نکاتی ‌در خصوص پل‌های قدیم ایران

‌محمدرضا اسدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، درباره مقایسه پل شکسته(شاپوری) خرم‌آباد با نمونه‌های مشابه آن اظهار کرد: هرتسفلد قوس‌های پل را به شکل ایرانی و اوایل اسلامی که به نام عجمانه معروف بوده، همزمان با شهر مجاورش تاریخ‌گذاری کرده‌اند.

وی اضافه کرد: همچنین ولفرام کلایس شش طاق تیزه‌دار حفظ شده آن را به بازسازی‌های دوران میانه نسبت داده است.

اسدی ادامه داد: از آنجا که این پایه‌ها در پایین‌ و بالادست خود دارای آب‌شکن‌هایی با پلان مثلثی هستند، پیشرفت تکنیکی نسبت به پل‌های ساسانی اولیه در فیروزآباد را نشان می‌دهد.

معاون میراث فرهنگی لرستان گفت: بار دیگر کلایس در سال 1994 گزارش و کروکی دقیق‌تری از پل ارائه کرده و گفته که در رابطه با تاریخ ساخت بنا اطلاع دقیقی در دست نیست و تعداد زیادی از منابع آن را از آثار دوره ساسانی دانسته‌اند. با این حال احتمال اینکه از ساخته‌های سده نخستین اسلامی باشد نیز وجود دارد.

وی با بیان اینکه پل خرم‌آباد ازنظر ساختار معماری شباهت قابل توجهی به پل «سی پله» رودخانه سیمره دارد، افزود: وجود آثار دوره سلجوقی در مجاورت این پل، احتمال سلجوقی بودن پل یا دست کم طاق‌های آن را نیز مطرح می‌کند.

اسدی خاطرنشان کرد: شکل پایه‌های پل خرم‌آباد که دارای پلان شش ضلعی بوده قابل مقایسه با پل خسرو در بیستون و پل قدیمی‌تر پلدختر است. با این تفاوت که در پل خسرو و پل‌قدیمی پلدختر علاوه بر نقش علائم حجار و بست‌های فلزی، زیرسازی پایه‌ها نیز بر شالوده‌ای سد مانند قرار گرفته است.

معاون میراث فرهنگی لرستان ادامه داد: روسازه هیچ یک از پل‌های ساسانی در وضعیت اولیه باقی نمانده‌اند اما تکنیک ساخت قوس‌های باقی‌مانده در پل خرم‌آباد به شیوه سه چهارم ساخته شده که کاملاً در دوره اسلامی متداول بوده است.

وی تصریح کرد: ممکن است پایه‌های پل خرم‌آباد مربوط به اواخر دوره ساسانی و حتی اوایل اسلامی باشد، اما بخش عمده‌ای از پل مخصوصاً از پایه 19 به طرف غرب یک دوره ساختمانی متاخری را نشان می‌دهد.

اسدی اظهار کرد: در نتیجه هنگام منسوب کردن پل‌های قدیم ایران به ساسانی به ویژه پل‌هایی که به وضوح دارای روسازه‌ای اسلامی هستند باید دقت زیادی مبذول داشت.