خسارت ۴۰ میلیون دلاری یک یارد خالی

ششم فرودین 1394 بود که خبر آمد یک کشتی سنگاپوری به پایه های سکوی فاز 13 پارس جنوبی برخورد کرده و موجب خسارتی به این سازه دریایی شده است. کشتی آلپاین تحت بیمه Braemar Adjusting بود که مسئولیت پرداخت خسارت را عهده دار شد. بنا به گزارش اعتماد، پس از بررسی ها و بازرسی های مختلف که معمول این کار است، شرکت بیمه به جای اینکه خسارت مالی وارد شده را به شرکت پترو پایدار ایران (پیمانکار اصلی پروژه) بپردازد، تصمیم می گیرد که یک جاکت به جای جاکت خسارت دیده بسازد و در محل پروژه نصب کند. به همین منظور مدیریت و راهبری این کار را به شرکت ایتالیایی Rosseti Marino می دهد که حرفه و تخصصش ساخت سازه های دریایی و کشتی های بزرگ است.

شرکت روزتی هم برای این کار اصطلاحا یک پیمانکار منطقه ای انتخاب می کند که حمل و نقل سازه 1800 تنی با مشکلات زیادی رو به رو نشود، این می شود که سفارش ساخت جاکت فاز 13 به یک شرکت اماراتی داده می شود. این در حالی است که ساخت و حمل و نصب جاکت و پایه های سکوهای دریایی از اولین سازه هایی نفتی بود که در داخل کشور توسط شرکت های ایرانی انجام و تمام جاکت های پارس جنوبی توسط شرکت های ایرانی ساخته شد، اما به خاطر عدم نظارت کافی شرکت نفت و گاز پارس این پروژه 40 میلیون دلاری به شرکتی اماراتی داده شده است و یاردهای سازنده ایرانی در این فصل رکود باید خالی و بیکار بمانند.

بنا بر اطلاعات دریافتی، این پروژه سه ماه است که شروع شده است. علت این کار از سوی مسئولین ذی ربط سخت بودن نقل و انتقال پول از سوی بیمه و شرکت ایتالیایی به داخل ایران عنوان شده است. این در حالی است که با مصوبه تازه وزارت خزانه داری آمریکا نقل و انتقال پول به داخل ایران دیگر مشکلات سخت گذشته را ندارد و مانع و مشکلی در این خصوص نباید باشد؛ گرچه قبل از آن هم با یک سری تمهیدات و مذاکرات می شد ساخت جاکت را به شرکت های ایرانی داد. این رویکرد شرکت نفت وگاز پارس در میانه ای که وزارت نفت شعار حمایت از سازنده های داخلی در قراردادهای تازه را می دهد و برای آن همایش های مختلفی برگزار می کند، متناقض و سوال برانگیز است.
در فرم و اندازه های پروژه های نفتی شاید 40 میلیون دلار یک پروژه کوچک باشد؛ هر چند بالغ بر 130 میلیارد تومان حجم ریالی این کار می شود و برای شرکت های ایرانی کار و فعالیتی مناسب برای یک سال است، اما آنچه این موضوع را حائز اهمیت می کند، دورانی است که این اتفاق رخ می دهد.

وزارت نفت در هنگامه پارادایم شیفت از قراردادهای بیع متقابل به نوع جدید قراردادهای نفتی است و همواره با این نگرانی از سوی مخالفان رو به رو بوده است که سهم داخلی ها در پروژه های آتی چه میزان و چه اندازه است و آیا با حضور شرکت های خارجی، پیمانکاران و سازندگان ایرانی که در دوران سخت تحریم رونق صنعت نفت کشور را تضمین کردند، به کنار زده می شوندیا نه؟ در برابر این نگرانی تلاش وزارت نفت بر این محور و مدار بود که به سازنگان و پیمانکاران ایرانی این اطمینان را بدهد که قالب تازه قراردادهای نفتی اتفاقا در جهت منافع سازندگان داخلی است و موجب رشد آنها می شود. اما به یک باره خبر می آید در حوزه ای که شرکت های ایرانی سال هاست قابلیت های رقابت بین اللملی پیدا کرده اند و هیچ جاکتی از پارس جنوبی به خارجی ها واگذار نشده است، یک جاکت برای ساخت به یاردی در دبی واگذار می شود. شرکت بیمه در جلساتی که با حضور مدیران پیمانکاری و نفت وگاز برقرار بوده، حتی خسارت بالاتر از 40 میلیون دلار را پذیرفته بوده ولی به علت ضعف مدیریت کارفرمایی از تحویل ساخت این جاکت به شرکت های ایرانی به علت برقرار بودن تحریم ها، طفره رفته است. در صورتی که کارشناسان معتقدند راهکارهای ساده ای برای این موضوع بود، نمونه آنکه شرکت های ایرانی پولشان را در حساب های خارج از کشورشان می گرفتند، اما کار به یک یارد و شرکت اماراتی داده نمی شد. این مساله بک نشانه است که در کارهای بزرگ، شرکت های کارفرمایی ما به راحتی تسلیم استدلال های شرکت های خارجی به بهانه های مختلف نشوند و زمینه کارآفرینی در داخل را به بیراهه نکشانند.