زلزله بزرگ در قاب کاریکاتور: نگاه طنز مطبوعات بریتانیا به ملی شدن صنعت نفت ایران

شفقنا- تصاویر زیر مجموعه‌ای از کاریکاتورهای منتشر شده در مطبوعات بریتانیا است که در زمان «ملی شدن صنعت نفت ایران» در سال ۱۳۲۹ از زوایای مختلف به این رخداد پرداختند. سه درون مایه عمده در این کاریکاتورها به چشم می‌خورد: ۱) القای این مسئله که ملی شدن صنعت نفت ایران تنها به طبقه حاکمه ایران سود می‌رساند و وضعیت اقتصادی ایران را وخیم می‌کند. ۲) تمسخر دکتر محمد مصدق با بیمار نشان دادن او. ۳) استفاده از کلیشه‌های نژادپرستانه درباره مردم ایران، همچون آشوبگر بودن و نوع پوشش «نا متمدنانه».

روزنامه «دیلی هرالد» / این کاریکاتور تنها منفعت برندگان ملی شدن صنعت نفت ایران را ثروتمندان ایران معرفی می کند / زیرنویس: یکی هم هست (مردم فقیر ایران) که از این ماجرا هیچ بهره ای نمی برد. روزنامه «دیلی میل» / در حالی که دکتر مصدق با لباس بیمارستان و با یک بشکه نفت در دست جست و خیز می کند، بریتانیا خواهان مداخله سازمان ملل است و فریاد می زند: «سرقت گستاخانه! از دست من دزدیدش!» روزنامه «ایونینگ استاندارد» / کاریکاتور دکتر مصدق را نشان می دهد که در «بیمارستان سیاسی ایران» بستری است و پزشکان بیمار دیگری به نام «اقتصاد ملی ایران» را در دست دارند و به او می گویند: «مصدق جا باز کن! یک مریض دیگر هم هست». روزنامه «دیلی اکسپرس» / دکتر مصدق در بستر بیماری، هراسناک دو سنگ نوشته بر قبر خود را تصور می کند: ۱) اینجا قبر دکتر مصدق است که با بریتانیایی های کثیف معامله کرد و ۲) اینجا قبر دکتر مصدق است که با بریتانیایی ها معامله نکرد و از میادین نفتی هم چیزی عایدش نشد. روزنامه‌«دیلی هرالد» / تمسخر «دکتر مصدق» بخاطر شکوه از وضعیت بد سلامتی اش. روزنامه «دیلی میل» / بریتانیا نیروی دریایی پادشاهی را برای بلوکه کردن بندر آبادان ارسال کرده است. عده‌ای آشوبگر با لباس شرقی در حال خالی کردن بشکه‌های نفت از این کشتی هستند. روزنامه «ایونینگ استاندارد» / تمسخر دکتر مصدق؛ کاریکاتور با عنوان «نشست هیئت مدیره جدید» او را در بستر بیماری و در جمع گردن کلفت ها نشان می دهد که می گوید: «عاقبت همه چیز را به چنگ آوردیم، فقط بلد نیستیم با آن چکار باید بکنیم». روزنامه «دیلی هرالد» / این کاریکاتور با زیرنویس «مشعل آزادی، به سبک ایرانی» به تمسخر ملی شدن صنعت نفت ایران پرداخته است. دکتر مصدق در حالی که در دریای نفت قدم بر می دارد، هراسان مشعل سوزان را در دست دارد مبادا که شعله اش سرایت کند. روزنامه «دیلی میل» / پلیس بریتانیایی در مقابل آشوبگران با لباس‌های شرقی که پرچم «ملی سازی» در دست دارند، سوت توقف می‌زند.

انتهای پیام