زنگنه: اوپک دوباره زنده شد

به گزارش شانا بیژن زنگنه، وزیر نفت، بعد از ظهر امروز (پنجشنبه، ۲۲ آذرماه) با حضور در استودیوی شبکه خبر، نتایج یکصد و هفتاد و یکمین نشست عادی وزارتی اوپک را تشریح کرد، مشروح این گفت‎وگو را در ادامه می خوانید:

در نشست ۲۸۲ اوپک اعضای این سازمان تصمیم گرفتند که تولید روزانه این سازمان یک میلیون و ۳۱۱ هزار بشکه کاهش یابد، لطفا درباره این تصمیم توضیح دهید؟

همان طور که گفتید اوپک تصمیم گرفت که یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه از تولید نفت این سازمان بکاهد و ایران اجازه یافت که ظرف ۶ ماه آینده که دوره اعتبار این تصمیم است، تولید خود را به طور میانگین ۹۰ هزار بشکه نسبت به خط پایه تولیدی یعنی تولید ماه اکتبر خود بر مبنای آمارهای منابع ثانویه، اضافه کند و این به آن معناست که ما می توانیم در ماه های آخر تولید خود را خیلی بیشتر از این هم اضافه کنیم زیرا ممکن است در ماه‎های نخست تولید افزایش نیابد.

با برآوردهایی که داریم در واقع ایران برای افزایش تولید تا اوایل سال آینده هیچ محدودیتی نخواهد داشت و این موفقیت خوبی برای ایران است و امیدوارم با توجه به این که در سال آینده حدود یک میلیارد بشکه صادرات نفت و میعانات گازی خواهیم داشت و برآوردهای حداقلی هم این است که حدود ۱۰ دلار به قیمت نفت اضافه شود، فکر می کنم به امید خدا این تصمیم برای ما حدود ۱۰ میلیارد دلار افزایش درآمد را به همراه داشته باشد.

همان طور که از دیروزهم مشاهده کردید بازار به سرعت {به این تصمیم} واکنش نشان داد ؛ گرچه هنوز هیچ تولیدی از بازار کم نشده اما در واقع پیش بینی های آینده یا بازارهای آتی سبب شد که بازار آینده، وضع کنونی بازار و انتظارهای بازار را بهبود ببخشد. امروز هم به من گفتند که قیمت نفت برنت حدود ۵۳ دلار به ازای هر بشکه شده است، در حالی که دیروز این قیمت حدود ۴۶ دلار برای هر بشکه بود و این رقم بزرگی است که اضافه شده است و به امید خدا تثبیت شود. همچنین برای نخستین بار بود که با همکاری کشورهای غیر عضواوپک این تصمیم گرفته شده که فکر می کنم مهم است.

یک نکته هم لازم است که بگویم و خیلی مهم است؛ دیروز هم در نشست وزیران نفت و انرژی اوپک گفتم و مورد استقبال هم واقع شد؛ موضوعی که بازار باید بداند و مهم است که گفته شود این است که مهم تر از اعداد و ارقامی که برای کاهش تولید نوشتیم؛ روح همکاری درون اوپک است.

اکنون اوپکی ها تصمیم گرفتند؛ هریک از از ما پایگاه های فکری و خاستگاه هایی متفاوت از هم داریم و هر کس به دلیلی می آید و آنجا {اوپک} تصمیم می گیرد و همه افراد کارکشته ای هستند؛ بالاخره بر پایه عقلانیت اقتصادی و منافع مردم، اوپکی ها باهم تصمیم گرفتند کار کنند و بازار را مدیریت کنند. این روح همکاری و مدیریت بر پایه عقلانیت است و به نظرم خیلی مهم است که حفظ شود و به امید خدا حفظ می شود؛ ما می توانیم شاهد وضع بهتری باشیم. اگرهم مشکلی پیش آمد به موقع واکنش نشان دهیم و بتوانیم وضع را بهبود ببخشیم.

در ارتباط با این موضوع چند مخالف سرسخت داشتید، از جمله با عربستان، ریاض چگونه با افزایش تولید نفت ایران موافقت کرد؟

قدرت، واقعیت و استحکام بر مواضع خیلی مهم است. ما بر مواضع مان مستحکم بودیم. من بارها گفته بودم که حدود ۶ درصد از اقتصاد مان وابستگی به نفت دارد و حدود ۳۰ درصد درآمد دولت در بودجه از نفت است. ما جزو مقاوم ترین اقتصادها در حوزه نفت هستیم. در تراز بازرگانی خارجی هم اکنون بدون نفت ترازمان مثبت است؛ یعنی واردات ما مقداری کمتر از صادرات نفتی است. این ها کارهای مهمی است که انجام شده است.

استحکام بر مواضع و منطق و همچنین واقعیت. یعنی این که شما تولید داشتی، وقتی که تولید دارید و واقعیت تولید را دارید دیگر نمی توانند کاری کنند و برای آینده هم باید بر همین موضوع پافشاری کنیم. آنچه که در اوپک تعیین کننده است این است که ظرفیت تولید خود را بالا ببریم و حتی ظرفیت مازاد ایجاد کنیم که نیاز به سرمایه گذاری و اجماع ملی داریم، نیاز به پیگیری همگانی داریم. فقط مسائل مربوط به اوپک می شود، نگوییم که سقف تولید ما باید چقدر شود، بلکه باید تولیدی هم باشد که پشتوانه این سهمیه بندی ها باشد.

به افزایش تولید اشاره کردید و این که امکان دارد در ماه های اولیه اتفاق نیفتد اما در بازه زمانی که پیش بینی کردید این اتفاق می افتد، ظرفیت کنونی واقعی تولید ما چقدر است؟

تولید واقعی کنونی ایران سه میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در روز است که منابع ثانویه رقم سه میلیون و ۷۰۷ هزار بشکه در روز در ماه اکتبر را برای ما نوشته اند، که به طور معمول میان ارقام اعلام شده از سوی کشورها و منابع ثانویه ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار بشکه در روز است.

تولید نفت خام ایران قرار است به کجا برسد و چقدر افزایش یابد؟

همان طور که گفتم اجازه داریم تولید کنیم تا طبق آنچه که منابع ثانویه گفته اند می توانیم تا سه میلیون و ۰۸۶ هزار بشکه در روز هم تولید کنیم؛ اما در واقع در سه ماه نخست سال ۲۴۰۷ می توانیم بالای چهار میلیون بشکه در روز تولید کنیم. مهم این است که ما ظرفیت تولید ایجاد کنیم و داشته باشیم که این کار کوتاه مدت نیست و ما باید آنچه که در حال راه اندازی داریم به بهره برداری برسانیم و برای بعد آن هم باید سرمایه گذاری جدید داشته باشیم که دنبال آن هستیم. آنچه که مهم است این که ما به هرحال هیچ محدودیتی برای افزایش تولید خود نداریم در این دوره زمانی ۷ ماهه بر اساس تصمیم اوپک خوشبختانه محدودیتی نداریم.

پیش بینی شما برای بازار نفت و قیمت نفت در آینده چه خواهد بود؟

پیش بینی بازار نفت خیلی سخت است اما همه می خواهند که قیمت نفت بالا برود حتی مصرف کنندگان. به دلیل وضع اقتصادی، مشکلات رکودی و تورمی و رونق اقتصادی که دارند، همه خواهان قیمت نفت بالاتر از این رقم ها هستند، البته اگر قیمت نفت خیلی بالا برود، دوباره پروژه های برداشت نفت از ذخایر شیل فعال می شوند، آنها تولید خود را اضافه می کنند و دوباره قیمت ها کاهش می یابد.

بنابراین اکنون منتظر آثار کوتاه مدت تصمیم اوپک هستید؟

بیشتر اوپکی ها برای قیمت سبد نفتی اوپک، ۵۵ تا ۶۰ دلار برای هر بشکه را فعلا قیمت خوبی می دانند.

و در آینده؟

فعلا همین است زیرا برنامه های اوپک برای کارهای کوتاه مدت است و برای کارهای درازمدت نیست.

آقای زنگنه، در صحبت های خود اشاره کردید که اوپک دوسالی بود که تاثیری بر بازار نفت نداشته است و خیلی ها هم معتقد بودند که عمر آن رو به زوال است و تاثیرگذاری و جایگاه خود را از دست داده بود، با توجه به نشست و تصمیم دیروز اوپک، فکر می کنید چقدر باید به جایگاه و اهمیت این سازمان در بازار نفت و تحولات نفتی امیدوار باشیم؟

اوپک دوباره زنده شد، از نشست الجزایر تکانی خورد و دیروز زنده شد، چهارشنبه (۲۱ آذرماه ۰۶) روزی تاریخی بود برای این که به این تصمیم رسیدیم. ببنید اوپک نه اکنون بلکه در گذشته هم نشان داده که سازمان مهمی بوده است. اوپک تنها سازمان جهان سومی در حوزه اقتصادی به شمار می آید که در بازارها اقتصاد جهانی تاثیرگذار بوده است که نمونه دوم هم ندارد. این سازمان نشان داد که با وجود رقابتی که میان اعضای آن وجود دارد؛ اما این رقبا باهم برای بهبود وضع خود همکاری می کنند در عین حالی که برخی از آنها هم اختلاف‎های سیاسی جدی باهم دارند. در زمان جنگ ایران و عراق ما با عراق در حال جنگ بودیم اما مهم این است که می توانیم دور یک میز جمع شویم و برای منافع مشترک خود صحبت کنیم و برای بهبود بازار نفت عاقلانه تصمیم بگیریم.

نکته ای را تحلیل گران بازار نفت و سیاستمداران این حوزه گفتند که این توافق اوپک برای کاهش تولید اعضا فارع از ایران که اجازه افزایش تولید یافته است، یک توافق تاریخی به شمار می رود، نظر شما چیست آیا به واقع یک توافق تاریخی است؟

من هم معتقدم که یک توافق تاریخی است. بیش از هشت سال است که اوپک تصمیمی برای کاهش تولید نگرفته بود و دوسال اخیر هم تقریبا اوپک رها شده بود و اختلافات هم میان اعضا زیاد بود. میان ایران و بعضی از اعضا، عربستان با ما و بعضی از اعضای خلیج فارس و عراق، اختلاف‎ها خیلی زیاد بود به همین دلیل هم خیلی ها فکر نمی کردند ما واقعا به این تصمیم برسیم.

این تصمیم تاریخی بود به دلیل این موضوع که در واقع آنهایی که فکر می کردند اوپک مُرده است، این سازمان دوباره زنده شد. نشست دیروز اوپک یک مطلب دیگر داشت و آن همکاری کشورهای غیر عضو اوپک بود. برای نخستین بار است پس از سال‎های بسیار طولانی کشورهای غیرعضو اوپک به ویژه روسیه با اوپک همکاری می کنند و دیروز روسیه بلافاصله اعلام کرد ۳۰۰ هزار بشکه تولید نفت خود را کاهش می دهد.

البته اقدام های سیاسی بسیاری انجام شد، تماس‎های زیادی بود، چند بار مذاکراتی که با وزیر روسیه و افرادی انجام شد. آخرین تماس هم از جانب آقای روحانی، رئیس جمهوری دوشنبه شب (هشتم آذرماه) با آقای پوتین رئیس جمهوری روسیه برقرار شد و وی دستور داد و بعد هم که روسیه حاضر شد کاهش تولید دهد. تا آن موقع روسیه اصلا قبول نکرده بود که کاهش تولید دهد، حداکثر می گفت که تولیدم را در همین سطح کنونی حفظ می کنم و اضافه تولید نخواهم داشت. این تصمیم بزرگی بود که روسیه برای همراهی گرفت. این تصمیم هم برای بقیه کشورهای تولید کننده غیرعضواوپک تاریخی و به یاد ماندنی است.

تاکید کردید بر این که اوپک دوباره زنده شد، آیا این زنده بودن و پویایی را حفظ می کند و روی بازار و تحولات نفتی تاثیر می گذارد یا این که یک تصمیم مقطعی بوده است و دوباره به شرایط گذشته بر می گردد؟

نه فعلا که فکر می کنم ادامه یابد زیرا همه اعضا می خواهند. اگر یک عضو تعیین کننده اوپک، یک عضو بزرگ بخواهد در این سازمان تصمیم گیری نشود و اوپک را به قولی بی اثر کند، می تواند و این هم دلیل اقتصادی ندارد؛ وقتی این اتفاق می افتد که سیاست بر تصمیم ها حاکم می شود، اگر ما حرف کلی داریم بنابراین اوپک و بازار نفت باید غیرسیاسی شود.