خبرنگار کجا چشمش را به حادثه ببندد؟

این استاد روزنامه‌نگاری و پژوهشگر ژورنالیسم رفتار رسانه‌ای در پخش تصاویر و اخبار در مواقع حادثه و بحران را به سه بخش تقسیم کرد و توضیح داد:‌ در بخش اول مربوط به انتشار خبر و تصویری است که مجاز است و هیچ ممنوعیتی ندارد، بخش دوم مرتبط با اخبار و تصاویری است که به جهت روانی و تاثیرگذاری منفی روحی باید از سوی رسانه‌ها تعدیل شوند.

وی در بخش سوم نیز به مثال حادثه‌ی پلاسکو و پیدا شدن دست یکی از قربانیان اشاره کرد و توضیح داد: رسانه‌ها در این موارد و فجایع تکان‌دهنده طبیعتا عکسی که منتشر می‌کنند باید پوشیده باشد.

این پژوهشگر ژورنالیسم با اعتقاد بر اینکه رعایت بهداشت روانی مخاطب بر عهده خبرنگار و رسانه است، درباره عدم رعایت بهداشت روانی که ممکن است جامعه را مخدوش کند، اظهار کرد:‌ رسانه و خبرنگار نباید با پرداختن به مسائلی که احساسات افراد جامعه را جریحه‌دار می‌کند، به بهداشت روانی آسیب بزند.

او ادامه داد: بهداشت روانی مخاطب مربوط به پخش نکردن خبرها و تصاویری است که به اصطلاح حالت تکان‌دهنده و فجیع دارد؛ تصاویری که بیم عواقب زیانبخش پخش آن برای بیماران قلبی می‌رود و یا سبب آزار و اذیت روحی و روانی مردم عادی و بازماندگان قربانیان می‌شود. به طور کلی تصاویری که احساسات افراد جامعه را جریحه‌دار کند و به اصطلاح بهداشت روانی مخاطب را مخدوش کند. اما اگر در یک حادثه‌ خانواده‌ای متأثر شده و گریه می‌کند و حتی گریه به حالت فریاد است این‌ها امر ممنوعی نیست که عکاس و خبرنگار از این صحنه‌ها عکس بگیرد یا نگیرد، چرا که هیچ ایرادی ندارد؛ به عنوان مثال در ارتباط با تشییع پیکر شهدای آتش‌نشان، خانواده‌های این عزیزان متأثر هستند و واکنش نشان می‌دهند. آن‌ها می‌دانند در محیط بیرون هستند و مردم هم به احترام آن‌ها آمده‌اند.

رضاییان با اشاره به تلخی حادثه پاسکو گفت: حادثه‌ای مثل فرو ریختن ساختمان پلاسکو، به شکل کلی تلخ است و عکاس نمی‌تواند تلخی حادثه را شیرین کند. حادثه تلخ است، بازتاب تلخ و سنگینی هم خواهد داشت. طبیعتا احساسات خانواده و حتی عموم مردم برای این موضوع جریحه‌دار شده است و مردم ناراحت هستند.

این استاد ارتباطات در پاسخ به اینکه آیا برای این کار استاندارد خاصی وجود دارد؟ گفت: رسانه‌ها اعم از تلویزیون، سایت‌ها و روزنامه‌ها برای خود اصول اخلاق حرفه‌ای دارند و در پخش چنین تصاویری اصولی را رعایت می‌کنند که حداقلی‌ترین آن‌ها هشدار به مخاطبان درباره محتوای غیرعادی تصاویر است. اگر رسانه و خبرنگاران با صحنه‌ای فجیع روبرو باشند و زمانی که مردم به آن رجوع می‌کنند که برایشان بدآموزی دارد و یا بهداشت روانی مخاطب را مخدوش می‌کند، اینجاست که آن خبر باید ویرایش شود، البته ویرایش به معنای آن نیست که سانسور یا دروازه‌بانی در همه موارد صورت بگیرد، بلکه باید آن خبر را تعدیل کرد به نوعی که هم اصل واقعیت گفته شود و هم از میزان فجیع‌ بودن و در مغایر با بهداشت روانی بودنش کاسته شود؛ بنابراین اگر این تصاویر و خبرها از مرز خارج نشود و احساسات مخاطب را جریحه‌دار نکند چیزی نیست که ایراد داشته باشد.

این استاد روزنامه‌نگاری در پایان با اشاره به پرداختن برخی رسانه‌ها به فجایع حادثه پلاسکو یادآور شد: در حادثه پلاسکو ما در روزهای ابتدایی در خبرها داشتیم که یک دست از زیر آوار درآمده است. نکته اینجاست که تصاویر آن دست را نباید منتشر کرد و نشان داد. اگر هم قرار است تصاویری از آن منتشر شود، باید پوشیده باشد.