آخرین جزییات پروژه مسکن مهر در دولت یازدهم

به مناسبت هفته دولت امسال قرار است که 74 هزار واحد مسکن مهر به خانوارهای متقاضی تحویل داده شود که البته تاکنون بخش بزرگی از آن محقق شده است و احتمال دارد که این رقم تا 94 هزار واحد نیز افزایش یابد. اما فعالیت دولت در سال‌جاری به تکمیل و تحویل این تعداد واحد مسکن مهر خلاصه نمی‌شود و تا پایان سال بیش از 200 هزار واحد دیگر نیز آماده تحویل خواهد شد. به طوری که انتظار می‌رود در پایان امسال تمام واحدهای بلامعارض به متقاضیان تحویل داده شود. در خصوص طرح‌های مسکن مهر همه ما خانواده‌هایی را می‌شناسیم که از سال 86 تا به حال در این طرح مسکن مهر ثبت‌نام کرده اند. برخی از آنها تاکنون واحد مسکونی خود را تحویل گرفته‌اند و برخی دیگر متأسفانه هنوز در فهرست انتظار هستند و مجبورند که علاوه بر پرداخت اجاره مسکن، اقساط مسکن مهر خریداری شده را نیز به بانک بپردازند. لذا همگی می‌دانیم که تکمیل و تحویل واحدهای باقیمانده چقدر اهمیت دارد. در خصوص روند تکمیل و تحویل این واحدهای مسکونی به اقشار کم درآمد جامعه و اینکه چه زمانی پرونده مسکن مهر بسته خواهد شد، با احمد اصغری مهرآبادی قائم‌ مقام وزیر مسکن و شهرسازی در طرح مسکن مهر گفت‌و‌گویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید :

شروع طرح مسکن مهر در سال 86 یعنی در دولت نهم کلید خورد. زمان آغاز به کار دولت یازدهم پیشرفت طرح چقدر بود؟

بر اساس تکلیفی که برنامه چهارم توسعه به عهده وزارت راه و شهرسازی گذاشته بود در سال 86 ساخت مسکن مهر شروع شد. به طوری که در سال اول برنامه چهارم توسعه طرح جامع مسکن توسط سازمان ملی زمین و مسکن ایجاد شد و این طرح شامل 55 برنامه بود. یکی از برنامه‌های این طرح مسکن اجاره‌ای 99ساله یا همان حق بهره‌برداری از زمین بود که بعدها به مسکن مهر معروف شد. این طرح دولت را مکلف می‌کرد که با قیمت بسیار اندک و حتی صفر زمین و تسهیلات ارزان قیمت فراهم کند تا به اقشار کم درآمد جامعه یاری برساند .

ابتدا این مأموریت به تعاونی‌های مسکن داده شد که البته تهیه زمین و پیگیری تسهیلات با وزارت راه و شهرسازی بود. اما اواخر سال‌های 88 و 89 احساس شد که تعاونی‌های مسکن بویژه تعاونی‌های متشکل از مشاغل آزاد و محله‌ای در کار خود موفق نیستند و کار بخوبی پیش نمی‌رود. نهایتاً وزیر وقت کار را به عهده گرفت و قراردادهای جدید را در قالب سه جابنه تنظیم کرد تا افرادی که حرفه‌ای هستند ساخت و ساز واحدها را به عهده بگیرند و کیفیت و سرعت کار را بالا ببرند. در این شرایط وزارت راه و شهرسازی، تعاونی مسکن و بانک عامل سه ضلع را تشکیل می‌دادند .

در آن زمان نتایج سرشماری نفوس مسکن نشان می‌داد که 16 میلیون واحد مسکونی و 5/17 میلیون خانوار در کشور وجود دارد. به عبارت دیگر 5/1 میلیون خانوار فاقد مسکن داشتیم که معنی آن یک نیاز انباشته به مسکن بود و باید دولت به آن پاسخ می‌داد. در این راستا توزیع استانی 5/1 میلیون واحد را شروع کردیم که در ادامه کار این عدد به 2 میلیون و 300 هزار واحد افزایش پیدا کرد. البته از این تعداد بانک مرکزی به 84 هزار واحد اجازه پرداخت تسهیلات نداد چرا که معتقد بود این طرح‌ها جدیدند درحالی که اسناد موجود حاکی از آن است که این طرح‌ها در دولت قبل شروع شده و دارای شماره و پرونده هستند. از طرف دیگر حسن روحانی رئیس جمهوری نیز در همان ابتدای دولت مطرح کرد که ما تمام طرح‌هایی که در دولت قبل شروع شده را به اتمام خواهیم رساند. لذا عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی از روزهای آغازین دولت یازدهم تکمیل 2 میلیون و 215 هزار واحد را دنبال کرد .

البته در پاسخ به سؤال شما لازم است که ذکر کنم از این تعداد یک میلیون و 10 هزار واحد در دولت گذشته یعنی طی 6 سال تکمیل و افتتاح شد .

در سه سال گذشته چند واحد مسکن مهر تکمیل و تحویل داده شد؟

تا پیش از هفته دولت این عدد به 720 هزار واحد رسید بود اما اکنون این رقم در حال عبور از مرز 800 هزار واحد است. به صورت کلی کار ساخت یک میلیون و 915 هزار واحد از این 2 میلیون و 300 هزار واحد به پایان رسیده و یک میلیون و 720 هزار واحد آن افتتاح شده است. همچنین 2 میلیون و 140 هزار واحد از مرحله نصب اسکلت و سقف عبور کرده است .

چرا مابقی واحدهای تکمیل شده را افتتاح نمی‌کنید؟

این فاصله مربوط به طرح‌هایی است که کار ساخت آنها تمام شده اما به دلیل نبود زیر ساخت‌هایی نظیر برق و آب هنوز نتوانسته‌ایم آنها را افتتاح کنیم. مشکل اصلی نیز ناتوانی دولت در تأمین مالی طرح است .

آیا اقدام جدی برای حل این مشکل در دستور کار ندارید؟

در این رابطه با پیگیری وزارت راه و شهرسازی دولت امسال چند مصوبه در نظر گرفت تا اتمام و تحویل واحدها ممکن شود که در مجموع دولت هزار و 750 میلیارد تومان برای تأمین خدمات زیربنایی تصویب کرده است. قرار بر این است که اگر این مبلغ تأمین شود 350 هزار واحد را تمام و افتتاح کنیم ولی متأسفانه تاکنون یک ریال از این مصوبه به طرح تزریق نشده و فصل کار نیز در حال اتمام است .

یعنی دولت نمی‌تواند تا پایان سال‌ جاری به تعهد خود برای تکمیل واحدهای بلامعارض عمل کند؟

تلاش ما بر این است که تا پایان سال یک میلیون واحد مسکن مهر را تکمیل کنیم و تحویل دهیم. اما تحقق این موضوع نیازمند منابع مالی است و اگر مصوبه دولت هرچه زودتر عملی شود می‌توانیم بخشی زیادی از تعهد خود را اجرایی کنیم. البته 700 میلیارد تومان از دولت مصوبه دریافت کرده‌ایم که قسمتی از منابع را از محل فروش زمین تأمین کنیم .

به هر حال دولت یازدهم منابع کمتری از دولت دهم در اختیار دارد و با وجود این تنگناهای مالی توانسته است که بخش زیادی از کار را جلو ببرد .

وزیر راه و شهرسازی انتقادات جدی نسبت به این طرح دارد. اما می‌بینیم که بیشترین حجم کار در این طرح را نیز همین دولت انجام خواهد داد. آیا این موضوع عملکرد دولت را کمرنگ نمی‌کند؟

پیگیری‌هایی که دولت یازدهم برای تکمیل این طرح آن هم در اوج محدودیت‌های مالی کشور انجام داد بسیار چشمگیر است و حتی این دولت حدود 60 درصد از حجم پروژه مسکن مهر را به سرانجام می‌رساند. ما در این سه سال توانستیم سالانه حدود 250 هزار الی 270 هزار واحد را افتتاح کنیم اما این طرح یک ایراد بزرگ دارد. بزرگترین ایرادی که از این طرح گرفته می‌شود حجم بالا و گستردگی آن است. از زمان انقلاب تا شروع این طرح در سطح کشور یک میلیون و 900 هزار قطعه زمین را تأمین کردیم و نهایتاً 200 الی 300 هزار واحد ساخته شده تحویل دادیم. مشکل دیگر این است که مکان‌یابی برخی از این طرح‌ها بدرستی انجام نشده است .

بزرگترین مشکل موجود در مسیر تکمیل واحدهای دیگر جیست؟

حدود 300 هزار واحد باقی مانده است که این واحدها عمدتاً مشکل دارند. به طوری که از این تعداد 117 هزار واحد فاقد مشتری است و تمام مشکلات از همین جا نشات می‌گیرد. این 117 هزار واحد 220 هزار واحد را تحت‌الشعاع قرار داده است که بخشی از آن مشتری نیز دارد. به هر حال دولت از محل منابع بانکی و سپرده‌های مردمی کار را اجرا می‌کند. وقتی بلوک 20 واحدی 14 واحد پول را واریز کردند ولی 6 واحد این کار را انجام نداده‌اند ادامه طرح به مشکل می‌خورد. از این 117 هزار واحد 77 هزار واحد 6 دانگ آن فاقد مشتری و بلوک رها شده است که از این بابت مشکل زیادی وجود ندارد. اما 40 هزار واحد 140 هزار واحد را درگیر کرده و ما در این بخش گرفتار هستیم. این بخش از طرح‌ها در مقطع 80 درصد پیشرفت متوقف شده است و امکان تکمیل آن وجود ندارد .

اما برای حل این مشکل مصوبه‌ای را از دولت گرفته‌ایم. پیش از این برای متقاضیان واحدهای مسکن مهر 4 شرط الزامی بود اما دولت اجازه داد که این شروط حذف شود و اگر خانواده‌ای از دولت ملکی گرفته باشد، مالکیت شخصی داشته باشد، مجرد باشد یا آنکه در آن شهر 5 سال سکونت نداشته باشد نیز بتواند برای خرید واحدها تقاضا دهد. لذا همه شروط را حذف کردیم تا سرمایه ملی از بین نرود و مردم بیشتر از این معطل نمانند اما متأسفانه به دلیل رکود بازار و مکان‌یابی نادرست برخی از مجتمع‌ها بازهم مورد استقبال قرار نگرفته است .

مشکل دیگری که با آن مواجه هستیم این است که نزدیک به 50 هزار واحد از این 300 هزار واحد در دادگاه‌ها پرونده دارد و در مورد آن میان تعاونی و سازنده، سازنده و ادارات کل ما و.. اختلاف است. برای حل این مشکل رئیس قوه قضائیه دستور داده که در استان‌ها پرونده‌های مسکن مهر در اولویت قرار بگیرد و امیدواریم بزودی این مشکل حل شود .

بنابراین حدود 30 الی 40 هزار واحد بلامعارض داریم که قطعاً این تعداد تا پایان سال تمام خواهد شد و تا پایان دولت یازدهم نیز ان‌شاء الله می‌توانیم تمام طرح‌ها را به اتمام برسانیم و پرونده مسکن مهر را ببندیم و بعد از آن به سراغ مابقی طرح‌های مسکن برویم. ما می‌دانیم که مشکلات متقاضیان از بابت تأخیر در طرح‌ها چقدر است. هر روز تأخیر در تکمیل این طرح به معنی فشار بیشتر به اقشار کم درآمد جامعه خواهد بود و دولت با تمام توان خود سعی می‌کند که هر چه زودتر مشکلات را رفع کند. به هر حال الان در این سختی‌ها کار کردن هنر است. اگر این تنگنا نصف دولت قبل بود کار تاکنون به پایان رسیده بود .

الان طرح مسکن مهر چند درصد پیشرفت دارد؟

پیشرفت فیزیکی کل طرح‌ها 93 درصد است. یعنی 7 درصد باقی مانده که این بخش نیازمند کمک‌های مالی دولت و مردم است .