تغذیه ایام حج

سفر به سرزمین وحی برای به جا آوردن فریضه حج تمتع سفری نسبتاً طولانی است که قریب به یک ماه به درازا می کشد لذا عدم رعایت اصول بهداشتی دراین دوره می تواند به شدت سلامتی زائران را تحت تاثیر قرار دهد.

به گزارش ایرنا، دکتر محمد هاشمی، دبیر انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران در مقاله ای تحت عنوان «تغذیه ایام حج» به نکاتی تغذیه ای برای زائران می پردازد که بدین شرح است:

**تنوع و تعادل گروه های تغذیه ای یک اصل غیر قابل تغییر

اولین نکته در این مورد این است که نیازهای بدنی افراد در این دوران مانند سایر ایام زندگی پابرجاست بنابراین حفظ تنوع و تعادل گروه های غذایی به عنوان اصلی غیرقابل تغییر، می بایست در این دوره نیز رعایت شود. غفلت از این امر و حذف ناخواسته برخی از اقلام غذایی به ویژه لبنیات، میوه جات و سبزیجات، نه تنها باعث افت سطح ایمنی در زمان حج و افزایش احتمال ابتلا به بیماری های واگیردار می شود که می تواند آثاری سوء را حتی پس از پایان حج برای افراد در پی داشته باشد. لذا توصیه اکید می شود همانند روزهای دیگر سال، تنوع و تعادل را در این ایام نیز مراعات کنیم.

فضای پرازدحام و حضور قومیت های مختلف از اقصی نقاط دنیا زمینه را به شدت برای انتقال و شیوع بیماری های واگیردار و عفونی مساعد می کند. برای پیشگیری از ابتلا به این دسته از بیماری ها علاوه بر رعایت بهداشت فردی می باید به بهداشت مواد خوراکی نیز اهمیت داد و از مصرف خوراکی های نامطمئن و غیر بهداشتی اکیداً خودداری کرد.

خوشبختانه تغذیه زائران ایرانی طی سال های اخیر به صورت متمرکز توسط سازمان حج و زیارت تامین می شود که از مواد خوراکی دارای استانداردهای ملی تهیه و اصول بهداشتی در پردازش آن ها رعایت شده است ولی مصرف غذاهای مانده و یا آلودگی برخی از خوردنی ها در حین نقل و انتقال، همچنین خرید زائران از سایر مراکز جزو مواردی است که نیازمند دقت بیشتری است.

هر چند غذای اصلی زائران در کاروان ها و محل های اقامت آنان به شکل متمرکز و نحوه کاملاً بهداشتی تهیه می شود اما به شکل ذاتی پخت غذا در حجم بالا به پر چرب بودن آن می انجامد؛ لذا توصیه می شود، افراد برای رعایت کالری دریافتی از پرخوری پرهیز کنند.

گر چه به واسطه واجبات عبادی این ایام، افراد، بعضاً فعالیت بدنی بیشتری از سایر ایام سال انجام می دهند و به کالری بیشتری نیز نیاز دارند؛ اما این نیاز بیشتر به اندازه ای نیست که فرد، ملزم به پرخوری باشد ؛ بنابراین دریافت کالری بیش از نیاز در همه زمان ها عواقب ناخوشایند خود را خواهد داشت.

**آب به میزان کافی بنوشید

یکی دیگر از نکات مهم، مصرف آب است. میزان و نوع آب مصرفی دو جنبه اساسی است که باید مد نظر زائران باشد. گرمای هوای حجاز و فعالیت و تحرک بیشتر از معمول ایجاب می کند تا افراد مقدار بیشتری آب مصرف کنند تا دچار عوارضی نظیر کم آبی، یبوست و گرمازدگی نشوند. نوشیدن روزانه یک و نیم تا دو لیتر آب امریست که می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای در این پیشگیری داشته باشد؛ ضمن اینکه اکیداً توصیه می شود حتماً از آب های بسته بندی شده که دارای شرایط بهداشتی باشند، استفاده شود و گرنه تضمینی برای عدم ابتلا به بیماری های عفونی روده ای و انواع اسهال های مهلک وجود ندارد.

** نوشابه ها و تنقلات کمتر مصرف شود

از جنبه های قابل توجه مصرف خوراکی های غیرمعمول طی دوران حج است که می تواند زیان بخش باشد و یکی از آن ها نیز نوشابه های گازدار است. گرمای هوا و تمایل به نوشیدن مایعات خنک از یک سو و دسترسی آسان به نوشابه ها از سوی دیگر موجب می شود تا افراد اینگونه نوشیدنی ها را بیشتر از سایر مواقع مصرف کنند. استفاده از این نوشابه ها نه تنها زیان های همیشگی خود ، همچون افزایش قندخون، چاقی، پوکی استخوان، مشکلات گوارشی را همراه دارد که در این ایام خاص به سبب تشدید تشنگی متعاقب مصرف آن ها می تواند به نوشیدن بیشتر آن ها و نهایتاً افزایش ضرر ناشی از مصرف آن ها بیانجامد لذا زائران را به شدت نسبت به مصرف بی رویه این گونه نوشیدنی ها هشدار می دهیم.

آجیل، شکلات، گز و امثال این ها خوراکی های دیگری است که به وفور همراه زائران است و اغلب ما نیز برای ابراز محبت به عزیزانمان به عنوان سرراهی از این مواد به آنان هدیه می دهیم. تصور اینکه انجام اعمال حج نیازمند انرژی بیشتری است از انگیزه هایی است که باعث می شود تا افراد، این مواد را بیشتر از سایر ایام، مصرف کنند؛ اما غافل از آن که اضافه وزن و انباشتگی چربی حاصل از خوردن غیرمتعارف آن ها عوارضی است که پس از بازگشت از حج گریبانگیر این افراد می شود؛ لذا جهت حفظ سلامتی و نیز رعایت فلسفه عبادت که همان تزکیه نفس است، توصیه می شود زائران در مصرف این مواد دقت بیشتری اعمال کنند.

**باوری غلط که افراد را دچار دردسر می کند

نکته قابل ملاحظه دیگر حضور سالمندان مبتلا به برخی بیماری های خاص نظیر بیماری های قلبی عروقی، فشار خون و امثال اینهاست که می باید پرهیزهای غذایی خود را در این دوره نیز رعایت کنند.

تکیه بر این باور غلط که در حین عبادت، خداوند از بندگان خود مراقبت می کند و نیازی به رعایت پرهیزهای غذایی نیست، اشتباه بزرگی است که بسیاری از افراد با ارتکاب آن دچار دردسر می شوند.

بیماران دیابتی توجه خاصی را در این ایام نیاز دارند. گرمای هوا و عدم تعادل آب در کنار فعالیت بدنی بیشتر و نیز عدم رعایت خورد و خوراک از جمله عواملی هستند که کنترل قند خون را به شکلی جدی مختل می کند و می تواند عواقب غیرقابل جبران به ویژه برای مصرف کنندگان انسولین، داشته باشد. در مورد این افراد علاوه بر سفارش به رعایت نکات همیشگی، ویزیت توسط پزشک خانواده قبل از سفر و ارتباط با پزشک کاروان در حین سفر توصیه می شود.

ایام تشریف که زائران در چادرها و محیط باز در مناطق منا و عرفات اقامت می کنند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. خطر انتقال بیماری های عفونی و یا عوارض ناشی از تغذیه نامطلوب در این ایام بیش از سایر روزها، افراد را تهدید می کند لذا حساسیت بیشتر به بهداشت فردی، آب و مواد غذایی همچنین استفاده از غذاهای سرد و سبک توصیه ای است که به حفظ سلامت و انجام بهتر عبادت در این مواقف منجر می شود.