چرا دلار گران شد؟

قمت دلار از ابتدای امسال با نوساناتی مواجه بود و طی یکی دو ماه گذشته روند صعودی به خود گرفته به طوریکه از حدود ۳هزار و ۴۹۳ تومان در ابتدای فروردین ماه ، امروز به بیش از ۴ هزارو ۱۰۰ تومان در بازار آزاد رسیده است و رشد ۱۷ درصدی را در این مدت تجربه کرده است.

در این شرایط این سوال پیش می آید که دلیل این روند صعودی چیست و تا چه زمانی ادامه خواهد داشت چراکه به اعتقاد کارشناسان ادامه سیر صعودی نرخ دلار به ضرر اقتصاد کشور است.

بر اساس این گزارش رئیس کل بانک مرکزی، دهم آذر ماه چند روز پس از شدت گرفتن افزایش قیمت دلار در پیام تلگرامی نسبت به این گرانی واکنش نشان داد که تاکید داشت این افزایش قیمت ارز ماندگار نیست؛وی در این پیام عنوان کرد: عوامل مختلفی در تحلیل نوسانات اخیر بازار ارز توسط تحلیل‌گران در روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و سایتهای تحلیلی بازار ارز ارایه شده و در این خصوص به مواردی همچون افزایش فصلی تقاضای ارز به دلیل مناسبت‌های مختلف مانند مسافرت‌های اربعین و سال نو میلادی، نتایج احتمالی اجلاس اوپک و چشم‌انداز قیمت نفت، نتایج انتخابات ریاست ‌جمهوری آمریکاو ... اشاره شده است.

لیکن در تحلیل قابلیت اثرگذاری هر یک از این عوامل بر تحولات بازار ارز باید به ماهیت این عوامل و درجه پایداری آنها توجه نمود. واقعیت آن است که تحولات روزهای اخیر بیشتر از هرچیز دیگری ناشی از شوک‌های انتظاری است که با عواملی همچون افزایش تقاضای فصلی ارز ترکیب شده‌اند و علیرغم تاثیرگذاری مقطعی بر تغییرات نرخ ارز، از سوی بنیان‌های اقتصاد کلان حمایت نمی‌شوند.

با گذشت حدود یک ماه از این اظهار نظر، اقتصاددانان و مسئولان مرتبط نیز تحلیل‌های گوناگونی برای چرایی ایجاد روند صعودی قیمت ارز بیان می کنند.

بر این اساس محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت، امروز درحاشیه مراسم اختتامیه سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵ با اشاره به نوسانات نرخ ارز در روزهای گذشته گفت: افزایش صد تومانی دلار در یک روز به هیچ عنوان مورد تائید مسئولان و دولت نیست؛ اگرچه به نظر می‌رسد که این افزایش ناشی از مسائل روانی باشد.

وی گفت: بسیاری از مردم پول خود را تبدیل به دلار می کنند، در حالی که در دنیا این طور نیست.

رئیس سازمان برنامه و بودجه افزود: همکاران ما در بانک مرکزی از همه ابزارها با منطق اقتصادی استفاده کرده و نسبت به تعدیل و واقعی کردن نرخ ارز تلاش می کنند و امیدواریم قیمت ارز در روزهای آینده کاهش یابد.

سفته بازی عامل اصلی افزایش نرخ دلار

در این میان صمد کریمی مدیر اداره صادرات بانک مرکزی سفته‌بازی را دلیل اصلی افزایش نرخ دلار می داند و می افزاید: عمده نوسانات نرخ ارز در حال حاضر، ناشی از سفته بازی و آربیتراژ(کسب سود از طریق ایجاد اختلاف قیمت در دو بازار متفاوت) نرخ دلار است و اینها مدیریت خواهد شد.

وی گفت: پیش‌بینی ما این است با توجه به اینکه تمام نیازهای واقعی ارز از طریق بانک‌ها و صرافی‌های مجاز تامین می‌شود و نیز با توجه به ورود ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به بازار تا پایان سال، ثبات به بازار ارز باز می‌گردد و شاهد نرخ‌های کمتری در بازار خواهیم بود.

افزایش تقاضای خرید دلار به گرانی دامن می زند

در همین ارتباط بهمن عشقی،کارشناس اقتصادی به خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان،گفت: زمانی که قیمت جهانی دلار رو به افزایش است، متقاضیان نسبت به خرید هر چه بیشتر ارز اقدام می کند ودر نتیجه افزایش قیمت روند سریع تری به خود می گیرد.

وی همچنین با اشاره به سیاست های دولت در کنترل بازار ارز داخلی،افزود: دخالت همیشگی دولت برای کنترل بازار ارز این افزایش قیمت را رقم زده است و موجب شده تا پیش بینی درست قیمت دلار برای تجار ممکن نباشد که این امر آسیب قابل توجهی به اقتصاد بخش خصوصی وارد می کند.

عشقی تصریح کرد: عدم توانایی بازرگانان در پیش بینی این روند صعودی مشکلات بسیاری را به‌همراه دارد و ضربه های جبران ناپذیری به تجارت خارجی و اقتصاد کشور وارد کرده است.

بر اساس این گزارش باتوجه به اینکه کشور درشرایط رکود اقتصادی قرار دارد و در بازارهای مختلف اقتصادی نرخ بازده مناسب وجود ندارد، ایجاد التهاب در بازار ارز و افزایش قیمت ، سوداگری و سفته‌بازی در بازار ارز را به دنبال دارد از این رو بانک مرکزی باید موضوع افزایش تقاضای کاذب بازار ارز را مدیریت کند.

کنترل دولتی عامل افزایش چشم گیر نرخ دلار

رضی میری،کارشناس اقتصادی نیز در رابطه باعلل افزایش قیمت دلار در ماه گذشته در گفتگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار داشت: افزایش چشمگیر نرخ دلار و تلاش دولت برای تزریق ارز جهت پایین نگه داشتن آن در بازار داخلی شیب تند قیمت دلار در روزهای اخیر را موجب شده است.

وی در ادامه تصریح کرد:‌محدودیت دولت در تزریق ارز به بازار و همچنین عدم تمایل برای کنترل صد درصدی بازار ارز موجب رشد صعودی دلار شده و البته لازم بذکر است درصورت عدم کنترل بازار ارز توسط دولت تا کنون باید دلار ۵هزار تومانی در بازار داد و ستد می شد.

رضی میری همچنین بیان کرد: پشتوانه اقتصادی کشور نمی تواند موجب پایین نگه داشتن قیمت دلار شود ودرنتیجه دولت مجبور به کنترل قیمت ارز بطور مصنوعی در سطح بازار است.

وی با اشاره به سیاست گذاری های صورت گرفته در برنامه چهارم توسعه در راستای افزایش تدریجی قیمت دلار بیان کرد: کاهش ارزش پول ملی در برابر رشد اقتصادی کشورها مسئله چندان مهمی محسوب نمی شود حتی در بسیاری مواقع دولت ها برای ایجاد رونق در صادرات و شکوفایی اقتصادی اقدام به پایین آورد ارزش پول ملی می کنند.