عربستان و متحدانش چه گزینه‌هایی علیه قطر خواهند داشت؟

به گزارش خبرنگار «پارسینه» به نقل از یورونیوز، پاسخ منفی قطر به همه درخواست‌های سیزده گانه عربستان و متحدان آن، بدون هیچ درجه‌ای از عقب نشینی، شاید برای نشست چهارجانبه قاهره تا آن حد غیرمنتظره بود که مجال هرگونه واکنش فوری را از آن گرفت و حتی ادامه میانجی‌گری امیر کویت را با مشکل مواجه ساخت، به نحوی که اعلام تمدید تحریم‌های قطر از زبان عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان، شاید تنها واکنش ممکن برای آن اجلاس بود.

با این حال الجبیر گفته است اقدامات بیشتر علیه قطر در زمان مناسب و در تطبیق با قوانین بین المللی انجام خواهد شد. اما گزینه‌های عربستان و متحدان آن برای فشار بر قطر کدام است؟

هنوز از جزئیات مذاکرات وزیران خارجه چهار کشور در این باره خبری منتشر نشده، اما تحلیل گران از سه گزینه یاد می کنند: اعمال تحریم های اقتصادی بیشتر علیه قطر، اخراج قطر از شورای همکاری خلیج فارس و سرانجام توسل به اقدام نظامی.

باید در نظر بگیریم که به کار گرفتن هر یک از این گزینه‌ها، دست کم بدون قائل شدن امکان برای مذاکره با قطر، برای عربستان و متحدانش هزینه سیاسی زیادی دربر خواهد داشت، به ویژه که قطر ضمن پاسخ رد به درخواست های سیزده گانه، درهای مذاکره را باز گذاشته و یکی از دلایل سرسختی خود را ناروشنی دلایل اتهام حمایت از تروریسم از سوی ائتلاف چهارگانه دانسته و برای روشن کردن اختلافات دعوت به گفتگو کرده است.

اعمال تحریم های بیشتر تا حد بلوکه کردن متقابل حساب ها و سپرده های بانکی دو طرف، بعید است که توان اقتصادی قطر را تا حد تسلیم شدن تضعیف کند. به ویژه آن گونه که شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، وزیر خارجه قطر، روز چهارشنبه اظهار داشت این کشور در تلاش برای تحکیم روابط خود با ترکیه و ایران است.

همچنین به گزارش رویترز، سه شرکت بزرگ انرژی غرب یعنی اکسون موبیل، رویال داچ شل و توتال روز چهارشنبه در لندن اعلام کردند که با حفظ بی طرفی در مناقشه قطر و چهار کشور عربی، قصد دارند در پروژه عظیم افزایش تولید گاز قطر سرمایه گذاری کنند. این پروژه، جایگاه اقتصادی قطر در منطقه را به طور ویژه‌ای تقویت می کند. مدیران عامل این سه غول انرژی، اوائل این هفته با امیر قطر دیدار کردند.

در مورد اخراج قطر از شورای همکاری خلیج فارس نیز با توجه به مواضع متفاوت عمان و کویت دو عضو دیگر این شورا در بحران قطر، نخست آن که تصمیم گیری روند ساده‌ای نیست و دوم، بعید است که تاثیر تعیین کننده‌ای در منزوی کردن قطر داشته باشد، بلکه می تواند کل این بلوک سیاسی، نظامی و تجاری را با بحران بیشتری مواجه سازد.

گزینه نظامی علیه قطر و تغییر رژیم این کشور نیز هرچند تا سطح برخی اظهارات بدبینانه مقامات منطقه مطرح شده، اما با توجه به حضور پایگاه هوایی مشترک آمریکایی- بریتانیایی العدید و پایگاه نظامی ترکیه در این کشور، مغایر با سیاست های منطقه‌ای این کشورها و گزینه‌ای غیر محتمل است. هم کاخ سفید و هم دولت ترکیه تا کنون از ضرورت مذاکره با میانجی‌گری کویت قاطعانه حمایت کرده‌اند.

به این ترتیب شاید گزینه مذاکره که قطر از ابتدا بر آن اصرار داشته، ممکن‌ترین گزینه برای تفاهم طرفین و حل بحران قطر باشد و آنچه عادل جبیر وزیر خارجه عربستان نیز به عنوان «اقداماتی در زمان مناسب و در تطبیق با قوانین بین المللی» یاد کرده، اگر هدفش پایان دادن به بن بست موجود با حداقل هزینه باشد، راهی جز گفتگو نخواهد داشت.