحت کنترل ارتش( در جنوب شهر) عبور کند. ارتش در این ناحیه سرباز پرشمار ندارد و از 4100 نفر ، 3 هزار نفر از نیروهای دفاع وطنی محلی هستند. علت حمله اخیر داعش در این منطقه هم باز کردن جبهه جدید برای کم کردن فشار از روی تل ابیض است. دو کانتون دورافتاده کردها در شمال عملیات جدیدی را شروع کردند و از حسکه در شرق و کوبانی در غرب میخواهند به تل ابیض در وسط برسند و دو منطقه را به هم وصل کنند. پس از گرفتن مبروکه، اگر سلوک و سپس تل ابیض نیز تصرف شود بزرگترین ضربه به داعش در داخل خاک سوریه خواهد بود.

دیرالزور: با تصرف پالمیر به دست داعش راه تدارکاتی ارتش به پایگاه هوائی دیرالزور در بیابان قطع شد و اگر اتفاقی در ماههای آینده بیفتد تعیین تکلیف این پایگاه است.

در آخر نکته‌ای که می‌توان برای فهم بهتر نقش داعش در سوریه اشاره کرد این است که نباید اسیر رنگ‌های سیاه و خاکستری نقشه شد. درصدهایی که در رسانه‌ها بیان میشود ( نیمی از خاک سوریه در دست داعش یا امثالهم) چندان با واقعیت موجود مرتبط نیستند. اصل حضور داعش در سوریه نواری است که در شرق نقشه از بوکمال در مرز عراق شروع میشود و تا شمال حلب میرود( سیاه) مابقی (خاکستری کم رنگ) مناطق بیابانی هستند و در واقع اثرگذار نیستند و سرنوشت داعش روی نوار خاکستری پررنگ مشخص خواهد شد.

گزارش جنگ سوریه