اظهارات سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره پیشران‌ها

بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در مصاحبه با برنامه «من طهران» شبکه العالم اظهار داشت: برنامه هسته‌ای بخش‌های مختلفی را در بر‌می‌گیرد، و از اکتشاف و استخراج شروع می‌شود و کل چرخه سوخت را شامل می‌شود، غنی‌سازی تا پسماند و پسماندداری، مباحث نیروگاهی و بحث رآکتورهای تحقیقاتی که اینها در زمینه‌های مختلف بهداشتی، پزشکی، صنعتی و کشاورزی کاربرد دارد و از اهمیت زیادی برخوردار است.

وی با بیان اینکه ظرفیت غنی‌سازی با توجه به برجام محدود شده است، افزود: باز هم در همین حالت محدودیت، هزاران سانتریفیوژ درحال کار کردن هستند، سانتریفیوژهای نسل جدید در حال آزمایش هست و امیدواریم که بتوانیم در انتهای ۱۵ سال که الان یک سال آن گذشته است، در ارتباط با سطح میزان غنی‌سازی کشور به لحاظ صنعت تولید سوخت هسته‌ای خودکفا بشویم.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ادامه داد: اگرچه خودکفایی کامل مورد نظر ما نیست، به این دلیل که ما نیاز به منابع اولیه داریم، و طبیعتا امنیت سوخت برای ما مهم است؛ اینکه بتوانیم خودمان سوخت را تولید کنیم که اگر بنا به دلایلی سوخت به ما نرسید، نیروگاه‌های ما بیکار نمانند.

کمالوندی تأکید کرد: این در واقع برنامه کلی ما است، که به خوبی پیش می‌رود.

وی با بیان اینکه ما باید حدود ۲۰ هزار مگاوات برق اتمی داشته باشیم، عنوان کرد: سال بیست و بیست و پنج می بایست ظرفیت اسمی تولید برق ما باید به صد هزار مگاوات برسد. الان ۷۵ هزار تا ۸۰ هزار مگاوات است که برای اینکه به صدها هزار تا برسد، ما باید چیزی بین هشت تا دوازده درصد از برق ما باید برق اتمی باشد؛ یعنی چیزی بین هشت تا دوازده نیروگاه مانند بوشهر ما نیاز داریم که یک نیروگاه داریم و یک نیروگاه هم قراردادش را بسته‌ایم، کارهایش شروع شده است و انشاالله نیروگاه‌های دیگر هم در پیش خواهیم داشت.

سطح همکاری‌های هسته‌ای با کشورها، پس از برجام

کمالوندی درخصوص همکاری‌های هسته‌ای اظهار داشت: با توجه به این که برجام مسیر را برای کشور ما باز کرده است، ما هم‌اکنون همکاری‌های خوبی را با کشورهای مختلف شروع کردیم، و اینها می‌تواند مقدمه خوبی برای آینده نوید‌بخش و روشن باشد. تعداد کشورهایی هم که در زمینه هسته‌ای می‌توانند به ایران کمک کنند، زیاد نیست، چون صنعت هسته‌ای در کشورهای کمی رشد کرده است، اما با همین تعداد هم ما روابط خوبی برقرار کردیم، مثل ژاپن و کره و چه اروپا که من خودم این اواخر یک سفر به چک داشتم، با روسیه ما همکاری خوبی داریم و همین طور با چین و در اروپا با سوئیس، سوئد، لهستان، مجارستان، اسپانیا؛ ما با همه اینها ارتباط های خوبی برقرار کردیم، به صورتیکه با آنها یادداشت تفاهم امضا کرده و یا درحال امضای یادداشت تفاهم هستیم.

ضرورت توسعه همکاری هسته‌ای در منطقه

سخنگوی سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: البته یک چشم ما به کشورهای منطقه است؛ به نظر ما این همکاری‌ها باید در منطقه هم توسعه پیدا کند، چون همانطوری که اشاره کردم‌، صنعت هسته‌ای باید در حوزه‌های دیگر مانند بهداشت، پزشکی و حوزه‌های کشاورزی و صنعت نیز توسعه پیدا کند و ما به کمک همدیگر برای توسعه منطقه نیاز داریم.

همکاری‌های هسته‌ای دورنمای خوبی دارد

کمالوندی افزود: موضوع هسته‌ای می‌تواند یکی از موضوع‌های همکاری ایران و کشورهای منطقه باشد و ما بارها اعلام کردیم و باز هم اعلام می‌کنیم و به نظرم باید یک دیپلماسی فعالی در این زمینه داشته باشیم که بتوانیم چیزی را که داریم با همدیگر به اشتراک بگذاریم، از تجارب یکدیگر در راستای اهداف صلح‌آمیز استفاده کنیم، و در پاسخ به این سوال که همکاری‌های هسته‌ای چطور پیش می‌رود، باید بگویم که این همکاری‌ها طبق پیش‌بینی ما درحال پیش رفتن هست و دورنمای خوبی دارد.

وی اظهار داشت: ما از طریق شبکه العالم یکی دو جلسه پیام‌های خودمان را فرستادیم؛ به هرحال، همکاری دو طرفه است، ما از سمت خود آماده همکاری هستیم و البته از دوستان وزارت خارجه خواستیم که به تدریج این موضوع را در موضوعات روابط دوجانبه در سطح منطقه مطرح کنند، متاسفانه اکنون به علت شرایط منطقه، مذاکرات هنوز به طور جدی دراین زمینه شروع نشده و به نظرم باید هر چه زودتر این کار را انجام دهیم، ولی ما آمادگی داریم.

پیشرفت خوب در تولید و فروش آب سنگین

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با اشاره به پیشرفت‌های صورت گرفته در زمینه آب سنگین، عنوان کرد: ما در زمینه آب سنگین پیشرفت‌های خوبی داشتیم، در طول هفت ماه، ۷۰ تن آب سنگین فروختیم؛ از این به بعد، با توجه به ظرفیت تولید، من فکر می‌کنم که ما سالی بیست تن در مجموع می‌توانیم آب سنگین به بازارهای جهانی عرضه کنیم.

کمالوندی افزود: البته این بازار محدود است، مجموع بازار جهانی آب سنگین، سالانه حدود ۹۰ تا ۱۰۰ تن هست و ما در طول هفت ماه گذشته، ۷۰ تن به بازارهای جهانی صادر کردیم، اکنون نوعی اشباع در بازار جهانی وجود دارد، و برای این ۲۰ تن دیگر که تولید یک سال ما می‌باشد، در طول یک سال، فکر می‌کنم ما بتوانیم مشتری‌های خودمان را در طول همین یک سال داشته باشیم، کما اینکه مشتری‌های جدی و خوبی داریم.

وی ادامه داد: فکر می‌کنم که بتوانیم یک سری قراردادهای جدید را غیر از آن چه که به آمریکا و روسیه فروختیم، منعقد کنیم و کشورهای جدید مشتری، عمدتا اروپایی هستند.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه کاربرد آب سنگین بیشتر برای کارهای تحقیقاتی و دارویی است، اظهار داشت: از آنجایی که طبق آنچه که در بهترین و پیشرفته‌ترین آزمایشگاه‌ها برای آمریکایی‌ها ثابت شده است، می‌توان گفت که آب سنگین ایران به لحاظ کیفیت و به علت نداشتن اضافاتی که علی‌القاعده نباید باشد، بهترین نوع آب سنگین در دنیا است، که طالب زیاد دارد و فکر می‌کنم که مشتری‌های خوبی هم خواهیم داشت.

برنامه چرخه سوخت

کمالوندی درخصوص چرخه سوخت نیز گفت: ما تا مرحله تولید یو‌.اف ۶ عملا هیچ محدودیت برجامی نداریم، و از آن مرحله به بعد است که حدود ۵۰ سانتریفیوژ داریم، میزان غنی‌سازی کم می‌شود، اما معنایش این نیست که فعالیت‌های قبل از آن را کاهش دهیم، به طور مثال، ممکن است ما در یو‌.اف ۶ تولید خوب داشته باشیم، آن را به خارج از کشور بفرستیم و معادل آن کیک زرد بگیریم، در قسمت انتهایی هم بعد از اینکه ما آنها را تولید و غنی کردیم، هدف اصلی این است که به سوخت تبدیل شود.

وی افزود: ما تلاش می‌کنیم که علاوه بر سوخت راکتور تهران که خودمان تولید کردیم، بتوانیم راکتورهای دیگر از جمله راکتور بازپروری شده اراک را هم تولید کنیم، و نگاه این را داریم که در آینده بلندمدت‌تر، سوخت نیروگاهی تولید کنیم و در این زمینه داریم خوب پیش می‌رویم.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی تأکید کرد: بنابراین می‌توانیم بگوییم که در چرخه سوخت‌، برنامه‌های توسعه ما برنامه‌های خوبی هست، اما به دلیل برجام، محدودیت ظرفیتی را از حوزه غنی‌سازی به بعد داریم، ولی راه‌های دیگری هم داریم، ممکن است بخشی را که خودمان غنی‌سازی می‌کنیم، می‌توانیم با کشورهای دیگر وارد مذاکره شویم و مثلا مواد غنی‌شده آنها را به شکل‌های مختلف مثل قرص و اینها تحویل بگیریم و طی مبادلات این چنینی‌، بتوانیم فعالیت‌های شادابی داشته باشیم که صنعت روی پای خود بایستد.

پیامدهای منفی و مثبت برجام

کمالوندی در پاسخ به سؤالی در خصوص پیامدهای منفی توافق هسته‌ای اظهار داشت: طبیعی است که در هر همکاری جوانب منفی نیز وجود داشته باشد. اما باید ببینید که در توافق یک چیزهایی دادید و یک چیزهایی را هم گرفتید.

وی تأکید کرد: ممکن است بعضی‌ها به دلیل اینکه در موقعیت انتقادی قرار دارند، فقط به داده‌ها فکر کنند. به طور مثال خب ما مثلا فرض کنید قبلا نه هزار سانتریفیوژ کار می‌کرده چرا الان باید ۵ هزار سانتریفیوژ کار کند.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ادامه داد: اینها سوالی است که می‌تواند مطرح بشود. ولی جوابش این است که ما از آن طرف در واقع به یک همکاری وارد شدیم، که بر اساس این همکاری داریم یک چیزهایی را می‌گیریم.

کمالوندی گفت: به طور مثال الان فضایی که برای کشور ما در زمینه همکاری‌های هسته‌ای باز شده، یا بازاری که برای آب سنگین ما است؛ به هر حال ما به این اندازه آب سنگین نیاز نداشتیم و بعد از مصرف رآکتور اراک، عملا آب سنگین ما مازاد بود، ولی الان ما داریم این آب سنگین را می‌فروشیم، و این خود به لحاظ اقتصادی خوب است.

وی تأکید کرد: جنبه‌های سلبی و ایجابی، هر دو باید باهم در نظر گرفته شوند، و معنی همکاری هم همین است. یعنی فقط صفر و صدی فکر نکنید. به هر حال فکر می‌کنم در یک مجموعه‌ای اگر بخواهیم همه این‌ها را در یک کفه ترازو بگذاریم آنها یک نگرانی داشتند فکر می‌کردند ایران به سمت بمب هسته‌ای می‌رود، در حالیکه این واقعیت نداشت. ما تلاش کردیم نگرانی این‌ها را از بین ببریم.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی عنوان کرد: از طرفی این کار شاید به شکل این شد که یک سری فعالیت‌های ما برای یک دوره‌ای محدود بشود، ولی در یک حوزه‌های دیگری باز شود. بطور مثال در زمینه‌ای مثل برجام، زمینه‌های همکاری زیادی دیده شده حتی در بحث‌های نیروگاهی، ایمنی، امنیت، شتابگرها و غیره، که همه این ها الان دارد خوب هم پیش می‌رود.

کمالوندی خاطرنشان کرد: بنابراین در یک مجموعه داد و ستد اگر بخواهیم بگوییم، این کفه ترازو شاید بیشتر هم به نفع جمهوری اسلامی ایران دارد سنگینی می‌کند.

گزینه دیگری وجود ندارد

وی تأکید کرد: هر چقدر زمان می‌گذرد و به جلو می‌رویم همه اطراف می‌بینند که گزینه دیگری وجود ندارد، حالا هر کس می‌خواهد باشد؛ یعنی اگر منتقدی وجود داشته باشد وقتی از او سوال کنید که خیلی خوب، شما می‌گویید این نباشد پس چه چیزی باشد، جایگزین دیگری ندارد؛ حالا چه منتقد در داخل آمریکا باشد، چه منتقد در داخل ایران باشد. می‌گوییم خیلی خوب، اگر این نه، چه چیز دیگری وجود دارد؛ به هر حال این روش، روش خوبی است و نتیجه تجربیات ده‌ها کشور مختلف بوده، و ضمن اینکه این بحث تنها مربوط به ایران نیست. ایران با یک عده کشور مهم و قدرتمند دنیا توافق کرده‌اند، که می‌تواند زمینه خوبی برای کار در زمینه‌های مختلف دیگر باشد.

پیشران در مراحل اولیه کار است

سخنگوی سازمان انرژی اتمی درخصوص پیشران اظهار داشت: پیشران در واقع برای حرکت کشتی‌ها و زیردریایی ها است، جمهوری اسلامی ایران الان یکی از ناوگان‌های کشتی دنیا را دارد و از نظر حتی زیر دریایی هم در بلند‌مدت جمهوری اسلامی ایران، نیازهای خاص خودش را دارد؛ البته الان در مراحل اولیه کار است.

کمالوندی افزود: دستور آقای رئیس‌جمهور به سازمان این بوده که در این زمینه بررسی دقیق انجام دهد و زمینه‌های انجام کار را فراهم کند.

وی تأکید کرد: به صورت جدی همان روز بلافاصله بعد از دریافت این دستور، ما تشکیل جلسه دادیم، کار را تقسیم کردیم، کمیته تشکیل دادیم و داریم در این زمینه کار می‌کنیم. حتی خود من که فرد فنی نیستم شاید صدها صفحه مطالب فنی خواندم که یک ذهن و درک درستی داشته باشیم که در واقع ما دنبال چه چیزی هستیم.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی در ادامه اظهار داشت: الحمدالله با توجه به ظرفیت‌هایی که ما در کشورمان داریم این امر، امری شدنی است. البته یک سری بحث‌های فنی است.

کمالوندی تأکید کرد: پیشران‌ها از لحاظ سوخت می‌تواند سوخت مختلف داشته باشد، حتی تا سوخت ۹۵ درصد، آنچه که مهم است جمهوری اسلامی ایران می‌خواهد این کار را با توجه به برجام انجام دهد. البته مفهومش این نیست که حالا مثلاً اگر سوخت ۲۰ درصد لازم بود ما این را کنار بگذاریم، بلکه این می‌تواند در برنامه‌ها باشد که شما بتوانید کار رآکتور را به خوبی پیش ببرید کار تئوری را انجام دهید، اما در عمل وقتی که در واقع این محدودیت‌ها رفع بشود بتوانید این سوخت را تامین کنید.

وی ادامه داد: اما اگر سوال این باشد که آیا چنین پیشران‌های دریایی با سوخت غنای کم هم شدنی است، یا نه؛ باید گفت که بله، بعضی از کشورها در این زمینه کار کردند و شدنی است؛ با توجه به اینکه ما هم تخصص خوبی به ویژه در زمینه سوخت داریم به نظرم ما می‌توانیم در زمینه سوخت هم کار را به صورت جدی پیگیری کنیم. به هر حال ما فعلا از طرف رئیس‌جمهور سه ماه وقت داریم که فعلا در این زمینه کار مطالعاتی کنیم. بعد از آن می‌توانیم دقیق بگوییم چه کاری می‌توان کرد.

روابط ایران و آژانس خوب است

سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره روابط با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: البته رابطه ما با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خوب است. آژانس در این برجام یک جایگاه تشخیص و تایید اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران را دارد، و فراتر از آن نیست. حالا بعضا من دیدم حتی در کشور خود ما یک انتظاراتی دارند، یعنی فکر می‌کنند که مثلا آژانس باید تعهدات طرف مقابل را هم در نظر بگیرد و مانیتور کند.

کمالوندی افزود: خب این یک واقعیت قضیه نیست، آژانس یک تشکیلات فنی است که مسئولیت مشخصی دارد. ما در مذاکرات توافق کردیم که دو طرف از آژانس بخواهیم یعنی ما و پنج کشور ۱+۵ که آژانس بر تعهدات جمهوری اسلامی ایران نظارت داشته باشد. البته ما بر اساس پادمان غیر از برجام هم ما رابطه‌ای با آژانس داشته و داریم اما پروتکل را به صورت موقت و داوطلبانه پذیرفتیم که این خود یک سری راستی آزمایی‌های جداگانه‌ای را دارد.

وی خاطرنشان کرد: در بحث برجام هم یک مقداری انواع نظارت‌ها می‌تواند کیفیتش تا اندازه‌ای متفاوت شود. آژانس در حال بررسی است و تا الان هم گزارشاتی که داده موید این بوده که جمهوری اسلامی ایران قاطعانه به تعهداتش پایبند بوده و آن را به خوبی انجام داده است.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی عنوان کرد: البته لازم است ما هرازگاهی با مجموعه آژانس به خصوص خود آقای مدیرکل ارتباط داشته باشیم، به این علت که گزارشی که به شورای حکام ارائه می شود گزارش مدیرکل بوده و در نهایت مدیرکل آن را تایید و برای شورای حکام می‌فرستد. ضمن اینکه مدیرکل یک فرد فنی نیست، بلکه یک مجموعه فنی دارد.

کمالوندی اظهار داشت: اگر ما با مدیرکل در ارتباط باشیم، و تفاسیری را که فکر می‌کنیم به درک درست موضوع بیشتر کمک می‌کند، با مدیرکل درمیان بگذاریم و نظرات و ملاحظات خودمان را بگوییم، طبیعتاً این‌ها موثر است، و این سفرها از این جهت حسن‌هایی دارد؛ ضمن اینکه آنها بعضاً سوالاتی دارند کما اینکه آقای مدیرکل در زمینه پیشران سوالاتی داشت، که جواب دادیم، ایشان می‌گفتند که مثلاً اگر این مثلا در زمینه‌های نظامی استفاده شود یک مسیر خاص خودش را دارد یا ملاحظات اینچنینی که پاسخ لازم به این‌ها داده شد و آن هم این بود که به هر حال جمهوری اسلامی ایران متوجه تعهدات بین‌المللی خود است و در واقع اگر ابهامی هم باشد از این جهت این ابهامات رفع می‌شود.