رویکرد عجولانه حاکمان سعودی برای تحول اقتصادی

تسنیم به نقل از بلومبرگ با اشاره فاصله گرفتن حکام جدید سعودی از رویکرد احتیاط آمیز سلفای خود نوشت: دولت سعودی گام های رادیکال متعددی را در عرصه های مختلف اعلام کرده که یکی از آنها خصوصی سازی آرامکو است.

عربستان، یکی از سنتی ترین جوامع جهان که در آن ساختار خانوادگی و سیستم قبیله ای پدرسالارانه تفاوت چندانی با مناسبات یک قرن پیش ندارد، در طی یک هفته اخیر تلاش های عجولانه ای را برای تغییر این نظام سنتی در پیش گرفته است.

در طی 8 روز گذشته، این کشور برخی از اعضای منتصب به القاعده را اعدام کرده، روابط با ایران را قطع کرده و گام های رادیکال متعددی را در عرصه های مختلف اعلام کرده که یکی از آنها ممکن است خصوصی سازی شرکت آرامکو یکی از بزرگترین شرکت های جهان باشد.

این مجموعه اقدامات که نتیجه کاهش شدید قیمت نفت، تغییر رویکرد آمریکا و تهدید وقوع انقلاب های عربی در کل منطقه خاورمیانه بوده ظاهرا عمدتا کار شاهزاده محمد بن سلمان، پسر 30 ساله ملک سلمان است که یک سال هم نیست بر سر کار آمده است. تحلیلگران در حالی که بلندپروازی وی برای مدرنیزه سازی را می ستایند، اما برخی نگرانند که این اقدامات لقمه ای بزرگتر از دهان برای این شاهزاده سعودی باشد.

اکارت ووئرتز، تحلیلگر ارشد مرکز امور بین الملل بارسلونا در این باره گفت: «سعودی ها به محتاطانه و مرموز عمل کردن معروف بودند. اما اکنون نگرانی هایی در مورد تصمیمات عجولانه آنها وجود دارد.»

روا بهالا، تحلیلگر مسائل ژئوپلتیک در موسسه مشورتی استراتفور در تگزاس گفت، آمریکا همچنان اصلی ترین حافظ امنیت عربستان است. اما توافق هسته ای با ایران «بدان معنا بود که عربستان باید موضوعات بیشتری را خود به دست بگیرد، زیرا دیگر نمی توان به خصوص در زمینه پشتیبانی از منافع سعودی، به آمریکا اتکا کرد.»

مرحله بعدی این تغییرات در مصاحبه شاهزاده محمد با اکونومیست رونمایی شد؛ زمانی که وی برای اولین بار علنا اعلام کرد که شاید خصوصی سازی آرامکو بخشی از طرح های خصوصی سازی عربستان باشد. وی افزود، تصمیم گیری در این خصوص در ماه های آینده اتخاذ خواهد شد.

وی طرح های خود را به انقلاب تاچر در اقتصاد انگلیس در دهه 1980 میلادی تشبیه کرد و گفت، سرمایه گذاران بخش خصوصی برای ایفای نقشی بزرگتر در بخش بهداشت و درمان، آموزش و برخی صنایع دفاعی دعوت خواهند شد. زمین های دولتی به فروش خواهد رسید و مالیات فروش در زمینه کالاهای مصرفی اعمال خواهد شد.

سعود التمامی، تئوریسین سیاسی در دانشگاه ملک سعود ریاض گفت، دولت جدید به سرعت در حال کنار گذاشتن روش کند گذشته است.

وی در این زمینه به تغییر ناگهانی قیمت بنزین اشاره کرد که حذف یارانه آن از دهه ها قبل در عربستان موضوع بحث بود. هفته گذشته در عرض یک روز، کاهش یارانه بنزین اعلام و اعمال شد. در ماه نوامبر، عوارض سالانه زمین های توسعه نیافته شهری با هدف تحول در بازار املاک عربستان، پس از 4 سال گفت و گو تصویب شد.

عامل اصلی این تغییرات، کسری بودجه دولت عربستان است که سال گذشته همزمان با کاهش 60 درصدی قیمت نفت نسبت به اواسط سال 2014، به 15 درصد تولید اقتصادی این کشور رسید. عربستان برای جبران کمبود درآمدهای نفتی خود به پس اندازهایش روی آورده و این باعث شده ذخایر مالی این کشور در ده ماهه منتهی به ماه نوامبر مدام سقوط کند، روندی که بی سابقه گزارش شده است.

سرمایه گذاران اکنون این سوال را مطرح می کنند که آیا عربستان برای خروج از این وضعیت ناگزیر از کاهش ارزش پول ملی خود خواهد شد یا تصمیم به کاهش تولید در درون اوپک خواهد گرفت تا قیمت نفت بالا برود.