قزوین رتبه دوم کودک آزاری در کشور است

زنگ اول زنگ انشا بود، سعید آذری؟ حاضر، علی اکبری؟ حاضر، محمد بهروزی؟ محمد؟!

محمد اما در نیمکت آخر کلاس با چشمان نیمه باز و پف کرده خیره به تخته همیشه سیاه، شاید اتفاقات دیشب و اینکه چگونه به خواب رفته است را در ذهن مرور می‌کرد، شاید شدت ضربه به گوش‌هایش آسیب وارد کرده و صدایی نمی‌شنید، شاید بغض فرو مانده در گلویش حتی توانایی اعلام حضور را از او گرفته بود و هزاران هزار شاید دیگر دست به دست هم داد تا محمد آن روز در کلاس درس حاضر نباشد.

وضعیت زندگی کودکان و چگونگی رفتار و برخورد با آنان در هر جامعه نشانگر رشد و بالندگی آن جامعه است، در حالی در هفته جهانی کودک قرار داریم که شاید حداقل این روزها فرصتی مغتنم و مناسب برای بررسی نخستین و اساسی‌ترین حقوق کودکان در کانون خانواده و جامعه باشد، حقوقی که امروزه نیز با توجه به قوانین مرتبط به این حوزه و افزایش حساسیت و آگاهی جامعه همچنان زیر پا گذاشته می شود.

قزوین رتبه دوم کودک آزاری در کشور

به گفته برخی از کارشناسان، سوء رفتار با کودکان که از آن به عنوان کودک آزاری یاد می شود یکی از هولناک ترین آسیب های اجتماعی بوده که امروزه در حال تبدیل به یک چالش اساسی و بحران اجتماعی است و حتی گفته می‌شود زنگ خطر این آسیب اجتماعی به صدا در آمده است.

بیکاری، اعتیاد، فقر و طلاق منشا اصلی کودک آزاری در جامعه بوده که خشونت، فساد جسنی و فحشا دستاوردهای آن شمار می رود، این در حالی است که ۹۰ درصد کودک آزاری‌ها در درون خانواده اتفاق می افتد و ریشه در نحوه تربیت و فرزندپروری آنها دارد.

براساس آمار سازمان بهزیستی کشور تنها در سال ۹۵ بیش از ۱۲ هزار تماس با اورژانس اجتماعی در مورد کودک آزاری بوده است، با این حالبرخی از صاحب نظران بر این عقیده اند که بیشتر موارد گزارش شده در مورد کودک آزاری جسمی و جنسی بوده ولی نوعی دیگر از کودک آزاری که همان سهل انگاری و غفلت است در درون خانواده به صورت نهفته و پنهان وجود دارد و به آن توجه کمتری می شود در حالی که آمار این نوع از کودک آزاری به نسبت سایرین حدود چند برابر بیشتر است.

روزبه کردونی مدیرکل آسیب‌های اجتماعی وزارت رفاه در این باره می گوید: "در سال‌های اخیر کودک آزاری روند رو به افزایشی داشته به طوری که وضعیت کودک آزاری در برخی مناطق مناسب نیست".

وی استان قزوین را رتبه دوم کودک آزاری در کشور معرفی می کند و می افزاید: استان‌های لرستان، قزوین و فارس بیشترین میزان کودک آزاری را دارد و کمترین میزان کودک آزاری مربوط به سیستان و بلوچستان، بوشهر و خراسان است.

استان قزوین با ۱۵.۷ مورد به‌ازای هر صد هزار نفر رتبه دوم کودک آزاری کشور را به خود اختصاص داده است، آماری که اگر به واقعیت نزدیک باشد گویای بحران اساسی و معضلی جدی در این استان است.

۹۰ درصد کودک آزاری ها درون خانواده رخ می‌دهد

لادن محمدزاده کارشناس سلامتروان دانشگاه علوم پزشکی قزوین درباره سوء رفتار با کودکان می گوید: به طوری عمومی کودک آزاری به وارد آوردن صدمه به کودکان زیر ۱۸ ساله گفته می شود که از انواع مختلفی نیز برخوردار است، کودک آزاری جسمی، جنسی، عاطفی و کودک آزاری غفلت و استثمار که همان کودکان کار هستند از جمله شایع ترین کودک آزاری ها به شمار می‌رود.

وی گفت: کودک آزاری جسمی هنگامی رخ می‌دهد که به کودک آسیب جسمی وارد شود، مثل کتک زدن، تکان دادن‌های شدید، گاز گرفتن؛ کودک آزاری جنسی نیز کودک آزاری است که در آن کودک با روابط جنسی که اصلا متناسب با رشد و تکاملش نیست درگیر شود.

محمدزاده تصریح کرد: کودک آزاری غفلت نوعی از کودک آزاری است که شاید در همه خانواده‌ها وجود داشته باشد، کودک آزاری غفلت به رفتار یا برخوردی گفته می‌شود که در آن ممکن است حواسمان نباشد که حقوق کودک نادیده گرفته شده است، این نوع کودک آزاری دسته بندی های مختلفی دارد که از جمله آنها می توان به غفلت جسمانی مثلا جلو نشاندن کودک در صندلی جلو ماشین،غفلت تغذیه نامناسب (مواد غذایی کودک متناسب با نیاز و رشد آن نیست) اشاره کرد، غفلت عاطفی نیز نوع دیگری از کودک آزاری است که تهدید، زور، سرزنش و اجبار کودک انجام کاری مثلا غذا خوردن کردن از نمونه های آن هستند.

وی در ادامه گفت: غفلت پزشکی یکی از موارد کودک آزاری است که اتفاقا این مورد را در قزوین داشتیم، در این نوع کودک آزاری مراقبت های پزشکی کودک به موقع انجام نمی شود به عنوان مثال در همین شهر قزوین به مادری برخوردیم که مراقبت های پزشکی و واکسیناسیونی که باید از بدو تولد نوزاد انجام شود را انجام نمی داد.

روانشناسان و متخصصان این حوزه کودک آزاری عاطفی را بدترین شکل کودک آزاری دانسته و بر این عقیده اند که کودک آزاری عاطفی تبعاتی دارد که در آینده کودک بروز و ظهور می کند، کودک آزاری جسمی و جنسی به دلیل اختلالات فرد مقابل صورت گرفته ولی کودک آزاری عاطفی به دلیل عدم آگاهی کافی است بنابراین می‌توان به واسطه آموزش بخش اعظمی از آن را برطرف کرد، کودکانی که در معرض کودک آزاری عاطفی قرار می گیرند از عزت نفس کافی برخوردار نبوده و زندگی سالمی را تجربه نمی کنند.

رتبه دوم استان قزوین در کودک آزاری رتبه منفی نیست

با این حال طبق ماده ۵ قانون حمایت از کودکان که در سال ۸۱ به تصویب رسده است، کودک آزاری جرم عمومی محسوب شده و پیگیری آن نیازی به شاکی خصوصی ندارد، اما با وجود این قانون در حالی مفید و موثر خواهد بود که جامعه نسبت به آن آگاهی داشته باشد. در ماده ۶ قانون حمایت از کودکان کسانی که در جریان کودک آزاری قرار دارند ولی نسبت به گزارش آن اقدام نمی‌کنند مجرم به شمار می روند.

این در حالی است که به گفته برخی از منتقدان، لایحه جدید حمایت از کودکان چند سالی‌ست که در مجلس مانده و سیر جدی را طی نکرده است، مسعود فرید معاون اجتماعی بهزیستی در این خصوص می گوید: اینکه هنوز قانون حمایت از کودکان در مجلس مانده و به تصویب نرسیده نشان می دهد که چقدر کودکان در کشور ما مظلوم هستند، وی از نهادهای حمایتی، جامعه مدنی و رسانه ها خواست تا با ورود به این زمینه به کمک کودکان آمده و به تصویب این قانون سرعت بخشند.

بهاره رحمانی معاون امور اجتماعی بهزیستی قزوین درست ۱۰ روز پس از انتشار خبر رتبه دوم استان قزوین در زمینه کودک آزاری طی مصاحبه ای با اصحاب رسانه می گوید: "آمار ارائه شده بر اساس گزارشات مرکز اورژانس اجتماعی بهزیستی و پزشک قانونی استان قزوین بوده و صرفا از وجود آمار بالای خشونت و کودک آزاری در استان نیست".

رحمانی مهمترین علت آمار بالای استان قزوین در این خصوص را فعالیت مطلوب اورژانس اجتماعی و گزارش های زیاد مردمی عنوان می کند و می گوید: بر خلاف استان های دیگر که مردم تمایل کمتری به گزارش کودک آزاری نشان داده اند، مردم استان قزوین همکاری خوبی با بهزیستی استان داشته اند، عدم پراکندگی جغرافیایی در قزوین می تواند یکی دیگر از دلایل آمار بالای ذکر شده باشد.

معاون امور اجتماعی بهزیستی قزوین اظهار داشت: گزارش ارائه شده در خصوص رتبه دوم استان قزوین گزارش منفی به شمار نمی رود، چرا که این آمار، آمار مراجعه بالا به بهزیستی قزوین را نشان می دهد و گویای این نکته است که مردم استان ماهیت سامانه ۱۲۳ (سامانه رسیدگی به آسیب های اجتماعی و کودک آزاری) را به درستی شناخته اند و با آن ارتباط برقرار کرده اند.

کودک آزاری‌ها در استان قزوین به دلیل عدم آگاهی خانواده‌ها است

وی با اشاره به این که بیش از ۵۰ درصد کودک آزاری ها در استان قزوین به دلیل عدم آگاهی خانواده ها و غفلت صورت می گیرد، خاطرنشان کرد: در ۶ ماه نخست امسال از میان کودک آزاری هایی که به سامانه ۱۲۳ بهزیستی قزوین گزارش شده بالغ بر ۵۰ درصد از نوع کودک آزاری غفلت، ۲۵ تا ۳۰ درصد کودک آزاری جسمی، حدود ۲۰ درصد روحی و عاطفی و کمتر از ۴ درصد کودک آزاری جنسی بوده است، وقتی خانواده با مهارت های صحیح فرزند پروری آشنا نباشد و به صورت سنتی و به سبک خودش کودک را تربیت می کند ندانسته کودک را در معرض آسیب و آزار قرار می دهد.

رحمانی همچنین عنوان کرد: آمار کودک آزاری در جامعه نسبت به چند سال گذشته بیشتر نشده بلکه حساسیت مردم و جامعه با توجه به ارتقاء سواد و آگاهی خانواده ها، دسترسی به منابع و اطلاعات، گسترش فضای مجاز و آموزش های ارائه شده افزایش پیدا کرده این مهم را می توان از آمار مراجعه خانواده ها برای مشاوره در خصوص تربیت کودکان و همچنین حساسیت جامعه در برخورد با اخبار کودک آزاری در فضای مجازی درک کرد.

وی در ادامه با بیان این مطلب که هیچ سازمانی به اندازه بهزیستی به موضوع کودک آزاری در جامعه نپرداخته است گفت: سامانه ۱۲۳ بهزیستی پل ارتباطی مردم و این سازمان برای رسیدگی به آسیب های اجتماعی بوده که کودک آزاری در راس آنها قرار دارد، خانواده ها و همچنین مردم با مشاهده کودک آزاری و مسائل پیرامون آن با تماس به این سامانه روانشناسان و کارشناسان ما را در جریان قرار داده و رسیدگی به موضوع در دستور کار قرار می گیرد.

معاون امور اجتماعی بهزیستیقزوین تصریح کرد: به منظور پیشگیری و ارتقاء آگاهی خانواده در خصوص نحوه تربیت مناسب فرزندان نیز برنامه های متنوع ای در طول این چند سال تدوین و اجرایی شده که از جمله آنها می توان به آموزش بالغ به ۱۱ هزار نفر در استان قزوین در خصوص آسیب های اجتماعی در سال گذشته اشاره کرد، با این حال باید در حوزه پیشگیری اطلاع رسانی گسترده تری صورت گیرد زیرا هنوز خیلی از خانواده ها نمی دانند که نحوه تربیت و برخورد مناسب با کودکان باید چگونه باشد و عدم برخورد مناسب آنها مصداق کودک آزاری است.

آمار کودک آزاری در استان قزوین از نرم کشوری پایین‌تر است

لادن محمدزاده کارشناس سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی قزوین درباره رتبه دوم استان قزوین در زمینه کودک آزاری اظهار داشت: به طور دقیق دلایل و عواملی که سبب دوم شدن استان قزوین در این زمینه شده است را نمی‌دانم، ولی وقتی خبر را خواندم جای سوال بود که چرا استان قزوین رتبه دوم در این زمینه را دارد، زیرا قزوین از لحاظ آسیب اجتماعی در سطح بالایی نیست و استان‌های زیادی هستند که در زمینه‌های آسیب اجتماعی همچون کودک آزاری از این استان آمار بالاتری دارند، طبق گزارشاتی که از مراکز بهداشت و درمان به ما می رسد وضعیت استان قزوین با متوسط کشوری که وزارت بهداشت در اختیار دارد برابر بوده و حتی از آن هم پایین تر است.

وی با اشاره به این نکته که حساسیت افکار عمومی به اخبار کودک آزاری بسیار زیاد است، گفت: در حال حاضر میزان کودک آزاری در استان قزوین حتی کشور بیشتر نشده است، بلکه به دلیل دسترسی مردم به تکنولوژی و فضاهای مجازی و همچنین آموزش هایی که در این خصوص صورت گرفته حساسیت جامعه بالا برده تا جایی که کوچک ترین حوادث در مورد کودک آزاری نیز با واکنش مردم و جامعه همراه می شود، به عنوان مثال اتفاقی که برای آتنا افتاد اگر چند سال گذشته رخ می داد تنها در محدوده جغرافیایی مشخصی بازتاب داشت ولی این اتفاق امروز تا حد جهانی شدن پیش رفته است.

محمدزاده با درباره خدمات و برنامه های دانشگاه علوم پزشکی قزوین عنوان کرد: با شروع طرح تحول سلامت از سه سال پیش مراکز خدمات جامع سلامت دانشگاه علوم پزشکی در حال شناسایی موارد کودک آزاری و خشونت‌های خانگی و معرفی آنها به مراجع قانونی است، خانواده‌هایی که با فرزندانشان برای طرح غربالگری و واکسیناسیون مراجعه می‌کنند، در مرحله نخست از مادر و در مرحله بعد از کودک سوالاتی در مورد کودک آزاری و نحوه برخورد با کودکان پرسیده می شود، سوالاتی همچون کودک شما شاهد دعوای والدین هستند، تا سوالات مستقیمی همچون کودک شما تاکنون مورد آزار جسمی و جنسی قرار گرفته‌ است و چند سوال کلیدی دیگر، در ادامه نیز ظاهر کودک بررسی می شود، این طرح در تمام مناطق استان قزوین در حال اجراست ولی در حال حاضر روستاها جزو برنامه نیستند که در آینده به این طرح اضافه می شوند.

فقر و اعتیاد مهمترین عوامل کودک آزاری در قزوین هستند

کارشناس سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی قزوین تصریح کرد: در استان قزوین کودک آزاری در مناطق حاشیه ای بسیار زیاد تر بوده با این حال نمی توانم به طور دقیق بگویم در کدام یک از مناطق و شهرهای قزوین کودک آزاری بیشتر بوده زیرا آمار دقیقی در اختیار ندارم ولی به طور کلی مهرگان، اقبالیه و شهرهای حاشیه‌ای اطراف قزوین و جنوب شهر قزوین از آسیب بیشتری برخوردار هستند، تا جایی که تمام مواردی که تاکنون توسط دانشگاه علوم پزشکی شناسایی شده در حاشیه شهر قزوین و شهرهای حاشیه ای بوده است.

وی اعتیاد و بیکاری را مهمترین عوامل کودک آزاری دانسته و گفت: تحقیقات علمی نشان داده کودکان دارای معلولیت و کودکانی که ظاهر زیبا ندارند بیشتر از سایرین در معرض کودک آزاری قرار دارند، این در حالی است که فقر، اعتیاد، تحصیلات پایین و بیکاری از عوامل موثر در کودک آزاری هستند با این حال اعتیاد و بیکاری را می توان جزو مهم ترین عوامل کودک آزاری در استان قزوین به شمار آورد.

محمدزاده آموزش را مهمترین عامل برای برخورد با معضل کودک آزاری عنوان کرده و گفت: آمار بالایی از جامعه خیلی از مهارت های فرزند پروری و مهارت های زندگی را نمی دانند و نسبت به آن آگاه نیستند تا جایی که در هیچ مدرسه و دانشگاهی دروس مرتبط با آن تدریس نمی شود حتی خود ما که در رشته روانشناسی تحصیل کرده ایم نیز دروسی با این عنوان را نگذرانده ایم، آموزش و پرورش مهم ترین نهاد برای آموزش کودکان و والدین است و موضوع آموزش حتی از سوی سازمان بهداشت جهانی مهمترین عامل برای برخورد با این موضوع عنوان شده است.

وی ادامه داد: اگر والدین نظارت درست و دقیقی بر رفتار فرزندان نداشته باشند این هم نوعی کودک آزاری به شمار می رود، زیرا نظارت بر رفتار کودکان متناسب با سنی که دارند متفاوت بوده و نمی توان همیشه به یک صورت با آنها رفتار کرد، معمولا خانواده ها چون آگاهی زیادی نسبت به این موضوع ندارند یا با بچه به صورت سهل گیرانه رفتار می کنند که کودک به عنوان تصمیم گیرنده خانواده می شود یا خیلی شرایط را برای کودک سخت می کنند که کودک فقط مجبور است در چهارچوب خواسته های آنها رفتار کند.

به منظور بررسی دقیق تر این موضوع پرسشنامه‌ای را با محوریت سوالات علوم پزشکی قزوین طراحی کرده و به صورت رندوم از ۵۰ خانواده پرسیدیم، نتایج پرسش نامه بسیار جالب و تاثیر گذار بود که به شرح ذیل است.

آیا کودکان شما شاهد دعوا و بحث های والدین هستند؟ ۵۶ درصد بله، این در حالی است که خشونت والدین در مقابل کودکان خود نوعی از کودک آزاری عاطفی محسوب می‌شود.
آیا فرزندتان را با تهدید و زور وادار به انجام کار مثل غذا خوردن، لباس پوشیدن، مصرف دارو و یا درس خواندن می کنید؟ ۴۸ درصد بله، در حالی که وادار کردن کودکان به زور و تهدید نیز در تعاریف روانشناسی کودک آزاری به شمار می رود.
وقتی عصبی هستید کودکتان را کتک می زنید؟ ۴۰ درصد از خانواده هایی که این سوال از آنها پرسیده شد در پاسخ جوابه بله دادند.
مراقبت های پزشکی کودکتان را به موقع انجام می دهید؟ ۴۹ نفر در پاسخ به این سوال جواب مثبت دادند، تنها یک خانواده که دارای فرزند معلول بود، عدم توانایی در رسیدگی به وضعیت درمانی کودک و عدم حمایت نهادهای قانونی در این حوزه را مهم ترین عامل جواب منفی خود اعلام کردند.

نسبت به مواردی که چه در درون خانواده و چه در جامعه سبب کودک آزاری می شود آگاهی دارید؟ ۵۰ درصد خانواده ها بر این باورند که نسبت به کودک آزاری و عواملی ک سبب کودک آزاری می شود آگاهی لازم را ندارند.

با سامانه ۱۲۳ بهزیستی آشنایی دارید و می دانید چه خدماتی را ارائه می‌دهند؟ از سوی ۹۰ درصد از خانواده ها اعلام شد که سامانه ۱۲۳ بهزیستی را نمی شناسند.

کودکانی که مورد تنبیه فیزیکی قرار می‌گیرند در معرض انتقال آسیب به دیگران قرار دارند

عباس رمضانی رئیس کانون اصلاح و تربیت استان قزوین با اشاره به این نکته که کودکان و نوجوانانی که با مشکلات تربیتی مواجه هستند بیشتر در معرض آسیب و خطرات اجتماعی قرار دارند، اظهار داشت: سبک تربیت خانواده‌ها تاثیر بسزایی در روند رشد فرزندانشان دارد، فرزندان خانواده‌های سخت‌گیر و خانواده‌هایی که بیش‌تر از تنبیه‌های فیزیکی استفاده می‌کنند بیشتر از سایر کودکان در معرض خطر قرار دارند این در حالی است که احتمال انتقال آسیب توسط این افراد به دیگران نیز وجود دارد.

رئیس کانون اصلاح و تربیت استان قزوین با اشاره به اینکه کودکان کانون اصلاح و تربیت عمدتا از کودکان خانواده‌های بدسرپرست یا بی‌سرپرست هستند، بیان کرد: کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست، فرزندان طلاق و یا کودکانی که والدینشان اعتیاد داشتند بیشتر از سایر کودکان و نوجوانان وارد کانون اصلاح و تربیت می‌شوند.

وی درباره تاثیر کودک آزاری در روند رشد کودکان خاطرنشان کرد: پدر و مادر در هر خانواده‌ای بهترین نماد برای فرزندان خود به شمار می‌روند، بنابراین هر چقدر نمادهای رفتاری و الگوهای تربیتی در خانواده بیشتر باشد و پدر و مادر نقش خود را بهتر در خانواده ایفا کرده و فاصله خود را با فرزندان کم کند، فرزندان رشد یافته‌تر می‌شوند، در غیر این صورت طبیعتا آسیب‌های بسیاری متوجه کودکان و نوجوانان می‌شود.

رمضانی بیان کرد: خانواده نخستین اجتماعی است که فرد در آن به دنیا آمده، رشد کرده و از ویژگی‌هایی که در خانواده کسب کرده در سال‌های آینده و در دوران مختلف زندگی استفاده می‌کند، در این باره نیز نظریات مختلفی بین صاحب نظران و اندیشمندان وجود دارد به عنوان مثال فرید ۴ سال اول زندگی و ارگسون ۵ سال نخست زندگی کودک را مهمترین دوران رشد و تربیت مطرح کردند.

وی ادامه داد: با این حال اگر کانون خانواده محل مناسبی برای کودک نباشد و کودک در نهاد خانواده دچار تنش و بحران‌های مختلف همچون تبییه بدنی و آسیب‌های روحی و روانی باشد قطعا در معرض خطر و آسیب فراوانی قرار دارد.

رئیس کانون اصلاح و تربیت استان قزوین نقش نهادهای حمایتی در رسیدگی به مشکلات و معضلات کودکان و نوجوانان را بسیار پررنگ دانسته و مطرح کرد: در کنار خانواده‌ها، نهادهای حمایتی نیز نقش بسزایی در رشد و تربیت کودکان و نوجوانان دارند، نهاد‌های حمایتی باید خلاهای موجود در جامعه را شناسایی و نسبت به پوشش آنها اقدام کنند مثلا اگر کودک بدسرپرستی در معرض آسیب و خطر قرار دارد آن را رها نکرده و مسیر زندگی آنها را تغییر دهند.

وی گفت: بیشتر سوءاستفاده‌هایی که از کودکان و نوجوانان صورت می گیرد به دلیل مشکلاتی است که کودکان در خانواده داشته و توسط نهاد های حمایتی نیز حمایت نشده‌اند، در این مواقع سودجویان با توجه به سن کم کودکان آسیب دیده از آنها سوء استفاده می‌کنند.

رمضانی با بیان این موضوع که کودکانی که در مناطق محروم زندگی می کنند بیشتر از سایر کودکان در معرض کودک آزاری قرار دارند، تصریح کرد: در مناطق فقیرنشین و حاشیه ای شهر تعداد فراوانی کودکانی که به کانون اصلاح و تربیت وارد می‌شوند بیشتر است، خانواده‌هایی که در مناطق محروم و حاشیه ای زندگی می کنند چه از لحاظ اقتصادی و چه اجتماعی در شرایط سخت تری قرار دارند این در حالی است که محیط این مناطق به صورت کلی جرم خیزتر از مناطق دیگر است.

رئیس کانون اصلاح و تربیت استان قزوین گفت: خانواده‌هایی که در این مناطق زندگی می کنند گاها از فرزندان خود غفلت کرده و حمایت های لازم را ندارند در این مواقع کودک با گروه همسان زندگی می کند، وقتی در گروه زندگی می کند زمینه ارتکاب جرم چند برابر می‌شود.

و باز در حالی هفته ملی کودکان را پشت سر می گذاریم که "محمد"های بسیاری در گوشه و کنار این شهر حتی توانایی اعلام حضور خود در جامعه را به دلیل سرخوردگی ها و اتفاقات پنهان و آشکاری که برایشان می افتد، ندارد؛ علت این موضوع هرچه که هست و به هر عواملی که باز می گردد گویای این نکته مهم و اساسی بوده که ما قرار است کلید شهر و کشور را به دست کسانی بسپاریم که ممکن حتی توانایی اعلام حضور خود در جامعه را نداشته باشند.

موضوع کودکان به ویژه کودک آزاری و کودکان کار که آن هم نوعی کودک آزاری بوده به قدر حساس و حیاتی است که اگر تمام جامعه، مسئولان، رسانه و مردم به میدان آمده و در خصوص آن هر روز فریاد بزنند باز به هم‌صدایی بیشتری نیاز دارد.