سردرگمی معارضان سوری در پی اختلاف عربستان و قطر

به گزارش خبرنگار «پارسینه» به نقل از خبرگزاری فرانسه، هر دو کشور عربستان و قطر در جریان اعتراضات مارس ۲۰۱۱ علیه بشار اسد، از معترضان حمایت کردند و زمانی که ناآرامی ها به درگیری بین معارضان مسلح و نیروهای هوادار بشار اسد تبدیل شد، به حمایت خود از گروه های شورشی اغلب سنی ادامه دادند.

اما بعد از شش سال، این گروه های شورشی با رقابت شکل گرفته میان دوحه و ریاض و همچنین ورود نظامی روسیه به سوریه، تضعیف شده اند.

یزید صایغ، عضو ارشد مرکز خاورمیانه کارنگی می گوید: «گسیختگی فعلی، معارضان سوری را در یک وضعیت سیاسی بسیار بدی قرار داده است، به طوری که نه کسی می خواهد آشکارا طرف یکی را بگیرد و نه می توانند طرف دیگر را پس بزند».

یک نفر از مقامات معارضان در غوطه شرقی در حومه دمشق می گوید امیدوار است بحران بین دوحه و ریاض «یک توفان موقتی» باشد.

او گفت: «قطر، عربستان سعودی، ترکیه، اردن و امارات متحده عربی از انقلاب مردم سوریه حمایت کرده اند و همبستگیشان را طی سال های فاجعه نشان داده اند».

چندین گروه شورشی هم با گفتن این که موضوع «حساس» است از صحبت با خبرگزاری فرانسه خودداری کردند تا نشانه ای باشد بر سردرگمی ایجاد شده بر اثر بحران دیپلماتیک.

البته صایغ می گوید که بالا گرفتن اختلاف میان عربستان و قطر نمی تواند بر وضعیت بحران سوریه تاثیر بگذارد.

او می گوید: «این [اختلاف] احتمالا تاثیر مالی یا نظامی مهمی نخواهد داشت، چرا که ایالات متحده و ترکیه حمایتشان از گروه هایی را که به قطر و عربستان نزدیک بودند، افزایش داده اند».

او می گوید ریاض از تابستان ۲۰۱۵ و به خاطر درگیر شدن در جنگ یمن، سرمایه گذاریش در سوریه را به شدت کاهش داد.

شش سال پس از جنگ، گروه های شورشی با حمایت عربستان سعودی، قطر، ترکیه، اردن، و ایالت متحده تنها ۱۰ درصد از کشور جنگ زده سوریه را در اختیار دارند.

گروه های مورد حمایت دوحه، از جمله احرار الشام که قدرتمندترین آنها است، در شمال سوریه حضور دارند. در غوطه شرقی، گروه های مورد حمایت دوحه در کنار جیش الاسلام که مورد حمایت سعودی ها است حضور دارند. حتی پیش از شروع بحران دیپلماتیک، این گروه ها چندین بار با یکدیگر درگیری هایی خونین داشتند.

همزمان، شورشیان در جنوب توسط اردن و ایالات متحده تمرین داده می شوند.

بازیگر موثر دیگر در بحران سوریه، شاخه سابق القاعده است است که اکنون گروه احرار الشام را هدایت می کند و برخی تحلیل گران و معارضان می گویند که به قطر وابسته است، هرچند دوحه این موضوع را رد می کند.

قطر بیشترین تلاش های میانجی گرانه برای آزادی گروگان های در دست این گروه رو انجام می داد.

رافائل لِفِوره، پژوهشگر دانشگاه آکسفورد، می گوید بحران سعودی- قطری می تواند به تنش بیشتر میان این گروه های معارض رقیب منجر شود.

او می گوید در سال های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ «قطر و عربستان برای نفوذ در میان هیئت های معارض تبعیدی رقابت می کردند و هر یک از شاخه ها و رهبرانی متفاوت حمایت می کرد، چیزی که در فلج کردن و متلاشی شدن مخالفان سوری نقش بسیاری داشت».

با این وجود، لفوره بر این باور است که بحران اخیر می تواند با توجه به حمایت دو کشور از گروه های مختلف، بسیار خونین تر از پیش باشد.

با این حال، توماس پایِرت، کارشناس سوریه، می گوید در غوطه شرقی نیروهای محلی به جای حامیان خارجی هستند که اتحادها را مشخص می کنند.

مخالفان سیاسی اسد در خارج از کشور هم دچار تفرقه شده اند. کمیته مذاکراتی عالی در ریاض جای دارد، در حالی که ائتلاف ملی در استانبول فعال است.