۴اشتباه آنکارا که واقعه تروریستی اخیر را رقم زد

روزنامه آمریکایی «هافینگتون پست» در مطلبی به موضوع انفجارهای تروریستی اخیر در فرودگاه استانبول پرداخته و با اشاره به همزمانی این رویداد با روند عادی سازی روابط آنکارا با تل آویو و مسکو، اشاره می کند که این واقعه، در حقیقت نتیجه سیاست هایی بوده که ترکیه پیش از این اتخاذ کرده و کمی دیر به فکر بهبود وضعیت روابط خود در منطقه افتاده است .

به عقیده نویسنده این مطلب، نخستین خطای ترکیه در سیاست خارجی خود، حمایت از گروه های معارض موسوم به «میانه رو» سوری، همچون «ارتش آزاد سوریه» بود تا بدین طریق، بشار اسد، رئیس جمهور سوریه را از قدرت ساقط کند. با این حال، مدتی بعد معلوم شد که ترکیه از گروه های افراطی، همچون جبهه النصره نیز حمایت کرده و به این گروه ها سلاح می دهد .

همزمان، یک گروه افراطی تر در عراق در حال قدرت گرفتن بود که در آن زمان به عنوان «القاعده عراق» شناخته می شد و بعدها داعش نام گرفت. به موازات قدرت گیری داعش، عناصری از بدنه ارتش آزاد و دیگر گروه ها، از جمله جبهه النصره جدا شده و به این گروه پیوستند. دومین خطای ترکیه، دستکم گرفتن قدرت رو به رشد داعش بود؛ زیرا در سال 2014، احمد داوواوغلو - که در آن زمان وزیر خارجه ترکیه بود - داعش را «گروهی جوان عصبانی» خواند !

در همان سال، داعش اقدام به اشغال کنسولگری ترکیه در موصل کرد و 49 کارمند آن را به مدت 101 روز گروگان گرفت. با این وجود، یک رسانه ترکیه ای در سال 2015 فاش کرد که دولت آنکارا برای داعش هم سلاح ارسال کرده است .

سومین خطای دولت ترکیه این بود که تا اواخر سال 2015، نسبت به تشدید کنترل مرزی در مرزهای جنوبی خود اقدام نکرد. این زمانی بود که داعش دیگر موضع خود را در سوریه و در جنوب شرق ترکیه تثبیت کرده بود. شهر «آدیامان» به یک مرکز مهم برای تروریست های داعش تبدیل شد. گزارش ها حاکی از آن است که دستکم دو حمله تروریستی که سال گذشته در ترکیه اتفاق افتاد، به این شهر ارتباط داشته است .

تا اوت 2014، جامعه بین المللی دیگر پی برده بود که خلأ قدرت در سوریه به چه میزان است و این امر چگونه سبب تسهیل احیای تروریسم می شود. هرچند آمریکا در ابتدا تمایل چندانی به اقدام نظامی علیه داعش نداشت، اما بالاخره هدایت ائتلافی بدین منظور را بر عهده گرفت در همین حال، به واسطه خلأ قدرت موجود، کردهای سوریه نه تنها توانستند به خودمختاری دست پیدا کنند، بلکه به یکی از موثرترین نیروها در مبارزه با داعش نیز تبدیل شدند .

در این شرایط، ایالات متحده در تلاش برآمد تا از کردها یک نیروی موثر علیه داعش ایجاد کند؛ در حالی که ترکیه آن ها را یک تهدید جدید علیه امنیت ملی خود قلمداد کرده است. میزان حمایت خارجی از کردهای سوریه، در نهایت ترکیه را به انجام خطای چهارم واداشت؛ یعنی انجام حملات هوایی علیه کردهای سوریه در اکتبر 2014 .

مجموعه این اقدامات بود که سبب شد ترکیه از یک سو در سطح بین المللی به عنوان حامی تروریسم در سوریه شناخته شود و از سوی دیگر، خود این کشور را در معرض تهدیدات تروریستی برآمده از داعش و نیز شبه نظامیان افراطی کرد قرار داد. با این وجود، هرچند آنکارا هم اکنون روندی از تنش زدایی را در سطح منطقه آغاز کرده، اما سایه اشتباهات گذشته همچنان بر سر این کشور سنگینی می کند.